Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.72

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Ημι-παραστατική τέχνη

el Γεωμετρική αφαίρεση

el Ανθρώπινη φιγούρα

en Russian Avantgarde

en Semi-figurative art

en Geometric abstraction

en Human figure

Τίτλος έργου

el Τεκτονική. Η σύνδεση της ζωγραφικής με την αρχιτεκτονική

en Tectonics. The Connection of Painting and Architecture

Δημιουργός

el Νικρίτιν, Σολομών (1898-1965)

en Nikritin, Solomon (1898-1965)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

π. 1918-1921

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1918

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1921

Ύψος σε εκατοστά

175,1

Πλάτος σε εκατοστά

131,1

Υλικά

el Λάδι σε καμβά

en Oil on canvas

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Ο τίτλος του έργου δόθηκε από τον V. Rakitin, που χρονολογεί το έργο στα 1920- 1921.
Η σύνθεση δομείται εντός ενός όρθιου μακρόστενου ορθογωνίου, όπου ορθογώνια, τετράγωνα, τρίγωνα και ποικίλα άλλα γεωμετρικά σχήματα κατανέμονται στο μέσον του μήκους του καμβά και σε όλο το ύψος του, το ένα δίπλα ή κάτω από το άλλο εν είδει «λωρίδας». Ανάμεσά τους εμφανίζονται και τέσσερις συνολικά κύκλοι μικρών διαστάσεων που τέμνονται από ευθείες γραμμές, οι οποίες σχηματίζουν μεταξύ τους γωνίες. Τα σχήματα διακρίνονται για την ποικιλία των μεγεθών αλλά και της χρωματικής του επεξεργασίας. Στο μέσον του μήκους της λωρίδας και κατά μήκος του κατακόρυφου άξονα τα σχήματα προσλαμβάνουν μορφή ανθρώπου, καθώς διακρίνεται ευκρινώς το γεωμετρικό κεφάλι που σχηματίζει μια έλλειψη, ο μακρόστενος ορθογώνιος λαιμός, το τριγωνικό χρώματος μπλε στέρνο και το δεξί χέρι που αποδίδει μια στερεομετρικά αποδοσμένη ακανόνιστη γεωμετρική φόρμα.

en The title given is that of V. Rakitin, who dates the work around 1920- 1921.
The composition is structured within an upright elongated rectangle, where rectangles, squares, triangles and various other geometric shapes are distributed in the middle of the length of the canvas and throughout its height, next to or below each other in the form of a "strip". Between them there are four circles of small dimensions, intersected by straight lines, which form angles between them. The shapes are distinguished by the variety of sizes and the colour treatment. In the middle of the length of the strip and along the vertical axis, the figures assume a human form, as the geometric head forming an ellipse, the elongated rectangular neck, the triangular blue-coloured sternum and the right hand rendering a stereometrically rendered irregular geometric form are clearly discernible.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Σολομόν Μπορίσοβιτς Nικρίτιν (Σαλμόν Σολομόν Λεβί) (Τσέρνιγκοφ, Ουκρανία, 23 Δεκεμβρίου 1898 - Μόσχα, 3 Δεκεμβρίου 1965) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κιέβου (1909-1914). Τα χρόνια 1914- 1917 υπήρξε μαθητής του Λεονίντ Παστερνάκ στη Μόσχα και του Αλεξάντρ Γιακοβλέφ στην Πετρούπολη. Από το 1918 ως το 1920 σπούδασε στο εργαστήριο της Αλεξάντρα Έξτερ στο Κίεβο, όπου συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση του καλλιτεχνικού παραρτήματος της «Εβραϊκής Πολιτιστικής Λίγκας». Συμπλήρωσε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) της Μόσχας (1920-1922). Το 1921, μαζί με τους Aλεξάντρ Λαμπάς, Σεργκέι Λουτσίσκιν, Κλιμέντ Ρέντκο, Μιχαήλ Πλαξίν και Aλεξάντρ Τίσλερ, ίδρυσε την ομάδα «Προβολισμός» και στη συνέχεια την ομάδα «Ηλεκτροοργανισμός», η οποία διοργάνωσε έκθεση στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας της Μόσχας (1922). Κατόπιν τα έργα του παρουσιάστηκαν στην Πρώτη έκθεση ρωσικής τέχνης στην «Γκαλερι βαν Ντίμεν» του Βερολίνου το 1922 και στο Άμστερνταμ το 1923. Το 1922 επίσης σχημάτισε την ομάδα των Προβολιστών με το όνομα «Μέθοδος». Συμμετείχε στην Πρώτη Διαλογική Έκθεση των Ενώσεων Δραστικής Επαναστατικής Τέχνης στη Μόσχα το 1924 και υπέγραψε τη διακήρυξη των Προβολιστών στον κατάλογό της. Το 1931 ήταν μέλος της ομάδας «IΖΟΜΠΡΙΓΚΑΝΤΑ» και από το 1922 εργάστηκε στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας, επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης. Τα χρόνια 1922-1930 δίδαξε στη Σχολή Καλλιτεχνικής Παιδείας του Ριαζάν. Στις δεκαετίες 1930 και 1940 σχεδίασε εσωτερικούς χώρους μουσείων και εκθέσεων και παράλληλα συνέχισε να ζωγραφίζει στο πλαίσιο της θεωρίας του για το διαλεκτικό ρεαλισμό.

en Solomon Borisovich Nikritin (Salmon Solomon Levi) (Chernigov, Ukraine, December 23rd, 1898-Moscow, December 3rd, 1965) attended the School of Fine Arts in Kiev(1909-1914). During the years 1914 - 1917 he was a student of Leonid Pasternak in Moscow and later of Aleksandr Jakovlev in Petrograd. From 1918 till 1920 he studied at the studio of Aleksandra Ekster in Kiev, where he took an active part in the organization of the artistic branch of the “Jewish Cultural League”. He integrated his artistic education at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) in Moscow (1920-1922). In 1921, together with Aleksandr Labas, Sergei Luchishkin, Kliment Redko, Mikhail Plaksin and Aleksandr Tyshler he founded the “Projection” group and later the “Electroorganism” group, which held an exhibition at the Museum of Painterly Culture in Moscow (1922). His works were presented at the First Russian Art Exhibition (Berlin, “Galerie van Diemen”, 1922; Amsterdam, 1923). In 1922 he formed the Projectionists group called “Method”. He participated in the First Discussional Exhibition of the Associations of Active Revolutionary Art in Moscow (1924) and signed the Projectionists group declaration in the catalogue. In 1931 he joined the “IZOBRIGADA” group and from 1922 onwards he worked at the Museum of Painterly Culture, head of the Department of Analysis. During the years 1922-1930 he taught at the School of Art Education in Riasan. In the 1930s and 1940s he designed museum and exhibition interiors and continued painting based on his theory of dialectical realism.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0516/S.Nikritin-/163.78-1

Κωδικός ΥΠΠΟ: 1

Κωδικός Κωστάκη: 163.78

Κωδικός Pictura: C004

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Περιήλθε στη "Συλλογή Κωστάκη" καθώς αγοράστηκε από τη χήρα του καλλιτέχνη.

31/03/2000 Αγορά του Ελληνικού Κράτους από του κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη.

Βιβλιογραφία

Καφέτση Ι: Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930 Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, 6/12/1995-8/4/1996, Υπουργείο Πολιτισμού, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Solomon Nikritin: Solomon Nikritin, Φωτεινές Σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί, η τέχνη του Solomon Nikritin (1898-1965), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ιανουάριος – Μάρτιος 2004, Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Απρίλιος – Μάιος 2004, Θεσσαλονίκη 2004.
Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.
The Montreal Museum of Fine Arts: The Russian and Soviet Avant-Garde, Works from the Collection of George Costakis, The Montreal Museum of Fine Arts, Canada 1989.
Licht und Farbe: Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.

Παρατηρήσεις

Τίτλος/ Σημειώσεις - Παρατηρήσεις: Στην ατομική έκθεση του Nikritin στη Μόσχα το 1969 ο τίτλος αυτός είχε δοθεί στο έργο “Αρχιτεκτονική” που ανήκει σήμερα στην Πινακοθήκη Tretiakov.
N. Adaskina, Solomon Nikritin, σ. 57, σημ. 13.
Ο τίτλος που είχε δώσει ο καλλιτέχνης στο έργο του είναι Σύνθεση. βλ .και επιγραφές.


Τίτλος/ Σημειώσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 331, εικ. 694.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.
Solomon Nikritin, σ. 436, εικ. 7.

Δημιουργία - Παρατηρήσεις: Ο V. Rakitin, που έδωσε στο έργο τον τίτλο του, κατά Rudenstine και Καφέτση Ι, είχε χρονολογήσει το έργο στην περίοδο 1920-1921.




Δημιουργία - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 331, εικ. 694.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.
Solomon Nikritin, σ. 436, εικ. 7.

Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.
Μετρήσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 331, εικ. 694.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.
Solomon Nikritin, σ. 436, εικ. 7.

Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Λάδι σε καμβά




Υλικά και Τεχνικές - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 331, εικ. 694.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.
Solomon Nikritin, σ. 436, εικ. 7.

Επιγραφές/ Σημάνσεις - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 331, εικ. 694.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Ι. Lebedeva, Solomon Nikritin, σ. 85
N. Adaskina, Solomon Nikritin, passim.
I. Leites, Solomon Nikritin, σσ. 201-203, 207.



Τίτλοι συναφών έργων: “Γεωμετρική Σύνθεση” (C96, Συλλογή Κωστάκη)

Περιγραφή σχέσης με συναφή έργα: Υπάρχει μια μεγάλη σειρά πρώιμων σχεδίων και προσχεδίων του Nikritin που διακρίνονται για την εμφανή τάση τους προς το γεωμετρισμό (βλ. και έργα με τίτλο “Μαύρο τετράγωνο”, “Σύνθεση με σφαίρα”, “Ελλειψοειδή σύνθεση”).

Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 330.
Καφέτση Ι, σ. 514, εικ. 302.

Εκθέσεις/ Ιστορία Δανεισμών - Παραπομπές: Καφέτση Ι, σ. 514,εικ. 302.
The Montreal Museum of Fine Arts, σ. 127, εικ. 141.
Licht und Farbe, σ. 178, εικ. 116.
Solomon Nikritin, σ. 446, εικ. 93.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-11012.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η περίοδος του καλλιτέχνη από το 1918 ως τις αρχές του 1920 ήταν κατά την N. Adaskina «αποκλειστικά αφιερωμένη στην καλλιτεχνική του κατάρτιση, τη μελέτη των διαφόρων τεχνοτροπιών και τη διαμόρφωση ενός προσωπικού στυλ». Το 1918 ο καλλιτέχνης εργάζεται εντατικά κάτω από τη διδασκαλία της Α. Exter ενώ παράλληλα παραδίδει και μαθήματα ως καθηγητής στους ηθοποιούς του θεάτρου Solovsov (Σολοφτσόφ) του Κιέβου. To 1919 ασχολείται με την εορταστική διακόσμηση διαφόρων περιοχών στο Κίεβο με αφορμή την επέτειο της ίδρυσης του Κόκκινου Στρατού. Στην περίοδο 1918-1919, όπως συνάγεται από τα ημερολόγια του καλλιτέχνη αυτής της περιόδου, ο Nikritin αναζητά γενικά «την ηρεμία και τη βεβαιότητα», τη λύτρωση από τις ανησυχίες και τα προβλήματα που του προκαλεί η περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Αυτή την εποχή βρίσκεται στο Κίεβο όπου τα πραξικοπήματα διαδέχονται το ένα το άλλο (ο Nikritin αναφέρει 14 εκ των οποίων, σύμφωνα με τα λόγια του, ο ίδιος έζησε προσωπικά τα 10) και η εξουσία εκεί αλλάζει συνεχώς χέρια ως τον Ιούλιο του 1920 που εδραιώνεται η εξουσία των Μπολσεβίκων.
Το 1920 ο Nikritin γράφεται στη σχολή των Vkhutemas. Το 1921 ο Nikritin διατυπώνει τη θεωρία του με τίτλο “Σταθμοί Ζωγραφικής Τελειότητας Satio”, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται και στο τετράγωνο σε ό,τι αφορά τη φόρμα και το χρώμα.