Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.127

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

en Russian Avantgarde

el Σουπρεματισμός

en Suprematism

el Ζωγραφική

en Painting

Τίτλος έργου

el Σουπρεματιστική μελέτη φόρμας και χρώματος

en Suprematistic Study of Form and Colour

Δημιουργός

el Kliun, Ivan (1873-1943)

en Kliun, Ivan (1873-1943)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

περ. 1917

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1915

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1918

Ύψος σε εκατοστά

28,6

Πλάτος σε εκατοστά

22,6

Υλικά

el Λάδι σε χαρτόνι

en Oil on cardboard

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Οι πρώτοι αφηρημένοι πειραματισμοί του Κλιουν ανάγονται στο διάστημα 1916-17 και μαρτυρούν ότι ο καλλιτέχνης μελετούσε προσεκτικά το νέο σουπρεματιστικό σύστημα: όπως και ο Μαλέβιτς, ο Κλιουν ασχολήθηκε με την αναζήτηση των πλαστικών δυνατοτήτων του γεωμετρικού σχήματος που είναι τοποθετημένο σε λευκό φόντο. Ο κύκλος των έργων, που έγιναν με μια αρκετά ασυνήθιστη τεχνική ζωγραφικής, με λάδι σε χαρτί, αποτελούνταν από αυτές τις συνθέσεις του ενός σχήματος όπως το μαύρο τετράπλευρο.
Τα έργο αυτό θυμίζει το έργο Κίτρινος Σουπρεματισμός του Καζιμίρ Μαλέβιτς του 1917. Εκ πρώτης όψεως οι σουπρεματιστικές μελέτες του Κλιουν διαφέρουν μεταξύ τους μόνο ως προς τη μορφή και το χρώμα των γεωμετρικών σχημάτων. Η προσεκτικότερη εξέτασή τους ωστόσο φανερώνει τις διαφορές στη διαμόρφωση της δομής των επιφανειών των επτά πινάκων. Οι υφές διαφέρουν από πολύ γυαλιστερές έως ματ. Το ενδιαφέρον του Κλιουν γαι την ποιότητα της επιφάνειας του πίνακα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας γενικότερης στροφής της Πρωτοπορίας προς την υλικότητα.

en The first abstract experiments of Kliun date back to 1916-17 and testify that the artist was carefully studying the new system of Suprematism: like Malevich, Kliun was concerned with the search for the plastic possibilities of geometric shapes placed on a white background. The cycle of works, made with a quite unusual painting technique, oil on paper, consisted of these compositions of one shape such as the black square.
This work is reminiscent of Kazimir Malevich's Yellow Supremacy of 1917. At first glance, Kliun's Suprematist studies differ from each other only in the form and color of the geometric shapes. Closer examination, however, reveals differences in the structure of the surfaces of the seven paintings. The textures vary from very glossy to matte. Clune's interest in the quality of the painting's surface must be seen in the context of a general turn of the avant-garde towards materiality.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Τα χρόνια 1881-1892 η οικογένεια του Ιβάν Βασιλιεβίτς Kλιούν (Kλιουνκόφ) (Μπολσίγιε Γκόρκι, περιοχή Ποκρόφσκι της επαρχίας Βλαντιμίρ, 1 Σεπτεμβρίου 1873 - Μόσχα, 13 Δεκεμβρίου 1943) ζούσε στην Ουκρανία. Το 1892-1893 ο Kλιούν εργάστηκε ως λογιστής σε εργοστάσιο ζαχάρεως στην επαρχία Βορόνεζ. Την περίοδο 1892-1896 έζησε στην Πολωνία, όπου και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή για την Προώθηση των Τεχνών της Βαρσοβίας (1896). Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως λογιστής και από το 1900 μαθήτευσε σε διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία και αυτό του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1903-1906), όπου συνάντησε τον Μαλέβιτς. Συμμετείχε σε διάφορες εκθέσεις στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, στο Οριόλ και στο Kούρσκ. Την περίοδο 1914-1916 δημιούργησε σειρές ανάγλυφων και γλυπτών στο χώρο. Το 1915 υποστήριξε το σουπρεματισμό του Μαλέβιτς και τα χρόνια 1915-1916 συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της πρωτοπορίας μεταξύ των οποίων στην Πρώτη Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: Tραμ V (Πετρούπολη,1915), στην Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0,10 (Πετρούπολη, 1915-1916), στην έκθεση Το Μαγαζί (Μόσχα, 1916) και στην έκθεση της ομάδας «Βαλές-Καρό» (Μόσχα,1916). Το 1918 ορίστηκε διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου Εκθέσεων του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου (IΖΟ NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ), τα χρόνια 1918-1921 ήταν καθηγητής ζωγραφικής στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) και κατά την περίοδο 1920-1921 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (IΝΧΟΥΚ). Το 1919 συμμετείχε στην Πέμπτη Κρατική Έκθεση: Από τον Ιμπρεσιονισμό στη Μη-Αντικειμενική Τέχνη και στην Δέκατη Κρατική Έκθεση: Μη-Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός στη Μόσχα. Στις δεκαετίες 1920-1930 δημιούργησε μια σειρά νεκρών φύσεων με γεωμετρικές φόρμες και χρωματικούς συνδυασμούς. Το 1922 παρουσίασε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο. Κατά το διάστημα 1923-1930 σχεδίασε μια σειρά φουτουριστικών εκδόσεων και το 1925 στράφηκε στον πουρισμό. Το 1936 ζωγράφισε μία μνημειακή σύνθεση για τον προθάλαμο του Πανρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Αλιείας και Ωκεανογραφίας με τίτλο Η Ζωή στη Θάλασσα.

en The Kliunkov family lived in Ukraine (1881- 1892), where Ivan Vasilievich Kliun (Kliunkov) (Bolshiye Gorki, Porkoskii regim, Vladimir province, September 1st, 1873- Moscow, December 13th, 1943) worked as a bookkeeper at a sugar factory in Voronezh Province. During the years 1892-1893 he lived in Poland. In 1898 he returned to Moscow and started attending the School of the Society for the Encouragement of the Arts. Working as a bookkeeper he attended lessons at various studios, such as Fiodor Rerberg’s, where he met Malevich (1906). He participated in several exhibitions in Moscow, St.Petersburg, Orel and Kursk. From 1914 to 1916 he created a series of relieves and spatial sculptures. In 1915 he followed Malevich’s Suprematism. In 1915-1916 he participated in the major avant-garde exhibitions, including First Futurist Exhibition of Paintings: Tramway V and The Last Futurist Exhibition of Pictures: 0.10 in Petrograd as well as in The Store and in the sxhibition of the group “Jack of Diamonds”, both in Moscow. From 1918 onwards he was the director of the Central Exhibition Bureau of the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO-NARKOMPROS). From 1918 to 1921 he taught painting at the Free State Art Studios (SVOMAS) and at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS). In 1920-1921 he joined the Institute of Artistic Culture (INKHUK). In 1919 he participated in the Fifth State Exhibition: From Impressionism to Non-objective Art and in the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism in Moscow. During the 1920s and 1930s he created a series of still life paintings based on geometric forms and color relationships. In 1922 he participated in the First Russian Art Exhibition at the “Galerie van Diemen” in Berlin. In 1923-1930 he designed a series of Futurist publications and in 1925 he turned to Pourism. In 1936 he painted a monumental panel, entitled Life in the sea, for the vestibule of the All-Soviet Research Institute of Fishery and Oceanography.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0185/I.Kliun-/88.78-137

Κωδικός ΥΠΠΟ: 137

Κωδικός Κωστάκη: 88.78

Κωδικός Pictura: C242

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από την κόρη του καλλιτέχνη

31/03/2000, Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

Βιβλιογραφία

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη - Martin Gropius Bau, Βερολίνο - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη.

Καζιμίρ Μαλέβιτς, Γραπτά, Θεσσαλονίκη 1992.

Norbert Lynton, The Story of Modern Art, Oxford 1980.

Andrei Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, Θεσσαλονίκη 1992.

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια), τ. Ι, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Κάμιλα Γκραίη, Η Ρωσική Πρωτοπορία. Προεπαναστατική και επαναστατική τέχνη στη Ρωσία, 1863-1922, μετάφραση Πέπη Ρηγοπούλου, Αθήνα 1987.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Καφέτση αρ. 123, σελ. 199.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 644
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο Κυβισμός και ο Φουτουρισμός εισήχθησαν στη Ρωσία στις αρχές του 20ου αιώνα και οι Ρώσοι πρωτοπόροι εκτίμησαν ιδιαίτερα τις νέες ανακαλύψεις των δύο κινημάτων, ενώ στη συνέχεια προωθήθηκε το αυτόνομο κυβοφουτουριστικό κίνημα. Ο Kazimir Malevich τοποθέτησε χρονολογικά τη γέννηση του Σουπρεματισμού το 1913. Την αρχική έμπνευση για την ιδέα του Σουπρεματισμού έδωσε στο Μαλέβιτς ένα από τα πανό των σκηνικών της όπερας Νίκη επί του Ήλιου, τη σκηνογραφία της οποίας είχε αναλάβει ο καλλιτέχνης. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού θα γίνει ένα Μαύρο τετράγωνο, που βρισκόταν στο κέντρο ενός λευκού τετραγώνου, σχεδόν διπλάσιου μεγέθους. Το μαύρο χρώμα με την αδιαφανή ιδιότητά του απορροφά το φως, ενώ το άσπρο χρώμα αποκαθαρμένο από τα υπόλοιπα χρώματα λειτουργεί όπως το φως. Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων και το σχήμα που χρησιμοποιήθηκε υπομνηματίζουν την παρουσία όλων των χρωματικών και γραμμικών συνδυασμών σε ένα πίνακα. Πρόκειται για το απόλυτο έργο, το supremus. Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργούν, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, 57.

Περιγραφή - Παραπομπές: Σνεζάνκα Μπάουερ, Στρογγυλό είναι το πορτοκαλί –το κίτρινο έχει τρεις γωνίες, στον κατάλογο Φως και Χρώμα, 564-569.
Αλεξάντρα Σατσκίχ, στον κατάλογο Ρωσική Πρωτοπορία, 472.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 270.
Zhadova, Malevich, 61, 74.

Τίτλοι συναφών έργων: Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (90.78α), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (89.78), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (86.78), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (90.78β), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (90.78c), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (87.78), λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, 472.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-11168.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Στην έκθεση 0,10 διανεμήθηκαν φυλλάδια με τη διακήρυξη του Σουπρεματισμού, στα οποία οι Μαλέβιτς, Κλιουν, Μενκόφ, Πούνι και Μπογκοσλάφσκαγια εξέφραζαν τις απόψεις τους. Μαύρα τετράγωνα, κύκλο, σταυροί και άλλα γεωμετρικά σχήματα άρχισαν να αποκτούν χρώμα από τους μαθητές του, οι οποίοι μέχρι το 1919 είχαν δημιουργήσει σειρές με σουπρεματιστικές σπουδές και ολοκληρωμένα έργα.
Αναζητώντας μια νέα γλώσσα έκφρασης, ο Κλιουν πειραματιζόταν με διάφορα υλικά, κάτι που τον οδήγησε πέρα των ορίων της ζωγραφικής: η κυβοφουτουριστική περίοδος της δημιουργίας του κατέληξε στη δημιουργία πρωτότυπων τρισδιάστατων έργων, ανάγλυφων και γλυπτών, τα οποία προκαλούσαν μεγάλη εντύπωση στο κοινό των εκθέσεων της ρωσικής πρωτοπορίας τη δεκαετία του 1910.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και των πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων, στο πλαίσιο της τάσης αυτοπροσδιορισμού της σύγχρονης ρωσικής τέχνης. Ο Κλιουν, καθηγητής και μέλος όλων των πρωτοποριακών ιδρυμάτων, συμμετείχε ενεργά στην αναμόρφωση της ρωσικής τέχνης. Τα ΣΒΟΜΑΣ (Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια), ιδρύθηκαν το 1918 υπό την αιγίδα του ΙΖΟ και με ιδρυτικό μέλος τον Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο συνδυασμός γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων με άτακτο ρυθμό και με το ενδιαφέρον επικεντρωμένο στην πνευματικότητα της μη-αντικειμενικής εικόνας που υποστήριζε ο Σουπρεματισμός, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία ενός νέου συστήματος διδασκαλίας της τέχνης και ειδικότερα στη διαμόρφωση ενός νέου σοβιετικόυ καλλιτεχνικού προτύπου στο οποίο συμμετείχαν ζωγράφοι, γλύπτες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές και σχεδιαστές.