Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.181

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Ζωγραφική

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία/Κοσμιτισμός

el Μοντέρνα τέχνη

en Russian Avantgarde/Cosmism

en Modern art

Τίτλος έργου

el Σφαιρική μη- αντικειμενική σύνθεση

en Spherical non objective Composition

Δημιουργός

el Κλιούν, Ιβάν (1873-1943)

en Kliun, Ivan (1873-1943)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1922 - 1925

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1922

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1925

Ύψος σε εκατοστά

101.7

Πλάτος σε εκατοστά

70.6

Υλικά

en Oil on canvas

el Λάδι σε καμβά

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Ορθογώνια, τρίγωνα και κύκλοι τέμνονται στο χώρο και χρωματίζονται με παστέλ χρώματα. Δημιουργούνται επίπεδα, που εισέρχονται το ένα στο άλλο και φτιάχνουν μια "κατασκευασμένη εικόνα". Η ανεικονική ζωγραφική του Κλιουν μέσα από τα σχήματα που χρησιμοποιεί προκαλεί το θεατή να δομήσει χώρους, σαν να επρόκειτο για ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο που ορίζει τους χώρους μετακίνησης.
Ο Κλιούν ενδιαφέρθηκε για τη λειτουργία μεμονωμένων γεωμετρικών σχημάτων στο χώρο, ενώ αργότερα διερεύνησε τις σχέσεις κυκλικών και γραμμικών σχημάτων σε συνθέσεις που μαρτυρούν κάποια επίδραση της ζωγραφικής του Ροτσένκο. Τα έργα του ωστόσο χαρακτηρίζονται από μια προσωπική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της φόρμας, του χώρου, του υλικού και της σύνθεσης. Τον Κλιούν τον γοήτευε επίσης το φαινόμενο των τεμνόμενων διαφανών επιπέδων, ένα είδος σύνθεσης που θυμίζει, ως ένα βαθμό, μερικά από τα κυβοφουτουριστικά και Ζωγραφικά Αρχιτεκτονήματα της Ποπόβα.

en Rectangles, triangles and circles intersect in space and are painted in pastel colours. Layers are created that enter into each other and make a "constructed image". Through the shapes he uses, Kliun's aniconic painting challenges the viewer to construct spaces, as if it were an architectural plan that defines the spaces of movement.
Kliun was interested in the function of singular geometric shapes in space, and later explored the relationships between circular and linear shapes in compositions that reveal some influence of Rochenko's painting. His works, however, are characterized by a personal approach to form, space, material and composition. Clune was also fascinated by the phenomenon of intersecting transparent planes, a kind of composition that recalls, to some extent, some of Popova's cubo-futuristic and painterly architectural works.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Τα χρόνια 1881-1892 η οικογένεια του Ιβάν Βασιλιεβίτς Kλιούν (Kλιουνκόφ) (Μπολσίγιε Γκόρκι, περιοχή Ποκρόφσκι της επαρχίας Βλαντιμίρ, 1 Σεπτεμβρίου 1873 - Μόσχα, 13 Δεκεμβρίου 1943) ζούσε στην Ουκρανία. Το 1892-1893 ο Kλιούν εργάστηκε ως λογιστής σε εργοστάσιο ζαχάρεως στην επαρχία Βορόνεζ. Την περίοδο 1892-1896 έζησε στην Πολωνία, όπου και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή για την Προώθηση των Τεχνών της Βαρσοβίας (1896). Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως λογιστής και από το 1900 μαθήτευσε σε διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία και αυτό του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1903-1906), όπου συνάντησε τον Μαλέβιτς. Συμμετείχε σε διάφορες εκθέσεις στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, στο Οριόλ και στο Kούρσκ. Την περίοδο 1914-1916 δημιούργησε σειρές ανάγλυφων και γλυπτών στο χώρο. Το 1915 υποστήριξε το σουπρεματισμό του Μαλέβιτς και τα χρόνια 1915-1916 συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της πρωτοπορίας μεταξύ των οποίων στην Πρώτη Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: Tραμ V (Πετρούπολη,1915), στην Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0,10 (Πετρούπολη, 1915-1916), στην έκθεση Το Μαγαζί (Μόσχα, 1916) και στην έκθεση της ομάδας «Βαλές-Καρό» (Μόσχα,1916). Το 1918 ορίστηκε διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου Εκθέσεων του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου (IΖΟ NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ), τα χρόνια 1918-1921 ήταν καθηγητής ζωγραφικής στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) και κατά την περίοδο 1920-1921 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (IΝΧΟΥΚ). Το 1919 συμμετείχε στην Πέμπτη Κρατική Έκθεση: Από τον Ιμπρεσιονισμό στη Μη-Αντικειμενική Τέχνη και στην Δέκατη Κρατική Έκθεση: Μη-Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός στη Μόσχα. Στις δεκαετίες 1920-1930 δημιούργησε μια σειρά νεκρών φύσεων με γεωμετρικές φόρμες και χρωματικούς συνδυασμούς. Το 1922 παρουσίασε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο. Κατά το διάστημα 1923-1930 σχεδίασε μια σειρά φουτουριστικών εκδόσεων και το 1925 στράφηκε στον πουρισμό. Το 1936 ζωγράφισε μία μνημειακή σύνθεση για τον προθάλαμο του Πανρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Αλιείας και Ωκεανογραφίας με τίτλο Η Ζωή στη Θάλασσα.

en The Kliunkov family lived in Ukraine (1881- 1892), where Ivan Vasilievich Kliun (Kliunkov) (Bolshiye Gorki, Porkoskii regim, Vladimir province, September 1st, 1873- Moscow, December 13th, 1943) worked as a bookkeeper at a sugar factory in Voronezh Province. During the years 1892-1893 he lived in Poland. In 1898 he returned to Moscow and started attending the School of the Society for the Encouragement of the Arts. Working as a bookkeeper he attended lessons at various studios, such as Fiodor Rerberg’s, where he met Malevich (1906). He participated in several exhibitions in Moscow, St.Petersburg, Orel and Kursk. From 1914 to 1916 he created a series of relieves and spatial sculptures. In 1915 he followed Malevich’s Suprematism. In 1915-1916 he participated in the major avant-garde exhibitions, including First Futurist Exhibition of Paintings: Tramway V and The Last Futurist Exhibition of Pictures: 0.10 in Petrograd as well as in The Store and in the sxhibition of the group “Jack of Diamonds”, both in Moscow. From 1918 onwards he was the director of the Central Exhibition Bureau of the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO-NARKOMPROS). From 1918 to 1921 he taught painting at the Free State Art Studios (SVOMAS) and at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS). In 1920-1921 he joined the Institute of Artistic Culture (INKHUK). In 1919 he participated in the Fifth State Exhibition: From Impressionism to Non-objective Art and in the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism in Moscow. During the 1920s and 1930s he created a series of still life paintings based on geometric forms and color relationships. In 1922 he participated in the First Russian Art Exhibition at the “Galerie van Diemen” in Berlin. In 1923-1930 he designed a series of Futurist publications and in 1925 he turned to Pourism. In 1936 he painted a monumental panel, entitled Life in the sea, for the vestibule of the All-Soviet Research Institute of Fishery and Oceanography.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0180/I.Kliun-/83.78-10

Κωδικός ΥΠΠΟ: 10, Κωδικός Κωστάκη: 83.78, Κωδικός Pictura: C174

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από την κόρη του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη - Martin Gropius Bau, Βερολίνο - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη.

Καζιμίρ Μαλέβιτς, Γραπτά, Θεσσαλονίκη 1992.

Norbert Lynton, The Story of Modern Art, Oxford 1980.

Andrei Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, Θεσσαλονίκη 1992.

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια) Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Κάμιλα Γκραίη, Η Ρωσική Πρωτοπορία. Προεπαναστατική και επαναστατική τέχνη στη Ρωσία, 1863-1922, μετάφραση Πέπη Ρηγοπούλου, Αθήνα 1987.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Παρατηρήσεις

Υπογραφή, χρονολογία και τίτλος πίσω: Ι. Κλιουν, Σφαιρική μη- αντικειμενική σύνθεση, VI/ 1922-II/ 1925. Κοσμιτισμός.

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Φως και Χρώμα αρ. 15, σελ. 75.
Καφέτση αρ. 307, σελ. 339.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 644
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο Kazimir Malevich τοποθέτησε χρονολογικά τη γέννηση του Σουπρεματισμού το 1913. Την αρχική έμπνευση για την ιδέα του Σουπρεματισμού έδωσε στο Μαλέβιτς ένα από τα πανό των σκηνικών της όπερας Νίκη επί του Ήλιου, τη σκηνογραφία της οποίας είχε αναλάβει ο καλλιτέχνης. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού θα γίνει ένα Μαύρο τετράγωνο, που βρισκόταν στο κέντρο ενός λευκού τετραγώνου, σχεδόν διπλάσιου μεγέθους. Το μαύρο χρώμα με την αδιαφανή ιδιότητά του απορροφά το φως, ενώ το άσπρο χρώμα αποκαθαρμένο από τα υπόλοιπα χρώματα λειτουργεί όπως το φως. Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων και το σχήμα που χρησιμοποιήθηκε υπομνηματίζουν την παρουσία όλων των χρωματικών και γραμμικών συνδυασμών σε ένα πίνακα. Πρόκειται για το απόλυτο έργο, το supremus. Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργών, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, 57.


Επιγραφές/ Σημάνσεις - Παραπομπές: Καφέτση, σελ. 514.
Περιγραφή - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Μαγκνταλένα Νταμπρόφσκι, στον κατάλογο Καφέτση, 514.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 270.
Zhadova, Malevich, 61, 74.

Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Ο Κλιουν μας ενδιαφέρει σαν ένας συνειδητοποιημένος σουπρεματιστής, που το έργο του αποτελεί τυπικό δείγμα της σχολής του, παρά της προσωπικής του αξίας. Τα έργα του μας δείχνουν πως το ενδιαφέρον για τη διακόσμηση υποβαθμίστηκε γρήγορα μετά την Επανάστηση σε στερεότυπες φόρμουλες και πως ο Σουπρεματισμός έχασε τη ζωτικότητά του σαν δημιουργικό κίνημα στη ζωγραφική και εκτοπίστηκε από διάφορες μορφές κονστρουκτιβισμού.
Κριτική Υποδοχή - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 236.
Τίτλοι συναφών έργων: Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (184.80), υδατόχρωμα, μολύβι και κιμωλία σε χαρτί, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ivan Kliun, Σφαρική Κατασκευή (80.78), λάδι σε καμβά, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, σελ. 514.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-11273.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργών, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του. Στην έκθεση 0,10 διανεμήθηκαν φυλλάδια με τη διακήρυξη του Σουπρεματισμού, στα οποία οι Μαλέβιτς, Κλιουν, Μενκόφ, Πούνι και Μπογκοσλάφσκαγια εξέφραζαν τις απόψεις τους. Μαύρα τετράγωνα, κύκλο, σταυροί και άλλα γεωμετρικά σχήματα άρχισαν να αποκτούν χρώμα από τους μαθητές του, οι οποίοι μέχρι το 1919 είχαν δημιουργήσει σειρές με σουπρεματιστικές σπουδές και ολοκληρωμένα έργα.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και των πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων, στο πλαίσιο της τάσης αυτοπροσδιορισμού της σύγχρονης ρωσικής τέχνης. Ο Κλιούν, καθηγητής και μέλος όλων των πρωτοποριακών ιδρυμάτων, συμμετείχε ενεργά στην αναμόρφωση της ρωσικής τέχνης. Τα ΣΒΟΜΑΣ (Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια), ιδρύθηκαν το 1918 υπό την αιγίδα του ΙΖΟ και με ιδρυτικό μέλος τον Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο συνδυασμός γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων με άτακτο ρυθμό και με το ενδιαφέρον επικεντρωμένο στην πνευματικότητα της μη-αντικειμενικής εικόνας που υποστήριζε ο Σουπρεματισμός, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία ενός νέου συστήματος διδασκαλίας της τέχνης και ειδικότερα στη διαμόρφωση ενός νέου σοβιετικού καλλιτεχνικού προτύπου στο οποίο συμμετείχαν ζωγράφοι, γλύπτες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές και σχεδιαστές.