Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.438

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Οργανική Παιδεία

el Μοντέρνα τέχνη

en Russian Avantgarde

en Organic art

en Modern art

Τίτλος έργου

el Αφαίρεση

en Abstraction

Δημιουργός

el Ματιούσιν, Μιχαήλ (1861-1934)

en Matiushin, Mikhail (1861-1934)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1918

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1918

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1918

Ύψος σε εκατοστά

25.7

Πλάτος σε εκατοστά

42.4

Υλικά

el Λάδι σε καμβά

en Oil on canvas

Περιγραφή έργου

el Σε όλη την καλλιτεχνική του δραστηριότητα ο Ματιούσιν ενδιαφερόταν για το πρόβλημα της ουσίας του ζωγραφικού χώρου και το πως αυτός γίνεται αντιληπτός από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η συνειδητή χρήση και ο συνδυασμός των διαφορετικών λειτουργιών των οπτικών αισθητηρίων επιτρέπει στον άνθρωπο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες που του δόθηκαν από τη φύση. Η ταυτόχρονη χρήση της κεντρικής και περιφερικής όρασης καλείται από το Ματιούσιν διευρυμένη όραση. Ο Ματιούσιν μέσα από την καθολική σύλληψη όγκων και σχημάτων, επιδιώκει την ένωση του αντικειμένου με το σύμπαν. Δημιουργεί διάφορες επιφάνειες με ευθείες κάθετες και οριζόντιες γραμμές και επιδιώκει την όρασή τους από όλες τις πλευρές, δημιουργώντας όχι μόνο ένα καινούριο ζωγραφικό στυλ, αλλά και έναν καινούριο τρόπο όρασης της ζωγραφικής.

en Throughout his artistic activity, Matiushin was interested in the problem of the essence of pictorial space and how it is perceived by the human brain. The conscious use and combination of the different functions of the visual senses allows man to make full use of the possibilities given to him by nature. The simultaneous use of central and peripheral vision is called by Matiushin expanded vision. Through the universal conception of volumes and shapes, Matiushin seeks to unite the object with the universe. He creates various surfaces with straight vertical and horizontal lines and seeks to see them from all sides, creating not only a new style of painting, but also a new way of seeing painting.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Mιχαήλ Βασίλιεβιτς Mατιούσιν (Nίζνι Νόβγκοροντ, 1861 -Λένινγκραντ, 14 Οκτωβρίου 1934) παρακολούθησε μαθήματα στο Ωδείο της Μόσχας (1878-1881) και στη συνέχεια εργάστηκε ως βιολιστής στην Ορχήστρα της Αυλής της Πετρούπολης (1881-1913). Σπούδασε επίσης στη Σχολή της Εταιρείας για την Προώθηση των Τεχνών της Πετρούπολης (1894-1898), αργότερα στο εργαστήριο του Γιαν Tσιονγκλίνσκι, όπου συνάντησε τη μέλλουσα γυναίκα του Ελένα Γκουρό και στη συνέχεια στη Σχολή Καλών Τεχνών Zβάντεβα (1906-1908). Το 1909 εντάχθηκε στην ομάδα των ιμπρεσιονιστών του Nικολάι Kουλμπίν στην Πετρούπολη και εξέθεσε μαζί τους. Την ίδια χρονιά διέκοψε τις σχέσεις του με τον Κουλμπίν, οργάνωσε με την Γκουρό την έκδοση Ο Γερανός και συνεισέφερε στην ίδρυση της «Ένωσης Νεολαίας». Το 1912 συνάντησε τον Kαζιμίρ Mαλέβιτς και τον Aλεξέι Kρουτσόνιχ και την επόμενη χρονιά συνεργάστηκε μαζί με αυτούς και με τον Βελιμίρ Χλέμπνικοφ στην έκδοση Το Δέντρο στη μνήμη της Γκουρό, που είχε πεθάνει την ίδια χρονιά. Το 1913 έγραψε τη μουσική για τη φουτουριστική όπερα Νίκη επί του Ήλιου και το 1914 για την όπερα του Aλεξέι Kρουτσόνιχ Οικουμενικός Πόλεμος, που όμως δεν παίχτηκε. Τα χρόνια 1918-1922 δίδαξε στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) της Πετρούπολης και διηύθυνε ένα Εργαστήριο Ρεαλισμού του Χώρου για την ομάδα του, γνωστή ως «Βλέπω-Γνωρίζω». Ζωγράφισε συνθέσεις και τοπία με τη μέθοδο της «διευρυμένης θεώρησης». Το 1919 συμμετείχε στην Πρώτη ελεύθερη έκθεση έργων τέχνης. Τα χρόνια 1920-1922 ανέλαβε, μαζί με τους μαθητές του, την παραγωγή μιας σειράς θεατρικών παραστάσεων βασισμένες στα έργα της Γκουρό και από το 1923 διηύθυνε το Τμήμα Οργανικής Παιδείας στο Κρατικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΓΚΙΝΧΟΥΚ). To 1923 συμμετείχε στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων των καλλιτεχνών της Πετρούπολης. Από το 1929 ως το 1932 συνεργάστηκε με τους μαθητές του για ένα εγχειρίδιο μελέτης του χρώματος (Οι Κανόνες της Μεταβλητότητας των Χρωματικών Συνδυασμών: Εγχειρίδιο χρώματος), που τυπώθηκε το 1932 σε 400 αντίτυπα. Το 1930 πραγματοποιήθηκε έκθεση των έργων του και έργων των μαθητών του στο «Σπίτι της Τέχνης» στο Λένινγκραντ.

en Mikhail Vasilievich Matiushin (Nizhni Novgorod, 1861; Leningrad , October 14th, 1934) attended the Moscow Conservatory of Music (1878-1881) and worked as a violinist in the Court Orchestra in St. Petersburg (1881-1913). He studied at the School of the Society for the Encouragement of the Arts in St Petersburg (1894-1898), afterwards at the private studio of Van Tsionglinskii (1903-1905) -where he met his future wife, Elena Guro- and later at the Zwantzeewa School of Art (1906-1908). In 1909 he joined Nikolai Kulbin’s impressionists’ group in St.Petersburg and participated in their exhibitions. At the same year he broke with Kulbin, he organized with Guro the edition The Crane and contributed to the foundation of the “Union of Youth”. In 1912 he met Kazimir Malevich and Aleksei Kruchenykh and the year after, in 1913, he collaborated with them as well as with Velimir Khlebnikov to publish The Tree, in memory of Guro, who had just died. In addition in 1913, he wrote the music for the futurist opera Victory over the Sun and in 1914 for Aleksei Kruchenych’s opera The Conquered War (not produced). From 1918 to 1922 he taught at the Free State Art Studios (SVOMAS) in Petrograd and conducted a studio for Spatial Realism for his group, known as “Zorved”. He painted compositions and landscapes and developed his method of “extended viewing”. In 1919 he participated in the First Free Exhibition of Works of Art. From 1920 to 1922 he produced together with his students a series of theatrical productions based on Guro’s works, and from 1923 he conducted the Department of Organic Culture at the State Institute of Artistic Culture (GINKHUK). He took part in the Exhibition of Paintings of Petrograd Artists of All Trends in 1923. From 1929 to 1932, he prepared together with his students, a handbook for the study of color (The Rules of the Variability of Color Combinations: a Color Manual), which was published in 1932. In 1930 an exhibition of his personal as well as his students’ work was organized at the Central Leningrad Art House.

Αξία ασφάλισης

300.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0503/M.Matiushin-/284.78-306

Κωδικός ΥΠΠΟ: 306, Κωδικός Κωστάκη: 284.78, Κωδικός Pictura: C302

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από την οικογένεια Έντερ, Αγία Πετρούπολη

Βιβλιογραφία

Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, [Κατάλογος ομώνυμης έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη 30.06.2018-16.09.2019], Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 63

Margareta Tillberg, Coloured Universe and the Russian Avant–Garde, Stockholm 2003.

Βασίλι Ρακίτιν, Βιογραφίες, στον κατάλογο Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, τ.Ι, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Alla V. Povelikhina (curator), ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, galerie gmurzynska, Köln 1999.

Vladimir Markov, Russian Futurism: A History, Leverett, MA, U.S.A. 1996.

Jean – Claude Marcadé, L’ Avant – Garde Russe 1907-1927, Paris 1995.

Φανή Τσατσάια, Mikhail Matiushin (1861-1934). Οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές θεωρίες της εποχής του και η επίδρασή τους στο έργο του: από τη θεωρία της διευρυμένης όρασης στο εγχειρίδιο του χρώματος, Θεσσαλονίκη 2005. (μεταπτυχιακή εργασία)

Mikhail Matiushin, The Laws Governing the Variability of Colour Combinations, 1932, στο Margareta Tillberg, Coloured Universe and the Russian Avant–Garde, Stockholm 2003, 345-376.

Andrei Nakov, Abstrait / Concret, Paris 1981.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Φως και Χρώμα αρ. 145, σελ. 199

Δημιουργία - Παραπομπές: Tillberg, Coloured Universe, 40 – 43, 47-48, 50.

Povelikhina, «Bi.ographies», 251.
Markov, Russian Futurism, 195, 209
Ρακίτιν, «Βιογραφίες», 679.

Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Στο Τμήμα Οργανικής Παιδείας του ΓΚΙΝΧΟΥΚ, όπου υπεύθυνος καθηγητής ήταν ο Ματιούσιν, εξεταζόταν ο τρόπος όρασης και αντίληψης των πραγματικών και ζωγραφικών στοιχείων από τον ανθρώπινο οργανισμό. Βασικά ζητήματα της έρευνας ήταν η επίδραση του χρώματος σε ένα ουδέτερο περιβάλλον, οι αλλαγές που αυτό προκαλεί στη φόρμα των σχημάτων και η σχέση ήχου και χρώματος, πάντοτε σε διαφορετικές συνθήκες χρόνου και χώρου εκτέλεσης των πειραμάτων και με βασικό άξονα τη διέγερση ολόκληρου του νευρικού συστήματος και όχι μόνο του νευρικού.

Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Marcade, L’ Avant-Garde Russe, 345, 349.

Περιγραφή - Παραπομπές: Matiushin, Colour manual, 357.
Τσατσάια, Matiushin, 56-59.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Nakov, Abstrait, 120.
Τσατσάια, Matiushin, 60-63.

Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Τα έργα διευρυμένης όρασης, οι πειραματισμοί, τα θεωρητικά κείμενα και οι αναρίθμητες σπουδές χρώματος δημιούργησαν μια καινούρια σχολή στην επιστήμη του χρώματος η οποία από τη μια συνδύαζε την αντικειμενική όραση του θεατή και από την άλλη μέσα από το διαλογισμό "ζητούσε" από τον πειραματιζόμενο να "διευρύνει" τα όρια και τις δυνατότητές του, ώστε να πετύχει τη σύλληψη του διευρυμένου χώρου, του Νέου Ρεαλισμού του Χώρου όπως τον ονόμαζε ο Ματιούσιν. Τα έργα που προέκυψαν από την παραπάνω θεώρηση προκάλεσαν το ενδιαφέρον θεωρητικών και ζωγράφων μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε τα έργα διευρυμένης όρασης ζητούν από το θεατή να διευρύνει και ο ίδιος τα όριά του για να κατανοήσει το περιεχόμενό τους.

Τίτλοι συναφών έργων: Mikhail Matiushin, Αφηρημένο τοπίο, αρχές δεκαετίας 1920, λάδι σε καμβά, Πολιτιστικό ίδρυμα Khardzhiev, Stedelijk Museum, Άμστερνταμ.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13093.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Οι πηγές του Matiushin μπορούν να αναζητηθούν στις νέες φιλοσοφικές και επιστημονικές θεωρίες της ύλης και του χρόνου, οι οποίες διαδόθηκαν στη Ρωσία κυρίως με τα φιλοσοφικά κείμενα του Ouspensky. Η επιδίωξη του Matiushin να εξελίξει τον αναλυτικό κυβισμό, οδήγησε τη σκέψη του στη σύλληψη της ιδέας του συνθετικού ρεαλισμού, ο οποίος νοούνταν ως η σφαιρική θεώρηση της ορατής πραγματικότητας συμπεριλαμβανομένης της πολυπλοκότητας των διαστάσεών της. Ο Matiushin, ως μέλος των φουτουριστικών ομάδων της πρωτοπορίας, υιοθέτησε τις αντιλήψεις τους και έκανε χρήση της τεχνοτροπίας απεικόνισης των διαδοχικών χρονικών περασμάτων της ύλης, ενώ από το 1912, άρχισε να μελετά τη θεωρία της τέταρτης διάστασης και να τη χρησιμοποιεί ως βάση για τους πειραματισμούς του. Στο σημείο αυτό εντοπίζεται η αφετηρία της δυναμικής θεωρήσεως της οπτικής πραγματικότητας και της άποψής του ότι ένα αντικείμενο ή ένα τοπίο είναι αναγκαίο να γίνεται αντιληπτό και να αναπαρίσταται από πολλές οπτικές γωνίες. Από την ιδέα αυτή προέκυψε η θεωρία της διευρυμένης όρασης, η οποία επιτυγχάνεται μέσω ενός αόρατου οφθαλμού και αποσκοπεί στην παροχή μιας νέας στερεοσκοπικής θέασης, η οποία καλύπτει τον ορίζοντα σε 360°. Στη θεωρία της οργανικής ομάδας η παραπάνω θέση αποτελεί όχι μόνο ένα θεωρητικό αξίωμα, αλλά ταυτόχρονα και μία φυσική άσκηση την οποία ασκούν από κοινού ο δάσκαλος με τους μαθητές του.