Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.477

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία/Μεταπρωτοπορία

en Russian Avantgarde

el Ανθρώπινη φιγούρα

en Human figure

Τίτλος έργου

el Ζητιάνος

en Beggar

Δημιουργός

el Nikritin, Solomon (1898-1965)

en Nikritin, Solomon (1898-1965)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

Τέλη δεκαετίας 1920

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1920

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1929

Ύψος σε εκατοστά

60,1

Πλάτος σε εκατοστά

50,1

Υλικά

el Λάδι σε κόντρα πλακέ

en Oil on plywood

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Σύνθεση με ολόσωμη, ντυμένη μορφή, που απεικονίζεται με την αριστερή πλαϊνή της όψη και το πρόσωπο στα τρία τέταρτα προς το θεατή. Η μορφή αποδίδεται σχηματικά να κρατά απλωμένη την άδεια αριστερή της παλάμη, ενώ τα χαρακτηριστικά του προσώπου της αποδίδονται γενικευμένα και εμφανώς αλλοιωμένα σαν μάσκα, σε ένα κατάλευκο σαν με οπές υπόβαθρο, μία από τις οποίες αποδίδει και το στόμα της. Η μορφή προβάλλεται σε ενιαίο σκούρο γκρι-πράσινο φόντο, εκτός από το κάτω τμήμα της ζωγραφικής επιφάνειας, που είναι σκουρόχρωμο με μαύρο περίγραμμα και αποδίδει το έδαφος επί του οποίου στέκεται η μορφή.
Ο Solomon Nikritin μελετώντας τον σουπρεματισμό του K. Malevich, τον θεωρούσε ως καθοριστική πράξη απελευθέρωσης της φόρμας από το περιεχόμενο και θαύμαζε τη γεωμετρική του λακωνικότητα. Εκτιμώντας από την άλλη πλευρά την αρχιτεκτονική, όπως αυτή ερμηνευόταν από τους κονστρουκτιβιστές διατύπωσε μαζί με τον Κ. Redko στις αρχές της δεκαετίας του 1920 τη θεωρία του «Προβολισμού», σύμφωνα με την οποία, ο καλλιτέχνης οφείλει να δημιουργεί μοντέλα και πρωτόλεια σκιαγραφήματα των καλλιτεχνικών του συλλήψεων πάνω στα οποία θα μπορούσε να αναπτυχθεί η τέχνη με τη συνδρομή του θεατή. Στο πλαίσιο αυτών των θεωρητικών του αναζητήσεων δημιουργεί το έργο «Ζητιάνος», όπου στρέφεται σε μια νέα παραστατικότητα στη ζωγραφική.

en Composition with a full-length, clothed figure, depicted with her left side and face three-quarters towards the viewer. The figure is schematically rendered holding out her empty left palm, while her facial features are rendered in a generalized and visibly altered mask-like manner on an off-white as if with holes in the background, one of which renders her mouth. The figure is projected on a single dark grey-green background, except for the lower part of the painting surface, which is dark with a black outline and depicts the ground on which the figure is standing.
Solomon Nikritin, studying K. Malevich's Suprematism, regarded it as a decisive act of liberation of form from content and admired its geometric laconicism. On the other hand, appreciating architecture as interpreted by the constructivists, he formulated with K. Redko in the early 1920s the theory of "Projectionism", according to which the artist must create models and original sketches of his artistic conceptions on which art could develop with the assistance of the viewer. It is in the context of these theoretical pursuits that he creates the work "Beggar", where he turns to a new figuration in painting.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Σολομόν Μπορίσοβιτς Nικρίτιν (Σαλμόν Σολομόν Λεβί) (Τσέρνιγκοφ, Ουκρανία, 23 Δεκεμβρίου 1898 - Μόσχα, 3 Δεκεμβρίου 1965) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κιέβου (1909-1914). Τα χρόνια 1914- 1917 υπήρξε μαθητής του Λεονίντ Παστερνάκ στη Μόσχα και του Αλεξάντρ Γιακοβλέφ στην Πετρούπολη. Από το 1918 ως το 1920 σπούδασε στο εργαστήριο της Αλεξάντρα Έξτερ στο Κίεβο, όπου συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση του καλλιτεχνικού παραρτήματος της «Εβραϊκής Πολιτιστικής Λίγκας». Συμπλήρωσε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) της Μόσχας (1920-1922). Το 1921, μαζί με τους Aλεξάντρ Λαμπάς, Σεργκέι Λουτσίσκιν, Κλιμέντ Ρέντκο, Μιχαήλ Πλαξίν και Aλεξάντρ Τίσλερ, ίδρυσε την ομάδα «Προβολισμός» και στη συνέχεια την ομάδα «Ηλεκτροοργανισμός», η οποία διοργάνωσε έκθεση στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας της Μόσχας (1922). Κατόπιν τα έργα του παρουσιάστηκαν στην Πρώτη έκθεση ρωσικής τέχνης στην «Γκαλερι βαν Ντίμεν» του Βερολίνου το 1922 και στο Άμστερνταμ το 1923. Το 1922 επίσης σχημάτισε την ομάδα των Προβολιστών με το όνομα «Μέθοδος». Συμμετείχε στην Πρώτη Διαλογική Έκθεση των Ενώσεων Δραστικής Επαναστατικής Τέχνης στη Μόσχα το 1924 και υπέγραψε τη διακήρυξη των Προβολιστών στον κατάλογό της. Το 1931 ήταν μέλος της ομάδας «IΖΟΜΠΡΙΓΚΑΝΤΑ» και από το 1922 εργάστηκε στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας, επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης. Τα χρόνια 1922-1930 δίδαξε στη Σχολή Καλλιτεχνικής Παιδείας του Ριαζάν. Στις δεκαετίες 1930 και 1940 σχεδίασε εσωτερικούς χώρους μουσείων και εκθέσεων και παράλληλα συνέχισε να ζωγραφίζει στο πλαίσιο της θεωρίας του για το διαλεκτικό ρεαλισμό.

en Solomon Borisovich Nikritin (Salmon Solomon Levi) (Chernigov, Ukraine, December 23rd, 1898-Moscow, December 3rd, 1965) attended the School of Fine Arts in Kiev(1909-1914). During the years 1914 - 1917 he was a student of Leonid Pasternak in Moscow and later of Aleksandr Jakovlev in Petrograd. From 1918 till 1920 he studied at the studio of Aleksandra Ekster in Kiev, where he took an active part in the organization of the artistic branch of the “Jewish Cultural League”. He integrated his artistic education at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) in Moscow (1920-1922). In 1921, together with Aleksandr Labas, Sergei Luchishkin, Kliment Redko, Mikhail Plaksin and Aleksandr Tyshler he founded the “Projection” group and later the “Electroorganism” group, which held an exhibition at the Museum of Painterly Culture in Moscow (1922). His works were presented at the First Russian Art Exhibition (Berlin, “Galerie van Diemen”, 1922; Amsterdam, 1923). In 1922 he formed the Projectionists group called “Method”. He participated in the First Discussional Exhibition of the Associations of Active Revolutionary Art in Moscow (1924) and signed the Projectionists group declaration in the catalogue. In 1931 he joined the “IZOBRIGADA” group and from 1922 onwards he worked at the Museum of Painterly Culture, head of the Department of Analysis. During the years 1922-1930 he taught at the School of Art Education in Riasan. In the 1930s and 1940s he designed museum and exhibition interiors and continued painting based on his theory of dialectical realism.

Παλιός κωδικός

CC-0520/S.Nikritin-/167.78-183

Κωδικός ΥΠΠΟ: 183

Κωδικός Κωστάκη: 167.78

Κωδικός Pictura: C061

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

Λεπτομέρειες προέλευσης

6/10/1998, Αγοράστηκε από τη χήρα του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

The Montreal Museum of Fine Arts: The Russian and Soviet Avant-Garde, Works from the Collection of George Costakis, The Montreal Museum of Fine Arts, Canada 1989.
Solomon Nikritin: Solomon Nikritin, Φωτεινές Σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί, η τέχνη του Solomon Nikritin (1898-1965), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ιανουάριος – Μάρτιος 2004, Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Απρίλιος – Μάιος 2004, Θεσσαλονίκη 2004.
Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.
Licht und Farbe: Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.

Παρατηρήσεις

Τίτλος/ Σημειώσεις - Παρατηρήσεις: Για τον παλαιότερο τίτλο: Σχέδιο για έναν πίνακα βλ. Rudenstine, The Montreal Museum of Fine Arts και Επιγραφές.
Τίτλος/ Σημειώσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 451, εικ. 133.
Rudenstine, σ. 335, εικ. 705.

Δημιουργία - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 451, εικ. 133.
Rudenstine, σ. 335, εικ. 705.

Μετρήσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 451, εικ. 133.
Rudenstine, σ. 335, εικ. 705.

Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Λάδι σε κοντραπλακέ



Υλικά και Τεχνικές - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 451, εικ. 133.
Rudenstine, σ. 335, εικ. 705.

Επιγραφές/ Σημάνσεις - Σημειώσεις: Φέρει υπογραφή και επιγραφή.

Επιγραφές/ Σημάνσεις - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 335, εικ. 705.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: I. Lebedeva, Καφέτση Ι, σ. 546, εικ. 493.
N. Adaskina, Solomon Nikritin, σσ. 61-62.
Τίτλοι συναφών έργων: Ζητιάνος. Μελέτη για το έργο "Το Παλαιό και το Νέο" (C142, Συλλογή Κωστάκη)
Ζητιάνος. Μελέτη για το έργο "Το Παλαιό και το Νέο" (C315, Συλλογή Κωστάκη)
Περιγραφή σχέσης με συναφή έργα: Εικονογραφική συνάφεια
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 330.

Εκθέσεις/ Ιστορία Δανεισμών - Παραπομπές: The Montreal Museum of Fine Arts, σ. 129, εικ. 147.
Licht und Farbe, σ. 365, εικ. 295.
Solomon Nikritin, σ. 451, εικ. 133.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13170.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Από τα μέσα του 1920 και μετά το Νικρίτιν απασχολεί στη ζωγραφική του μια σειρά εικαστικών κινηματογραφικών έργων σαν «συμφωνικό σύνολο» με αλληλοσυνδεόμενους πίνακες «που ο ένας παράγει τον άλλον» ενώ παραμένει καθένας «αυτόνομη μονάδα». Το θέμα που τους ενώνει, πάντα κατά τον ίδιο, είναι «το πορτρέτο των βασικών τάξεων της σύγχρονης εποχής μέσα από τις αμοιβαίες σχέσεις και τα πεπρωμένα τους». Πρόκειται για κάτι ανάλογο με την Ανθρώπινη κωμωδία του Μπαλζάκ «όσον αφορά τη σχέση του περιεχομένου με τις ταξικές, ιστορικές και ιδεολογικές μεταλλάξεις».
Η περίοδος από το τέλος της δεκαετίας του 1920 ως τις αρχές του 1930 φαίνεται πως είναι γενικά ιδιαίτερα σημαντική και παραγωγικότατη στη δημιουργική πορεία του Nikritin. Κατά την N. Adaskina «την περίοδο αυτή συνεχίζει να ακολουθεί την κατεύθυνση της συναισθηματικής, εξπρεσιονιστικής ζωγραφικής. Η χρωματικότητά του γίνεται περισσότερο συγκρατημένη και μερικές φορές αγγίζει τα όρια της μονοχρωμίας, ωστόσο αποκτά πλουσιότερες αποχρώσεις, ενώ η ικανότητά του να μεταδίδει άμεσα με το ζωγραφικό του ύφος ζωηρές συγκινήσεις, όπως και η επιδεξιότητά του να προκαλεί στο θεατή, με την κίνηση του πινέλου, μια ευρεία γκάμα αισθημάτων, φθάνει στο απόγειο της τελειότητας».