MMA.CC.490

Item

Αντικείμενο/ Έργο

Κωδικός έργου
MMA.CC.490
Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου
el Σχέδιο
en Drawing
Μουσείο
el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
en Museum of Modern Art
Συλλογή
el Συλλογή Κωστάκη
en Costakis Collection

Θέμα

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)
el Ρωσική Πρωτοπορία
el Μετα-Πρωτοπορία
el Αφαίρεση
el Μοντέρνα τέχνη
en Russian Avantgarde
en Post - Avantgarde
en Abstraction
en Modern art

Τίτλοι ή Ονόματα

Τίτλος έργου
el Μαύρο τετράγωνο. Αφηρημένη Σύνθεση
en Black Square. Abstract Composition

Δημιουργία

Δημιουργός
el Νικρίτιν, Σολομών (1898-1965)
en Nikritin, Solomon (1898-1965)
Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας
el Δεκαετία 1920
en 1920s

Μετρήσεις

Ύψος σε εκατοστά
12.4
Πλάτος σε εκατοστά
11.7

Υλικά και Τεχνικές

Υλικά
el Μελάνι σε χαρτί
en Ink on paper

Περιγραφή αντικειμένου

Περιγραφή έργου
el Ασπρόμαυρη σχεδόν τετράγωνη σύνθεση με μαύρες γραμμικές σκιάσεις διαφορετικής πυκνότητας, τονικότητας και κατευθύνσεων, που δημιουργούν ένα πλαίσιο γύρω από το ζωγραφικό πίνακα. Διακρίνονται τρεις τουλάχιστον ευθείες γραμμές διαγώνιας κατεύθυνσης που συνδέονται με δύο μικρά μαύρα σφαιρικά σχήματα καθώς και με μια επίσης μαύρη ακανόνιστου σχήματος φόρμα.
en Black and white almost square composition with black linear shadows of different density, tonality and directions, creating a frame around the painting. At least three straight lines of diagonal direction are discernible, connected by two small black spherical shapes and a black irregularly shaped form.

Δημιουργός

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού
el Ο Σολομόν Μπορίσοβιτς Nικρίτιν (Σαλμόν Σολομόν Λεβί) (Τσέρνιγκοφ, Ουκρανία, 23 Δεκεμβρίου 1898 - Μόσχα, 3 Δεκεμβρίου 1965) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κιέβου (1909-1914). Τα χρόνια 1914- 1917 υπήρξε μαθητής του Λεονίντ Παστερνάκ στη Μόσχα και του Αλεξάντρ Γιακοβλέφ στην Πετρούπολη. Από το 1918 ως το 1920 σπούδασε στο εργαστήριο της Αλεξάντρα Έξτερ στο Κίεβο, όπου συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση του καλλιτεχνικού παραρτήματος της «Εβραϊκής Πολιτιστικής Λίγκας». Συμπλήρωσε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) της Μόσχας (1920-1922). Το 1921, μαζί με τους Aλεξάντρ Λαμπάς, Σεργκέι Λουτσίσκιν, Κλιμέντ Ρέντκο, Μιχαήλ Πλαξίν και Aλεξάντρ Τίσλερ, ίδρυσε την ομάδα «Προβολισμός» και στη συνέχεια την ομάδα «Ηλεκτροοργανισμός», η οποία διοργάνωσε έκθεση στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας της Μόσχας (1922). Κατόπιν τα έργα του παρουσιάστηκαν στην Πρώτη έκθεση ρωσικής τέχνης στην «Γκαλερι βαν Ντίμεν» του Βερολίνου το 1922 και στο Άμστερνταμ το 1923. Το 1922 επίσης σχημάτισε την ομάδα των Προβολιστών με το όνομα «Μέθοδος». Συμμετείχε στην Πρώτη Διαλογική Έκθεση των Ενώσεων Δραστικής Επαναστατικής Τέχνης στη Μόσχα το 1924 και υπέγραψε τη διακήρυξη των Προβολιστών στον κατάλογό της. Το 1931 ήταν μέλος της ομάδας «IΖΟΜΠΡΙΓΚΑΝΤΑ» και από το 1922 εργάστηκε στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας, επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης. Τα χρόνια 1922-1930 δίδαξε στη Σχολή Καλλιτεχνικής Παιδείας του Ριαζάν. Στις δεκαετίες 1930 και 1940 σχεδίασε εσωτερικούς χώρους μουσείων και εκθέσεων και παράλληλα συνέχισε να ζωγραφίζει στο πλαίσιο της θεωρίας του για το διαλεκτικό ρεαλισμό.
en Solomon Borisovich Nikritin (Salmon Solomon Levi) (Chernigov, Ukraine, December 23rd, 1898-Moscow, December 3rd, 1965) attended the School of Fine Arts in Kiev(1909-1914). During the years 1914 - 1917 he was a student of Leonid Pasternak in Moscow and later of Aleksandr Jakovlev in Petrograd. From 1918 till 1920 he studied at the studio of Aleksandra Ekster in Kiev, where he took an active part in the organization of the artistic branch of the “Jewish Cultural League”. He integrated his artistic education at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) in Moscow (1920-1922). In 1921, together with Aleksandr Labas, Sergei Luchishkin, Kliment Redko, Mikhail Plaksin and Aleksandr Tyshler he founded the “Projection” group and later the “Electroorganism” group, which held an exhibition at the Museum of Painterly Culture in Moscow (1922). His works were presented at the First Russian Art Exhibition (Berlin, “Galerie van Diemen”, 1922; Amsterdam, 1923). In 1922 he formed the Projectionists group called “Method”. He participated in the First Discussional Exhibition of the Associations of Active Revolutionary Art in Moscow (1924) and signed the Projectionists group declaration in the catalogue. In 1931 he joined the “IZOBRIGADA” group and from 1922 onwards he worked at the Museum of Painterly Culture, head of the Department of Analysis. During the years 1922-1930 he taught at the School of Art Education in Riasan. In the 1930s and 1940s he designed museum and exhibition interiors and continued painting based on his theory of dialectical realism.

Αξία/ Εκτίμηση

Αξία ασφάλισης
4.000
Μονάδα
el Στερλίνες

Τρέχουσα θέση/ φύλαξη

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση
el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη
Παλιός κωδικός
CC-0568/S.Nikritin-/C103-1156
Κωδικός ΥΠΠΟ: 1156, Κωδικός Κωστάκη: C103, Κωδικός Pictura: C090

Ιδιοκτησία συλλογής

Τρόπος απόκτησης
el Αγορά
Προέλευση online
el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη
en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family
Λεπτομέρειες προέλευσης
Αγοράστηκε από την χήρα του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

Βιβλιογραφία
Φωτεινές Σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί, η τέχνη του Solomon Nikritin (1898-1965), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ιανουάριος – Μάρτιος 2004, Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Απρίλιος – Μάιος 2004, Θεσσαλονίκη 2004.
Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.
Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.
Καφέτση Ι: Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930 Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, 6/12/1995-8/4/1996, Υπουργείο Πολιτισμού, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, [Κατάλογος ομώνυμης έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη 30.06.2018-16.09.2019], Θεσσαλονίκη 2018

Παρατηρήσεις

Παρατηρήσεις
Τίτλος/ Σημειώσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 455, εικ. 166.
Δήλωση δημιουργού: «…Σαν από κάποια πρωταρχική αρχή θα κατέλθουν στη γη οι κόσμοι..» S. Nikritin, “Satio, Σημειώσεις περί κοινότητας” 1921 (Ι. Leites, Solomon Nikritin, σ. 207)
Δημιουργία - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 455, εικ. 166.
Μετρήσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 455, εικ. 166.
Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Μελάνι σε χαρτί, κολλημένο σε χαρτί.
Υλικά και Τεχνικές - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 455, εικ. 166.

Τίτλοι συναφών έργων: Όλες οι συνθέσεις με τον τίτλο “Μαύρο τετράγωνο” (C401, C403, C156, Συλλογή Κωστάκη).
Συναφή έργα - Παραπομπές: Solomon Nikritin, σ. 268-269, εικ. 164-167.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 330.

Εκθέσεις/ Ιστορία Δανεισμών - Παραπομπές: Solomon Nikritin, εικ. 166.

Other metadata

QR Code
https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13196.png
Επιπρόσθετες πληροφορίες
Το 1920 ο Nikritin γράφεται στη σχολή των Vkhutemas. (Ι. Leites, Solomon Nikritin, σ. 207.) Το 1921 ο Nikritin διατυπώνει τη θεωρία του με τίτλο “Σταθμοί Ζωγραφικής Τελειότητας Satio”, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται και στο τετράγωνο σε ό,τι αφορά τη φόρμα και το χρώμα. Μεταξύ 1923-1924 ο Nikritin επεξεργάζεται τη θεωρία του Προβολισμού στα χειρόγραφα κείμενά του, θεωρία που κατά την Μ. Τσαντσάνογλου διατυπώνεται από τον καλλιτέχνη ήδη από το 1922. (Μ. Τσαντσάνογλου, Solomon Nikritin, σσ. 145, 149, Ι. Lebedeva, Solomon Nikritin, σ. 85). To 1924 στην “Πρώτη Διαλογική Έκθεση” της Μόσχας ο Nikritin παρουσιάζει έργα του μαζί με άλλους προβολιστές. Μέσα από συνθήματα της ομάδας του εκεί, ο Nikritin διακηρύσσει τα πιστεύω του ως προς την τέχνη ως συστήματος ή μεθόδου «δια μέσου του οποίου είναι δυνατή η οργάνωση των υλικών». (Ch. Douglas, Solomon Nikritin, σ. 45, σημ. 22).
Media
MMA.CC.490