Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.496

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Σχέδιο

en Drawing

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Μετα-Πρωτοπορία

el Σύνθεση

el Ανθρώπινη φιγούρα

Τίτλος έργου

el Άνθρωπος που σέρνει καρότσι (a)

en Man pushing a barrow (a)

Ενότητα/ Σειρά

el Άνθρωπος που σέρνει καρότσι

en Man pushing a barrow

Δημιουργός

el Νικρίτιν, Σολομών (1898-1965)

en Nikritin, Solomon (1898-1965)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

el Χωρίς χρονολογία

en Undated

Ύψος σε εκατοστά

11.9

Πλάτος σε εκατοστά

21.8

Υλικά

el Μελάνι σε χαρτί

en Ink on paper

Περιγραφή έργου

el Στενόμακρη ορθογώνια ασπρόμαυρη σύνθεση που δομείται με βάση την κλιμακούμενη ευθεία και αποτελείται από τετράπλευρες φόρμες, ορθογώνιες ή σχεδόν ορθογώνιες ως επί το πλείστον. Εντός αυτών απεικονίζεται το μοτίβο ανθρώπου με καρότσι σε διάφορες παραλλαγές (όρθια μορφή δίπλα σε καρότσι, σκυμμένη σε κίνηση μορφή πάνω από καρότσι). Μορφές και χώρος δομούνται μέσω γραμμικών σκιάσεων διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων καθώς και της απουσίας τους.

en Narrow rectangular black-and-white composition structured on the basis of the staggered straight line and consisting of four-sided forms, mostly rectangular or almost rectangular. Within these, the motif of a man with a cart is depicted in various variations (upright figure next to a cart, crouched figure in motion over a cart). Forms and space are structured through linear shading of varying tonality, density and direction as well as their absence.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Σολομόν Μπορίσοβιτς Nικρίτιν (Σαλμόν Σολομόν Λεβί) (Τσέρνιγκοφ, Ουκρανία, 23 Δεκεμβρίου 1898 - Μόσχα, 3 Δεκεμβρίου 1965) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Κιέβου (1909-1914). Τα χρόνια 1914- 1917 υπήρξε μαθητής του Λεονίντ Παστερνάκ στη Μόσχα και του Αλεξάντρ Γιακοβλέφ στην Πετρούπολη. Από το 1918 ως το 1920 σπούδασε στο εργαστήριο της Αλεξάντρα Έξτερ στο Κίεβο, όπου συμμετείχε ενεργά στην οργάνωση του καλλιτεχνικού παραρτήματος της «Εβραϊκής Πολιτιστικής Λίγκας». Συμπλήρωσε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) της Μόσχας (1920-1922). Το 1921, μαζί με τους Aλεξάντρ Λαμπάς, Σεργκέι Λουτσίσκιν, Κλιμέντ Ρέντκο, Μιχαήλ Πλαξίν και Aλεξάντρ Τίσλερ, ίδρυσε την ομάδα «Προβολισμός» και στη συνέχεια την ομάδα «Ηλεκτροοργανισμός», η οποία διοργάνωσε έκθεση στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας της Μόσχας (1922). Κατόπιν τα έργα του παρουσιάστηκαν στην Πρώτη έκθεση ρωσικής τέχνης στην «Γκαλερι βαν Ντίμεν» του Βερολίνου το 1922 και στο Άμστερνταμ το 1923. Το 1922 επίσης σχημάτισε την ομάδα των Προβολιστών με το όνομα «Μέθοδος». Συμμετείχε στην Πρώτη Διαλογική Έκθεση των Ενώσεων Δραστικής Επαναστατικής Τέχνης στη Μόσχα το 1924 και υπέγραψε τη διακήρυξη των Προβολιστών στον κατάλογό της. Το 1931 ήταν μέλος της ομάδας «IΖΟΜΠΡΙΓΚΑΝΤΑ» και από το 1922 εργάστηκε στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας, επικεφαλής του Τμήματος Ανάλυσης. Τα χρόνια 1922-1930 δίδαξε στη Σχολή Καλλιτεχνικής Παιδείας του Ριαζάν. Στις δεκαετίες 1930 και 1940 σχεδίασε εσωτερικούς χώρους μουσείων και εκθέσεων και παράλληλα συνέχισε να ζωγραφίζει στο πλαίσιο της θεωρίας του για το διαλεκτικό ρεαλισμό.

en Solomon Borisovich Nikritin (Salmon Solomon Levi) (Chernigov, Ukraine, December 23rd, 1898-Moscow, December 3rd, 1965) attended the School of Fine Arts in Kiev(1909-1914). During the years 1914 - 1917 he was a student of Leonid Pasternak in Moscow and later of Aleksandr Jakovlev in Petrograd. From 1918 till 1920 he studied at the studio of Aleksandra Ekster in Kiev, where he took an active part in the organization of the artistic branch of the “Jewish Cultural League”. He integrated his artistic education at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) in Moscow (1920-1922). In 1921, together with Aleksandr Labas, Sergei Luchishkin, Kliment Redko, Mikhail Plaksin and Aleksandr Tyshler he founded the “Projection” group and later the “Electroorganism” group, which held an exhibition at the Museum of Painterly Culture in Moscow (1922). His works were presented at the First Russian Art Exhibition (Berlin, “Galerie van Diemen”, 1922; Amsterdam, 1923). In 1922 he formed the Projectionists group called “Method”. He participated in the First Discussional Exhibition of the Associations of Active Revolutionary Art in Moscow (1924) and signed the Projectionists group declaration in the catalogue. In 1931 he joined the “IZOBRIGADA” group and from 1922 onwards he worked at the Museum of Painterly Culture, head of the Department of Analysis. During the years 1922-1930 he taught at the School of Art Education in Riasan. In the 1930s and 1940s he designed museum and exhibition interiors and continued painting based on his theory of dialectical realism.

Αξία ασφάλισης

6.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0701/S.Nikritin-/C328-1074

Κωδικός ΥΠΠΟ: 1074, Κωδικός Κωστάκη: C328, Κωδικός Pictura: C099

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από την χήρα του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

Φωτεινές Σφαίρες Σκοτεινοί σταθμοί, η τέχνη του Solomon Nikritin (1898-1965), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ιανουάριος – Μάρτιος 2004, Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Απρίλιος – Μάιος 2004, Θεσσαλονίκη 2004.

Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.

Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.

Καφέτση Ι: Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930 Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, 6/12/1995-8/4/1996, Υπουργείο Πολιτισμού, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, [Κατάλογος ομώνυμης έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη 30.06.2018-16.09.2019], Θεσσαλονίκη 2018

Παρατηρήσεις

Τίτλος/ Σημειώσεις - Παρατηρήσεις: Αρχείο "Pictura": Άνθρωπος που σέρνει καρότσι (α), Από τη σειρά: "Άνθρωπος που σέρνει καρότσι"
Solomon Nikritin: Άνθρωπος που σέρνει καρότσι (α)
Η μικρή τελική παραλλαγή του τίτλου είναι της συντάκτριας και έγινε για λόγους ομοιογένειας.

Τίτλος/ Σημειώσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 457, εικ. 190.

Δημιουργία - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 457, εικ. 190.

Μετρήσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 457, εικ. 190.

Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Μελάνι σε χαρτί.
Υλικά και Τεχνικές - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Solomon Nikritin, σ. 457, εικ. 190.

Ιστορικό έργου: Το μοτίβο της “μορφής με καρότσι” διαμορφώνεται στη δεκαετία του 1920 υπό την επιρροή και των διαδεδομένων ιδεών περί «αφομοίωσης του νέου μηχανικού ύφους της εποχής» που προπαγάνδιζαν θεωρητικοί όπως ο συνεργάτης του Nikritin, ποιητής και δημοσιογράφος A. Gastev, ενώ παράλληλα αποτελεί κατά την Ι. Leites «έναν από εκείνους του θεματικούς άξονες γύρω από τους οποίους διαμορφώνεται η ποιητική της ισχυρής καλλιτεχνικής Ένωσης των Ζωγράφων του Καβαλέτου (ΟΣΤ)» και εμφανίζεται συχνά στις εικονογραφήσεις δημοφιλών παιδικών βιβλίων της εποχής. (Ι. Leites, Solomon Nikritin, σ. 97).
Τίτλοι συναφών έργων: Όλες οι συνθέσεις του καλλιτέχνη από τη σειρά “Άνθρωπος που σέρνει καρότσι” καθώς και από τη σειρά “Λέξη”, δημιουργημένες και οι δύο στη δεκαετία του 1920, που ανήκουν στην Πινακοθήκη Tretiakov (δωρεά της χήρας του καλλιτέχνη).

Συναφή έργα - Παραπομπές: Solomon Nikritin, σσ. 272-275, εικ. 176-190.

Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 330.

Εκθέσεις/ Ιστορία Δανεισμών - Παραπομπές: Solomon Nikritin, εικ. 190.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13208.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Λίγο πριν ή περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 1920 ο Nikritin εργάζεται πάνω στις θεματικές σειρές σχεδίων “Πόλεμος” και “Άνθρωπος που σέρνει το καρότσι”. Μεταξύ 1923-1924 ο Nikritin επεξεργάζεται τη θεωρία του Προβολισμού στα χειρόγραφα κείμενά του (Ι. Lebedeva, Solomon Nikritin, σ. 85), θεωρία που κατά την Μ. Τσαντσάνογλου διατυπώνεται από τον καλλιτέχνη ήδη από το 1922 (Μ. Τσαντσάνογλου, Solomon Nikritin, σ. 145). To 1924 στην “Πρώτη Διαλογική Έκθεση” της Μόσχας ο Nikritin παρουσιάζει έργα του μαζί με άλλους προβολιστές. Μέσα από συνθήματα της ομάδας του εκεί, ο Nikritin διακηρύσσει τα πιστεύω του ως προς την τέχνη ως συστήματος ή μεθόδου «δια μέσου του οποίου είναι δυνατή η οργάνωση των υλικών». (Ch. Douglas, Solomon Nikritin, σ. 45, σημ. 22). Την ίδια χρονιά ο Nikritin ανεβάζει στο θέατρο των Προβολιστών την παράσταση “1924” και το 1926 το έργο του Nikritin “Πόλεμος και Ειρήνη” που ωστόσο καταλήγει σε αποτυχία. Τον Απρίλιο του 1926 ο Nikritin εγκαταλείπει το θέατρο. (Ι. Leites, Solomon Nikritin, σ. 105 και εξ, 213).
Την ίδια εποχή και σε όλη τη δεκαετία του 1920 ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Σοβιετική Ένωση ήταν η έρευνα και ανάλυση της ανθρώπινης εργασίας σε σχέση με το βιομηχανικό χρόνο καθώς και η προσπάθεια της επιστημονικής συστηματοποίησής της υπό την επιρροή και του σχετικού βιβλίου του F. Taylor, που το 1924 κυκλοφορεί στη ρωσική του μετάφραση. (Αυλωνίτου Χ., σσ. 63-65, σημ. 82).