Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.552

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία/Κοσμιτισμός

el Σύνθεση

el Μοντέρνα τέχνη

en Russian Avantgarde

en Russian Avantgarde/Cosmism

en Composition

en Modern art

Τίτλος έργου

el Λουμινισμός: Συνθετική ανάπτυξη φωτός

en Luminism: Synthetic Light Development

Δημιουργός

el Ρέντκο, Κλίμεντ (1897-1956)

en Redko, Kliment (1897-1956)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1923

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1923

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1923

Ύψος σε εκατοστά

62.4

Πλάτος σε εκατοστά

47

Υλικά

el Λάδι σε καμβά

en Oil on canvas

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Ο Κ. Ρέντκο, ενθουσιασμένος από τα επιτεύγματα της επιστήμης, γράφει το 1921: "ήδη μισό χρόνο τώρα δε ζωγραφίζω. Με απασχολούν τα υλικά επιτεύγματα της επιστήμης […] Έφτασε ο καιρός των κοινωνικών ζητημάτων και μεθόδων, της εφαρμογής τους στη ζωή, όπου κυριαρχούν η φυσική, η μηχανική, η χημεία -όλοι μιλούν για τη "θεωρία της σχετικότητας" του Αϊνστάιν, για τον καθορισμό του ακριβούς βάρους του ατόμου, που εφευρέθηκε από τον Ε. Ρέχερφορντ, και σ' εμάς, στη Ρωσία για την τελευταία εφεύρεση - το ραδιόφωνο […] Επινοούνται νέες επιστημονικές υποθέσεις, οι οποίες ακούγονται σε διαλέξεις φυσικής και πρακτικών επιστημών". (Ημερολόγιο του Κ. Ρέντκο, Φεβρουάριος, 1917). Ο καλλιτέχνης ενδιαφέρεται αρκετά για τη φύση του ηλεκτρισμού και των οπτικών φαινομένων, καθώς και για τους νόμους της ενέργειας, τους οποίους θεωρεί βασικούς. Η ενέργεια του φωτός, η δυναμική και ηλεκτρική ενέργεια, είναι τα θέματα των ζωγραφικών και σχεδιαστικών συνθέσεών του. Ακολουθώντας τη θεωρία του για τον "Ηλεκτροοργανισμό" ο Κ. Ρέντκο κατά τη διάρκεια των ετών 1922-23 δημιουργεί μια μεγάλη σειρά από πίνακες και σχέδια: Δυναμίτης, Η ταχύτητα, Δυναμική φόρμας και χρώματος κ.ά. Σ' αυτές τις συνθέσεις ο Κ. Ρέντκο, όπως και ο Πλαξίν στο έργο του Πλανητικό, προσπαθούν να δώσουν μια ζωγραφική παραστατική λύση για τα αφηρημένα και τεχνικά φαινόμενα. Σε τέτοια έργα, αναμφίβολα, είναι παρόν το στοιχείο της μυθοπλασίας : χωρίς να πλησιάζουν την πραγματικότητα, την ίδια στιγμή βγαίνουν από τα σύνορα του καθαρά φορμαλιστικού πειράματος. Κοσμιτισμός.

en K. Redko, excited by the achievements of science, writes in 1921: "I have not painted for half a year now. I am concerned with the material achievements of science [...] The time has come for social issues and methods, their application in life, where physics, engineering, chemistry dominate - everyone talks about Einstein's "theory of relativity", for determining the exact weight of the atom, invented by E. Reherford, and to us, in Russia, about the last invention - the radio [...] New scientific hypotheses are invented, which are heard in physics and practical science lectures". (Diary of K. Redko, February, 1917). The artist is quite interested in the nature of electricity and optical phenomena, as well as in the laws of energy, which he considers fundamental. The energy of light, dynamic and electrical energy, are the subjects of his painting and design compositions. Following his theory of "Electric Organism", K. Redko during the years 1922-23 creates a large series of paintings and drawings: Dynamite, Speed, Dynamics of form and color, etc. In these compositions, K. Redko, like Plaxin in his work Planetikos, try to provide a pictorial representational solution for abstract and technical phenomena. In such works, undoubtedly, the element of fiction is present: without approaching reality, at the same time they leave the borders of the purely formalistic experiment. Cosmitism.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Kλίμεντ Nικολάγιεβιτς Ρέντκο (Χελμ, Πολωνία, 15 Οκτωβρίου 1897 -Μόσχα, 18 Φεβρουαρίου 1956) γράφτηκε το 1910 στη Σχολή Αγιογραφίας του Κίεβο-Πετσέρσκ με δάσκαλο τον Α. Τσιζέβσκι. Εκεί συνάντησε τον Βασίλι Τσεκρίγκιν. Τα χρόνια 1914-1915 παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή της Εταιρείας για την Προώθηση των Τεχνών της Πετρούπολης και το 1915 πήγε εθελοντής στο στρατό, όπου έγινε πιλότος της αυτοκρατορικής αεροπορίας (1916-1917). Το 1918 εγκαταστάθηκε στο Κίεβο, όπου σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ουκρανίας και βοήθησε στη διακόσμηση της πόλης για τον εορτασμό της επανάστασης. Συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον Πάβελ Tσέλισεφ και τον Σολομόν Nικρίτιν. Eγκαταστάθηκε στη Μόσχα το 1920 και σπούδασε στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) (1920-1922). Mετά από μια σύντομη σουπρεματιστική περίοδο που διήρκεσε μέχρι το τέλος του 1921, υιοθέτησε τους «μηχανικούς οργανισμούς» στη ζωγραφική του. Ήταν ένας από τους πρωτοστάτες της ομάδας «Ηλεκτρο-οργανισμός», η οποία πραγματοποίησε έκθεση στο Μουσείο Ζωγραφικής Παιδείας της Μόσχας το 1922. Συμμετείχε επίσης στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης (1922) στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο. Ο Λουμινισμός αποτελούσε τον ορισμό που έδωσε για τα έργα του στα χρόνια 1923-1924. Το 1924 συμμετείχε στην Πρώτη Διαλογική Έκθεση των Ενώσεων Δραστικής Επαναστατικής Τέχνης στη Μόσχα. Στον κατάλογο της έκθεσης υπέγραψε τη διακήρυξη της ομάδας των Προβολιστών. Το 1926 στη Μόσχα πραγματοποίησε ατομική έκθεση. Από τον Ιανουάριο του 1927 ως τον Οκτώβριο του 1935 έζησε στο Παρίσι και ήταν μέλος μιας ομάδας Ουκρανών καλλιτεχνών του Παρισιού και της «Ένωσης Επαναστατικών Καλλιτεχνών της Γαλλίας». Από το 1935 και μετά έζησε στη Μόσχα. Εργάστηκε ως σχεδιαστής στην Αγροτική Έκθεση της Μόσχας (1938-1940) και συνέχισε να ζωγραφίζει σε ένα ρεαλιστικό στυλ.

en Kliment Nikolaevich Redko (Khelm, October 15th, 1897; Moscow, February 18th, 1956) started attending lessons at the School for icon painters of the Kievo-Pechersk Monastery under A. Chizhevskii; there he met Vasilii Chekrygin. In the years 1914 to 1915 he attended the School of the Society for the Encouragement of the Arts in Petrograd and in 1915 he joined the Imperial Air Force as a volunteer; there he was trained as a pilot (1916-1917). In 1918 he moved to Kiev, where he studied at the Academy of Fine Arts in Ukraine and contributed to the decoration of the city for the celebrations of the Revolutionary. He was a friend of Pavel Tchelitchev and Solomon Nikritin. In 1920, he settled in Moscow, where he studied at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) until 1922. After a short period of painting in the Suprematist style (till 1921) he made a transition and adopted “engineer organisms” in his painting. He was the main initiator of the “Electroorganism” group, which held an exhibition at the Museum of Painterly Culture in Moscow, in 1922. He participated in the First Russian Art Exhibition (“Galerie van Diemen”, Berlin, 1922; Amsterdam, 1923). Luminism was the definition of his style during the years 1923 to 1924. In 1924 he participated in the First Discussional Exhibition of the Associations of Revolutionary Art in Moscow and he signed the declaration of the Projectionists group, in the catalogue of the exhibition. In 1926 he was given a one-man show in Moscow. From January 1927 till October 1935 he lived in Paris. He was a member of the Parisian group of Ukrainian artists and a member of the Association of Revolutionary Artists of France. From 1935 onwards he lived in Moscow. He worked as a designer for the All-Union Agricultural Exhibition (1938-1940) and he continued painting in a realistic style.

Αξία ασφάλισης

160.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0913/K.Redko-/238.78-125

Κωδικός ΥΠΠΟ: 125, Κωδικός Κωστάκη: 238.78, Κωδικός Pictura: C419

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από τη χήρα του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Κωστάκη, Γενική Επιμέλεια Άννα Καφέτση, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Russian Avant-Garde. The George Costakis Collection. Angelica Zander Rudenstine (general editor), New York 1981, αρ. 1003, σελ. 443.

Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, [Κατάλογος ομώνυμης έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη 30.06.2018-16.09.2019], Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 292-293

Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Abrams εικ. 1003, σελ. 443.
Δημιουργία - Παραπομπές: Καφέτση, 684.
Περιγραφή - Παραπομπές: Καφέτση, 542.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13307.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η ιστορία των καλλιτεχνικών κινημάτων της «ρωσικής πρωτοπορίας» οριοθετείται κατά προσέγγιση στα χρόνια ανάμεσα στο 1910 και το 1930. Στα χρόνια αυτά μεσολαβεί η επανάσταση του Οκτωβρίου 1917 και η αλλαγή του πολιτικού συστήματος στη Ρωσία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα στη Ρωσία διαμορφώθηκαν ορισμένες προϋποθέσεις υλικές, κοινωνικές και αισθητικές που κατέστησαν εύφορο το έδαφος για τη δημιουργία και ανάπτυξη πειραματικών καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Οι υλικές προϋποθέσεις αφορούσαν τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα (τηλέφωνο, τηλέγραφος, κινηματογράφος, αεροπλάνο κ.α.), τον εξηλεκτρισμό, την εκβιομηχάνιση, τον νέο αστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προϋποθέσεις αφορούσαν την δηλωμένη από το 1905 λαϊκή επιθυμία για κοινωνικές αλλαγές λόγω της ανυπαρξίας εργατικού δικαίου και της συνεχιζόμενης φεουδαρχικής κατάστασης στην αγροτική οικονομία. Η κοινωνική δυσαρέσκεια εξαπλώθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1905 και κυρίως μετά την μεγάλη οικονομική και διοικητική κρίση που ξέσπασε λόγω του ανοιχτού μετώπου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η παρακμή στην οποία είχε οδηγηθεί η παλαιότερη τέχνη σε συνδυασμό με την επαναστατική νοοτροπία που είχε καταλάβει τα ρωσικά κοινωνικά στρώματα οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μορφών τέχνης, συχνά μέσα από τη λαϊκή παράδοση, την αγιογραφία, την παιδική ζωγραφιά. Η επικράτηση της μορφής έναντι του περιεχομένου έγινε βασική αρχή των νέων πειραματισμών, εκδηλώθηκε θεωρητικά με τον φορμαλισμό και οδήγησε στην άνθηση όλων των τεχνών. Εκτός από τις εικαστικές τέχνες, μιλούμε για πρωτοπορία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την λογοτεχνία, τη μουσική. Συναντούμε επίσης την εφαρμογή της κάθε μορφής ριζοσπαστικής καλλιτεχνικής έκφρασης στην καθημερινή ζωή. Οι καλλιτέχνες της πρωτοπορίας σχεδίαζαν θεατρικά κοστούμια και σκηνικά, εξέδρες για λαϊκές συγκεντρώσεις, υφάσματα και στολές εργασίας, οικιακά σκεύη, είδη καθημερινής χρήσης, με σκοπό να φέρουν την τέχνη στη ζωή, να καταργήσουν τις αστικές διακρίσεις. Μετά το 1917 ιδρύθηκαν νέοι θεσμοί και ιδρύματα που υποστήριζαν την τέχνη της πρωτοπορίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 άρχισε να σκληραίνει σταδιακά η στάση του καθεστώτος απέναντι στα κινήματα και τους εκπροσώπους της πρωτοπορίας, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική επιβολή το 1934 του δόγματος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και την καταδίκη της πρωτοποριακής τέχνης από το σταλινισμό, μία καταδίκη που συνδέθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις με προσωπικές διώξεις εναντίον των καλλιτεχνών και με απαγόρευση έκθεσης των έργων τους.