Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.618

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Σχέδιο

en Drawing

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Σουπρεματισμός

en Russian Avantgarde

en Suprematism

el Μοντέρνα τέχνη

en Modern art

Τίτλος έργου

el Σουπρεματισμός με δύο κύκλους

en Syprematism with Two Circles

Δημιουργός

el Κλιούν, Ιβάν (1873-1943)

en Kliun, Ivan (1873-1943)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

el Αρχές δεκαετίας 1920

en Early 1920s

Ύψος σε εκατοστά

35.2

Πλάτος σε εκατοστά

35.3

Υλικά

en Watercolor and gouache on paper

el Ακουαρέλα και γκουάς σε χαρτί

Τεχνικές

en Gouache

el Γκουάς

Περιγραφή έργου

el Ο Κλιουν έφτιαξε σουπρεματιστικές σπουδές και έργα, πειραματίστηκε με τα γεωμετρικά και σχήματα και το χρωματισμό τους και έφτασε τις "οδηγίες" του Σουπρεματισμού στα όριά τους. Εδώ έχουμε ένα σουπρεματιστικό σχέδιο με δύο κύκλους, έναν πράσινο και ένα μικρότερο κόκκινο. Το πράσινο χρώμα είναι το συμπληρωματικό του κόκκινου και το μετείκασμά του, καθώς αν για πολλή ώρα κάποιος κοιτάξει τον κόκκινο κύκλο και στη συνέχεια στρέψει το βλέμμα του σε μια ουδέτερη επιφάνεια, το χρώμα που θα προκύψει θα είναι το πράσινο. Το συγκεκριμένο σχέδιο του Κλιούν θυμίζει επίσης τη σειρά Ιστορία δύο τετραγώνων, του Ελ Λισίτσκι.

en Kliun made Suprematist studies and works, experimented with their geometric and shapes and coloring, and pushed the "instructions" of Suprematism to their limits. Here we have a supremacist design with two circles, one green and one smaller red. The color green is the complement of red and its intersection, since if one looks at the red circle for a long time and then turns his gaze to a neutral surface, the resulting color will be green. Kluun's particular design is also reminiscent of El Lissitzky's History of Two Squares series.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Τα χρόνια 1881-1892 η οικογένεια του Ιβάν Βασιλιεβίτς Kλιούν (Kλιουνκόφ) (Μπολσίγιε Γκόρκι, περιοχή Ποκρόφσκι της επαρχίας Βλαντιμίρ, 1 Σεπτεμβρίου 1873 - Μόσχα, 13 Δεκεμβρίου 1943) ζούσε στην Ουκρανία. Το 1892-1893 ο Kλιούν εργάστηκε ως λογιστής σε εργοστάσιο ζαχάρεως στην επαρχία Βορόνεζ. Την περίοδο 1892-1896 έζησε στην Πολωνία, όπου και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή για την Προώθηση των Τεχνών της Βαρσοβίας (1896). Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως λογιστής και από το 1900 μαθήτευσε σε διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία και αυτό του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1903-1906), όπου συνάντησε τον Μαλέβιτς. Συμμετείχε σε διάφορες εκθέσεις στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, στο Οριόλ και στο Kούρσκ. Την περίοδο 1914-1916 δημιούργησε σειρές ανάγλυφων και γλυπτών στο χώρο. Το 1915 υποστήριξε το σουπρεματισμό του Μαλέβιτς και τα χρόνια 1915-1916 συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της πρωτοπορίας μεταξύ των οποίων στην Πρώτη Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: Tραμ V (Πετρούπολη,1915), στην Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0,10 (Πετρούπολη, 1915-1916), στην έκθεση Το Μαγαζί (Μόσχα, 1916) και στην έκθεση της ομάδας «Βαλές-Καρό» (Μόσχα,1916). Το 1918 ορίστηκε διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου Εκθέσεων του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου (IΖΟ NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ), τα χρόνια 1918-1921 ήταν καθηγητής ζωγραφικής στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) και κατά την περίοδο 1920-1921 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (IΝΧΟΥΚ). Το 1919 συμμετείχε στην Πέμπτη Κρατική Έκθεση: Από τον Ιμπρεσιονισμό στη Μη-Αντικειμενική Τέχνη και στην Δέκατη Κρατική Έκθεση: Μη-Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός στη Μόσχα. Στις δεκαετίες 1920-1930 δημιούργησε μια σειρά νεκρών φύσεων με γεωμετρικές φόρμες και χρωματικούς συνδυασμούς. Το 1922 παρουσίασε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο. Κατά το διάστημα 1923-1930 σχεδίασε μια σειρά φουτουριστικών εκδόσεων και το 1925 στράφηκε στον πουρισμό. Το 1936 ζωγράφισε μία μνημειακή σύνθεση για τον προθάλαμο του Πανρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Αλιείας και Ωκεανογραφίας με τίτλο Η Ζωή στη Θάλασσα.

en The Kliunkov family lived in Ukraine (1881- 1892), where Ivan Vasilievich Kliun (Kliunkov) (Bolshiye Gorki, Porkoskii regim, Vladimir province, September 1st, 1873- Moscow, December 13th, 1943) worked as a bookkeeper at a sugar factory in Voronezh Province. During the years 1892-1893 he lived in Poland. In 1898 he returned to Moscow and started attending the School of the Society for the Encouragement of the Arts. Working as a bookkeeper he attended lessons at various studios, such as Fiodor Rerberg’s, where he met Malevich (1906). He participated in several exhibitions in Moscow, St.Petersburg, Orel and Kursk. From 1914 to 1916 he created a series of relieves and spatial sculptures. In 1915 he followed Malevich’s Suprematism. In 1915-1916 he participated in the major avant-garde exhibitions, including First Futurist Exhibition of Paintings: Tramway V and The Last Futurist Exhibition of Pictures: 0.10 in Petrograd as well as in The Store and in the sxhibition of the group “Jack of Diamonds”, both in Moscow. From 1918 onwards he was the director of the Central Exhibition Bureau of the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO-NARKOMPROS). From 1918 to 1921 he taught painting at the Free State Art Studios (SVOMAS) and at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS). In 1920-1921 he joined the Institute of Artistic Culture (INKHUK). In 1919 he participated in the Fifth State Exhibition: From Impressionism to Non-objective Art and in the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism in Moscow. During the 1920s and 1930s he created a series of still life paintings based on geometric forms and color relationships. In 1922 he participated in the First Russian Art Exhibition at the “Galerie van Diemen” in Berlin. In 1923-1930 he designed a series of Futurist publications and in 1925 he turned to Pourism. In 1936 he painted a monumental panel, entitled Life in the sea, for the vestibule of the All-Soviet Research Institute of Fishery and Oceanography.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0198/I.Kliun-/183.80-35

Κωδικός ΥΠΠΟ: 35, Κωδικός Κωστάκη: 183.80, Κωδικός Pictura: C251

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από την κόρη του καλλιτέχνη

Βιβλιογραφία

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη - Martin Gropius Bau, Βερολίνο - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη.

Norbert Lynton, The Story of Modern Art, Oxford 1980.
Andrei Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, Θεσσαλονίκη 1992.

Κάμιλα Γκραίη, Η Ρωσική Πρωτοπορία. Προεπαναστατική και επαναστατική τέχνη στη Ρωσία, 1863-1922, μετάφραση Πέπη Ρηγοπούλου, Αθήνα 1987.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Ιβάν Κλιούν. Υπερβατικά τοπία. Ιπτάμενα γλυπτά. Φωτεινές σφαίρες, επιμ. Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 125

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Φως και Χρώμα αρ. 93, σελ. 165.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 644
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο Kazimir Malevich τοποθέτησε χρονολογικά τη γέννηση του Σουπρεματισμού το 1913. Την αρχική έμπνευση για την ιδέα του Σουπρεματισμού έδωσε στο Μαλέβιτς ένα από τα πανό των σκηνικών της όπερας Νίκη επί του Ήλιου, τη σκηνογραφία της οποίας είχε αναλάβει ο καλλιτέχνης. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού θα γίνει ένα Μαύρο τετράγωνο, που βρισκόταν στο κέντρο ενός λευκού τετραγώνου, σχεδόν διπλάσιου μεγέθους. Το μαύρο χρώμα με την αδιαφανή ιδιότητά του απορροφά το φως, ενώ το άσπρο χρώμα αποκαθαρμένο από τα υπόλοιπα χρώματα λειτουργεί όπως το φως. Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων και το σχήμα που χρησιμοποιήθηκε υπομνηματίζουν την παρουσία όλων των χρωματικών και γραμμικών συνδυασμών σε ένα πίνακα. Πρόκειται για το απόλυτο έργο, το supremus. Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργούν, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, 57.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 270.
Zhadova, Malevich, 61, 74.

Τίτλοι συναφών έργων: Ivan Kliun, Σουπρεματιστικές μελέτες χρώματος και φόρμας (90.78α), περ. 1917, λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13435.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Στην έκθεση 0,10 διανεμήθηκαν φυλλάδια με τη διακήρυξη του Σουπρεματισμού, στα οποία οι Μαλέβιτς, Κλιουν, Μενκόφ, Πούνι και Μπογκοσλάφσκαγια εξέφραζαν τις απόψεις τους. Μαύρα τετράγωνα, κύκλο, σταυροί και άλλα γεωμετρικά σχήματα άρχισαν να αποκτούν χρώμα από τους μαθητές του, οι οποίοι μέχρι το 1919 είχαν δημιουργήσει σειρές με σουπρεματιστικές σπουδές και ολοκληρωμένα έργα.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και των πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων, στο πλαίσιο της τάσης αυτοπροσδιορισμού της σύγχρονης ρωσικής τέχνης. Ο Κλιούν, καθηγητής και μέλος όλων των πρωτοποριακών ιδρυμάτων, συμμετείχε ενεργά στην αναμόρφωση της ρωσικής τέχνης. Τα ΣΒΟΜΑΣ (Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια), ιδρύθηκαν το 1918 υπό την αιγίδα του ΙΖΟ και με ιδρυτικό μέλος τον Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο συνδυασμός γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων με άτακτο ρυθμό και με το ενδιαφέρον επικεντρωμένο στην πνευματικότητα της μη-αντικειμενικής εικόνας που υποστήριζε ο Σουπρεματισμός, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία ενός νέου συστήματος διδασκαλίας της τέχνης και ειδικότερα στη διαμόρφωση ενός νέου σοβιετικού καλλιτεχνικού προτύπου στο οποίο συμμετείχαν ζωγράφοι, γλύπτες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές και σχεδιαστές.