Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

MMA.CC.720

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο χαρακτικής

en Engraving

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Παραγωγισμός

el Μοντέρνα τέχνη

en Russian Avantgarde

en Productivism

en Modern art

Τίτλος έργου

el Προσχέδιο για το ποίημα "TeLiLa" των Kruchenykh - Khlebnikov

en Preliminary drawing for the poem "TeLiLa" by Kruchenykh - Khlebnikov

Δημιουργός

el Ροζάνοβα, Όλγα (1886-1918)

en Rozanova, Olga (1886-1918)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1914

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1914

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1914

Ύψος σε εκατοστά

22

Πλάτος σε εκατοστά

14.6

Υλικά

el Λιθογραφία

en Lithograph

Περιγραφή έργου

el Μελέτη της Όλγας Ροζάνοβα για την εικονογράφηση της Ποιητικής συλλογής Τε Λι Λε των Α. Κρουτσόνιχ και Β. Χλέμπνικοφ, Πετρούπολη 1914, 14 σελ., 50 αντίτυπα. Πρόκειται για έκδοση υπέρλογης (ζαούμ) ποιήσης και θεωρίας όπου επαναλαμβάνεται η φράση "dyr bul shchyl", η οποία αποτέλεσε παράδειγμα υπέρλογης ποιητικής γραφής και είχε πρωτοεμφανιστεί από τον Κρουτσόνιχ το 1913 στο βιβλίο Πομάδα. Για την εκτύπωση δε χρησιμοποιήθηκε τυοπγραφική μηχανή, αλλά πολυγραφική μέθοδος, δηλαδή αναπαραγωγή με μεμβράνη ή ζελατίνα η οποία είχε χρωματισθεί και χαραχτεί προηγουμένως με το χέρι. Κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα, ο Ιταλός φουτουριστής Φ. Τ. Μαρινέτι είδε τη ρωσική έκδοση και τη σχολίασε θετικά όσον αφορά την πρόοδο στην τεχνική, αλλά όχι στο σχέδιο. Στην πίσω πλευρά της σελίδας που ανήκει στο συλλέκτη είναι γραμμένο με μολύβι, με το γραφικό χαρακτήρα του Κρουτσόνιχ, η φράση "Για την ποίηση του Χλέμπνικοφ”.

en Study by Olga Rozanova for the illustration of the Poetic collection Te Li Le by A. Krutsonikh and V. Khlebnikov, Petroupoli 1914, 14 pp., 50 copies. It is an edition of hyperbole (zaum) poetry and theory where the phrase "dyr bul shchyl" is repeated, which was an example of hyperbole poetic writing and had first appeared by Krutsonich in 1913 in the book Pomade. For the printing, a printing press was not used, but a polygraphic method, i.e. reproduction with film or gelatin which had previously been colored and engraved by hand. During his visit to Moscow, the Italian Futurist F. T. Marinetti saw the Russian version and commented favorably on the progress in technique, but not in design. On reverse side of the page belonging to the collector is written in pencil, in Krutsonich's handwriting, the phrase "For the poetry of Khlebnikov”.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Η Όλγα Βλαντίμιροβνα Ροζάνοβα (Μαλένσκι, περιοχή Βλαντίμιρ, 21 Ιουνίου 1886 - Μόσχα, 7 Νοεμβρίου 1918) την περίοδο 1904-1910 παρακολούθησε μαθήματα στην ιδιωτική σχολή ζωγραφικής και γλυπτικής του A. Μπολσακόφ, στο Καλλιτεχνικό και Τεχνικό Ινστιτούτο Στρόγκανοφ (βραδινές τάξεις) και στο εργαστήριο του Iβάν Ντούντιν και του Κονσταντίν Γιουόν. Το 1911 εγκαταστάθηκε στην Πετρούπολη και για σύντομο διάστημα φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών Ζβάντσεβα (1911-1912). Ήταν ένα από τα πιο δραστήρια μέλη στο κίνημα της τέχνης της πρωτοπορίας στην Πετρούπολη και έγινε μέλος της «Ένωσης Νεολαίας» συμμετέχοντας τόσο στις εκθέσεις της (1910-1914) όσο και στο περιοδικό της. Εικονογράφησε εκδόσεις φουτουριστών ποιητών, όπως για παράδειγμα του Βελιμίρ Χλέμπνικοφ και του Αλεξέι Κρουτσόνιχ, τον οποίο παντρεύτηκε το 1916, αλλά και άλλων μεταξύ των οποίων: Ένα παιχνίδι στην κόλαση, μια συνεργασία των Χλέμπνικοφ και Κρουτσόνιχ, το οποίο επανεκδόθηκε το 1914 με εικονογραφήσεις δικές της και του Mαλέβιτς⋅ Φωλιά μικρής πάπιας με κακές λέξεις (1913) και Ας γκρινιάξουμε (1914) του Κρουτσόνιχ την ανθολογία Φουτουριστές: Βρυχώμενος Παρνασσός (1914)⋅ Το Υπέρλογο Βιβλίο του Κρουτσόνιχ και του Aλιάγκροφ (Ρομάν Γιάκομπσον) (1916)⋅ Πόλεμος και Οικουμενικός Πόλεμος, δύο συνεργασίες (1916) της Ροζάνοβα με τον Κρουτσόνιχ, εικονογραφημένες με μη παραστατικά κολάζ.
Πήρε μέρος σε πολλές εκθέσεις της πρωτοπορίας στην περίοδο 1915-1916 (Πρώτη Έκθεση Φουτουριστικής Ζωγραφικής: Τραμ V, Πετρούπολη 1915, Τελευταία Έκθεση Φουτουριστικής Ζωγραφικής: 0.10, Πετρούπολη, 1915, Το Μαγαζί και Βαλές-Καρό το 1916 στη Μόσχα). Από το 1916 ως το 1917 ήταν μέλος της ομάδας «Σουπρέμους» και το 1918 του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου Διαφώτισης (IZO NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ). Μαζί με τον Ρότσενκο ήταν υπεύθυνοι στον Tομέα των Εφαρμοσμένων Τεχνών του IZO ΝΑΡΚΟΜΠΡΟΣ και βοήθησε να οργανωθούν τα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Ειδικεύτηκε στις εφαρμοσμένες τέχνες και σχεδίασε υφάσματα και εργόχειρα. Το 1919 πραγματοποιήθηκε μεταθανάτια έκθεση των έργων της στη Μόσχα στο πλαίσιο της Δέκατης Κρατικής Έκθεσης: Μη Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός (Μόσχα, 1919). Έργα της παρουσιάστηκαν επίσης στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στη «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο το 1922.

en Olga Vladimirovna Rozanova (Melenski, Vladimir Province, June 21st, 1886; Moscow, November 8th, 1918) studied in Moscow from 1904 to 1910, at the private school of painting and sculpture of A.Bolshakov, at the Stroganov Art and Industry Institute as well as at the studios of Ivan Dudin and Konstantin Yuon. In 1911 she moved to St.Petersburg and briefly studied at the Zwantseewa School of Art. She was one of the most active members of the avant-garde in St.Petersburg and joined the “Union of Youth”, participating in its exhibitions and its magazine (1910-1914). She illustrated publications of the Futurist poets Velimir Khlebnikov and Aleksei Kruchenykh, who became her husband in 1916, and others, including A Game in Hell, a collaboration between Khlebnikov and Kruchenykh, which was reissued in 1914 with illustrations mad by Malevich and herself; A Little Duck’s Nest of Bad Words by Kruchenykh (1913); Let’s Grumble by Kruchenykh (1914); the miscellany Futurists: Roaring Parnassus (1914); Transrational Book by Kruchenykh and Aliagrov (Roman Jakobson) (1916). In 1916 Rozanova collaborated with Kruchenykh for two books, War and Universal War, which she illustrated with non-representational cut-paper collages.
She exhibited in most of the major avant-garde shows of 1915-1916, including First Futurist Exhibition of Paintings: Tramway V and The Last Futurist Exhibition of Pictures: O.10 in 1915 in Petrograd and The Store and Jack of Diamonds in 1916 in Moscow. From 1916 to 1917 she was a member of the “Supremus” group and in 1918 joined the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO-NARCOMPROS), where, together with Rodchenko, she was in charge of the subsection for Applied Art and contributed to the development of the Free State Art Studios (SVOMAS) in several provincial towns. She also worked in the field of textile design and embroidery. A posthumous exhibition of her work was held in Moscow in 1919 which was shown within the framework of the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism. Her work was included in the First Russian Art Exhibition, at the “Galerie van Diemen” in Berlin (1922).

Αξία ασφάλισης

16.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

CC-0935/O.Rozanova-/302.80-338

Κωδικός ΥΠΠΟ: 338, Κωδικός Κωστάκη: 302.80, Κωδικός Pictura: C423

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από τον Α. Κρουτσόνιχ

Βιβλιογραφία

Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Κωστάκη, Γενική Επιμέλεια Άννα Καφέτση, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.

Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, [Κατάλογος ομώνυμης έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη 30.06.2018-16.09.2019], Θεσσαλονίκη 2018

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Καφέτση εικ. 97, σελ. 185.

Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο «ρωσικός φουτουρισμός» ή «κυβοφουτουρισμός» δεν αναφέρεται μόνο στη ζωγραφική αλλά και στην ποίηση. Οι ποιητές Μπουρλιούκ, Μαγιακόφσκι, Χλέμπνικοφ και Κρουτσόνιχ εξέδωσαν το 1912 το μανιφέστο τους «Χαστούκι στο γούστο του κοινού» και μ’ αυτό τον τρόπο δηλώνουν την πλήρη ρήξη τους με τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης και την παραδοσιακή αισθητική. Το 1912 δημιουργούνται η πρωτοποριακή ομάδα «Ένωση Νεολαίας» και η φουτουριστική ομάδα «Υλαία» που διοργανώνουν εκθέσεις και συζητήσεις μέσα σε μία ατμόσφαιρα πρόκλησης και ανατροπής των συμβάσεων, θεατρικές παραστάσεις και ποιητικές βραδιές στις οποίες απαγγέλλουν στίχους με ζωγραφισμένα τα πρόσωπά τους. Τα φουτουριστικά βιβλία, ένα μεγάλο κεφάλαιο της «ρωσικής πρωτοπορίας» εκδίδονται με κυβιστική και πριμιτιβιστική εικονογράφηση, με τυπογραφικούς πειραματισμούς και χρήση «υπέρλογης» ποιητικής γλώσσας, γεγονός που αποτελεί ένα ακόμη δείγμα των προθέσεων των καλλιτεχνών της πρωτοπορίας για σύνθεση των τεχνών και ριζική αναμόρφωση των κωδίκων αναπαράστασης και επικοινωνίας με το κοινό τους.
Περιγραφή - Παραπομπές: Καφέτση, 468.

Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, 468.

QR Code

https://dam.momus.gr/files/qr/qr-13643.png

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η ιστορία των καλλιτεχνικών κινημάτων της «ρωσικής πρωτοπορίας» οριοθετείται κατά προσέγγιση στα χρόνια ανάμεσα στο 1910 και το 1930. Στα χρόνια αυτά μεσολαβεί η επανάσταση του Οκτωβρίου 1917 και η αλλαγή του πολιτικού συστήματος στη Ρωσία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα στη Ρωσία διαμορφώθηκαν ορισμένες προϋποθέσεις υλικές, κοινωνικές και αισθητικές που κατέστησαν εύφορο το έδαφος για τη δημιουργία και ανάπτυξη πειραματικών καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Οι υλικές προϋποθέσεις αφορούσαν τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα (τηλέφωνο, τηλέγραφος, κινηματογράφος, αεροπλάνο κ.α.), τον εξηλεκτρισμό, την εκβιομηχάνιση, τον νέο αστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προϋποθέσεις αφορούσαν την δηλωμένη από το 1905 λαϊκή επιθυμία για κοινωνικές αλλαγές λόγω της ανυπαρξίας εργατικού δικαίου και της συνεχιζόμενης φεουδαρχικής κατάστασης στην αγροτική οικονομία. Η κοινωνική δυσαρέσκεια εξαπλώθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1905 και κυρίως μετά την μεγάλη οικονομική και διοικητική κρίση που ξέσπασε λόγω του ανοιχτού μετώπου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η παρακμή στην οποία είχε οδηγηθεί η παλαιότερη τέχνη σε συνδυασμό με την επαναστατική νοοτροπία που είχε καταλάβει τα ρωσικά κοινωνικά στρώματα οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μορφών τέχνης, συχνά μέσα από τη λαϊκή παράδοση, την αγιογραφία, την παιδική ζωγραφιά. Η επικράτηση της μορφής έναντι του περιεχομένου έγινε βασική αρχή των νέων πειραματισμών, εκδηλώθηκε θεωρητικά με τον φορμαλισμό και οδήγησε στην άνθηση όλων των τεχνών. Εκτός από τις εικαστικές τέχνες, μιλούμε για πρωτοπορία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την λογοτεχνία, τη μουσική. Συναντούμε επίσης την εφαρμογή της κάθε μορφής ριζοσπαστικής καλλιτεχνικής έκφρασης στην καθημερινή ζωή. Οι καλλιτέχνες της πρωτοπορίας σχεδίαζαν θεατρικά κοστούμια και σκηνικά, εξέδρες για λαϊκές συγκεντρώσεις, υφάσματα και στολές εργασίας, οικιακά σκεύη, είδη καθημερινής χρήσης, με σκοπό να φέρουν την τέχνη στη ζωή, να καταργήσουν τις αστικές διακρίσεις. Μετά το 1917 ιδρύθηκαν νέοι θεσμοί και ιδρύματα που υποστήριζαν την τέχνη της πρωτοπορίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 άρχισε να σκληραίνει σταδιακά η στάση του καθεστώτος απέναντι στα κινήματα και τους εκπροσώπους της πρωτοπορίας, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική επιβολή το 1934 του δόγματος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και την καταδίκη της πρωτοποριακής τέχνης από το σταλινισμό, μία καταδίκη που συνδέθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις με προσωπικές διώξεις εναντίον των καλλιτεχνών και με απαγόρευση έκθεσης των έργων τους.