Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CDA-0271

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Φωτογραφία

en Photo

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Δωρεά Κωστάκη - Αρχείο

en Costakis Donation-Archive

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Κονστρουκτιβισμός

el Θέατρο

el Παραγωγισμός

en Russian Avantgarde

en Constructivism

en Productivism

en Modern art

Τίτλος έργου

el Φωτογραφία από το θεατρικό έργο "Ο Θάνατος του Ταρέλκιν"

en Photograph of the play "Tarelkin's Death»"

Δημιουργός

el Στεπάνοβα, Βαρβάρα (1894-1958)

en Stepanova, Varvara (1894-1958)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1922

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1922

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1922

Τόπος δημιουργίας

Μόσχα

Ύψος σε εκατοστά

10.9

Πλάτος σε εκατοστά

17.5

Περιγραφή έργου

el Στη φωτογραφία εικονίζεται στιγμιότυπο της θεατρικής παράστασης "Ο Θάνατος του Ταρέλκιν". Διακρίνονται επτά ηθοποιοί και τμήμα του σκηνικού.

en The photo shows a snapshot of the theatrical play "The Death of Tarelkin". Seven actors and part of the set can be seen.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Η Βαρβάρα Φιόντοροβνα Στεπάνοβα (Κάουνας της Λιθουανίας, 5 Νοεμβρίου 1894 - Μόσχα, 20 Μαϊου 1958) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Καζάν (1910-1911), όπου συνάντησε τον Aλεξάντρ Ρότσενκο, μετέπειτα σύζυγό της. Το 1913 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα κοντά στους Iλιά Μασκόφ και Κονσταντίν Γιουόν, όπως επίσης και στo Καλλιτεχνικό και Τεχνικό Ινστιτούτο Στρόγκανοφ το 1913. Εξέθεσε έργα της στην Πέμπτη Κρατική Έκθεση: Από τον Ιμπρεσιονισμό στη Μη-Αντικειμενική Τέχνη (1918-1919) και στη Δέκατη Κρατική Έκθεση: Μη-Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός (1919) στη Μόσχα. Επίσης συμμετείχε στην Έκθεση των Τεσσάρων (μαζί με τους Καντίνσκι, Ρότσενκο και Σινεζούμποφ, Μόσχα, 1920), στην έκθεση 5 x 5= 25 (Μόσχα, 1921) και στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στη «Γκαλερί βαν Ντίμεν» (Βερολίνο, 1922). Τα χρόνια 1917-1919 έγραψε ποίηση «ζάουμ» (υπέρλογη). Δημιούργησε επίσης μη-παραστατικά κολάζ και καλλιγραφικά βιβλία. Tο 1918 συνδέθηκε με το Τμήμα Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου (IZO NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ) και από το 1920 ως το 1923 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (IΝΧΟΥΚ). To 1922 σχεδίασε τα κοστούμια και τα σκηνικά για το έργο Θάνατος του Ταρέλκιν, στο οποίο, με την καθοδήγηση του Βσέβολοντ Μέγιερχολντ, δούλεψε πάνω σε παραλλαγές μηχανικών, ρομποτικών κατασκευών της ανθρώπινης μορφής. Σχεδίασε επίσης σκηνικά για τη Βραδιά βιβλίου του Βιτάλι Ζεμτσούζνι (19240. Το 1923-1924 άρχισε, μαζί με την Ποπόβα, να εργάζεται ως σχεδιάστρια υφασμάτων στο Πρώτο Κρατικό Εργοστάσιο Εκτύπωσης Υφαντών της Μόσχας. Από το 1923 ως το 1928 συνδέθηκε στενά με τα περιοδικά του Mαγιακόφσκι ΛΕΦ (Αριστερό Μέτωπο των Τεχνών) και Νόβι ΛΕΦ (Νέο Αριστερό Μέτωπο των Τεχνών). Η Στεπάνοβα ήταν μέλος της ομάδας των Παραγωγιστών μαζί με τους Ρότσενκο, Ποπόβα και Tάτλιν και δίδαξε στο Τμήμα Υφασμάτων των Ανώτερων Κρατικών Καλλιτεχνικών και Τεχνικών Εργαστηρίων (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) από το 1924 ως το 1925. Το 1925 συμμετείχε στην Έκθεση Σύγχρονων Διακοσμητικών και Βιομηχανικών Τεχνών στο Παρίσι. Μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1920 αφιερώθηκε στο σχεδιασμό βιβλίων, τυπωμάτων και αφισών και στην κινηματογραφία. Τη δεκαετία του 1930 δούλεψε σε διάφορα περιοδικά, όπως Η Οικοδόμηση της ΕΣΣΔ, και προς τα τέλη της ίδιας δεκαετίας επέστρεψε στη ζωγραφική.

en Varvara Fedorovna Stepanova (Kaunas- Kovno, Lithuania, November 5th, 1894; Moscow, May 20th, 1958) studied at the School of Fine Arts in Kazan (1910-1911) where she met Aleksandr Rodchenko, her future husband. In 1913 she moved to Moscow, studied under Ilia Mashkov and Konstantin Yuon and entered the Stroganov Art and Industry Institute. She exhibited at the Fifth State Exhibition: From Impressionism to Non-objective Art (1918-1919) and the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism (1919) in Moscow. She participated in the Exhibition of Four (Moscow, 1920 -with Kandinsky, Rodchenko, and Nikolai Sinezubov), in the exhibition 5 x 5 = 25 (Moscow, 1921) and also in the First Russian Art Exhibition at the “Galerie van Diemen” in Berlin (1922). During the years 1917-1919 she wrote zaum poetry. In addition she created non-representational collage and calligraphic books. In 1918 she joined The Visual Arts Department of the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO NARKOMPROS) and during the years 1920 - 1923 she was an active member of the Institute of Artistic Culture (INKHUK). In 1922 she designed the costumes and sets for Aleksandr Sukhovo-Kobylin’s Death of Tarelkin, in which, under the direction of Vsevolod Meierkhold, she worked out variations on mechanical, robotlike constructions of the human figure. She also designed sets for Vitalii Zhemchuzhyi’s Book Evening in 1924. In 1923-1924 she began workins as a textile designer together with Liubov Popova at the First State Textile Print Factory in Moscow. From 1923 to 1928 she was closely associated with the journal LEF (Left Front of the Arts) and Novyi LEF (New Left Front of the Arts), edited by Osip Brik and Vladimir Maiakovsky. Stepanova was a member of the Productivist group with Rodchenko, Popova and Tatlin. Furthermore, she taught in the Textile Department of the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS) from 1924 to 1925. In 1925 she participated in the Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes in Paris. From the mid-1920s onwards she focused on graphic design, on typographic and poster design as well as on cinematography. In the 1930s she worked for several magazines including USSR in Construction. She started painting again in the late 1930s.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός Pictura: Α295.2

Τρόπος απόκτησης

el Δωρεά

Προέλευση online

el Δωρεά της Οικογένειας Κωστάκη

en Donation of the Costakis' family

Βιβλιογραφία

Rodchenko - Stepanova, κατάλογος έκθεσης, Fundacion Banco Central Hispanoamericano, Madrid Capital Europea de la Cultura, 1992

Невер Петер (ed.), Александр Родченко - Варвара Степанова. Будущее-единственая наша цель ..., κατάλογος έκθεσης, Австрийский Музей Прикладного Искусства, Вена, 1991

Lutz Becker (ed.), Κατασκευή. Ο Τάτλιν και ο κύκλος του, κατάλογος έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2001

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία, Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, κατάλογος έκθεσης, Martin-Gropius-Bau, Βερολίνο, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης - Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2005

Παπανικολάου Μιλτιάδης (επιμ.), Πρωτοπορία. Αριστουργήματα της Συλλογής Κωστάκη, κατάλογος έκθεσης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη, 2000.

Καφέτση Άννα (επιμ.), Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Κωστάκη, κατάλογος έκθεσης, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα, 1995.

Bowlt John & Drutt Matthew (eds), Amazons of the Avant-Garde, κατάλογος έκθεσης, The Solomon R.Guggenheim Foundation, New York, 2000.

Rudnitsky Konstantin, Russian and Soviet Theater 1905-1932, Harry N.Abrams, New York, 1988.

Παρατηρήσεις

Βαθμός (συμμετοχής) Δημιουργού: Φωτογραφία από θεατρικό έργο του οποίου τα σκηνικά και κοστούμια σχεδίασε η Βαρβάρα Στεπάνοβα.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Η Βαρβάρα Στεπάνοβα συνεργάστηκε με το Θέατρο της Επανάστασης του Βσέβολοντ Μέγιερχολντ, όπου εφάρμοσε τις αρχές του Κονστρουκτιβισμού στο σχεδιασμό κοστουμιών και σκηνικών. Έχοντας ήδη την εμπειρία στην κατασκευή "κονστρουκτιβιστικών" στολών εργασίας και ως μέλος της ομάδας στο ΙΝΧΟΥΚ, η Στεπάνοβα δημιούργησε σκηνικά και ενδύματα που φέρουν στοιχεία του κινήματος, όπως το βιομηχανικό περιβάλλον, η αυστηρή τεκτονική άρθρωση, η χρήση υλικών όπως το μέταλλο και το ξύλο, η μηχανική κίνηση και λειτουργία των συσκευών.
Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Ασπρόμαυρη φωτογραφία
Περιγραφή - Παραπομπές: Rudnitsky, Russian and Soviet Theater, σ. 94-95

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η παράσταση ανέβηκε στη Μόσχα το 1922 σε σκηνοθεσία του Βσέβολοντ Μέγιερχολντ και σκηνικά και κοστούμια της Βαρβάρα Στεπάνοβα. Η διάθεση απόδοσης του έργου σε μια ατμόσφαιρα τσίρκου, κατά την πρόθεση του Μέγιερχολντ, υλοποιείται με την κατασκευή των σκηνικών που μοιάζουν με μηχανικές συσκευές, βαμμένες λευκές, απογυμνωμένες από κάθε είδους διακοσμητικό στοιχείο, αυτόματες, κινούμενες και πολλές φορές μακάβριες, όπως η γιγάντια μηχανή του κιμά που δεσπόζει ως το κεντρικό τμήμα του σκηνικού. Οι συσκευές αυτές με την "αυτόβουλη" κίνηση εμπλέκονται στη δράση του έργου, αποπνέουν μια δυσοίωνη υπόνοια ζωής και συχνά θυμίζουν όργανα βασανιστηρίων, δημιουργώντας μια δυσάρεστη αίσθηση ενός "τρομαχτικού τσίρκου", όπως το διατύπωσε ο Βασίλι Σαχνόφσκι. Τα κοστούμια των ηθοποιών παραπέμπουν σε στολές φυλακισμένων ή τροφίμων νοσοκομείο, σε κάθε περίπτωση σημειωλογικά αναφέρονται σε ιδιότητα εγκλείστου, εντείνοντας το κλειστοφοβικό αίσθημα.