CC-0036/K.Ender-/174.80a-991

Item

Αντικείμενο/ Έργο

Κωδικός έργου
CC-0036/K.Ender-/174.80a-991
Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου
el Έργο ζωγραφικής
en Painting
Μουσείο
el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
en Museum of Modern Art
Συλλογή
el Συλλογή Κωστάκη
en Costakis Collection

Θέμα

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)
el Ρωσική Πρωτοπορία
el Οργανική Παιδεία
el Μοντέρνα τέχνη
en Russian Avantgarde
en Organic art
en Modern art

Τίτλοι ή Ονόματα

Τίτλος έργου
el Χωρίς τίτλο
en Untitled

Δημιουργία

Δημιουργός
el Έντερ, Ξένια (1895-1955)
en Ender, Ksenia (1895-1955)
Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας
el Δεκαετία 1920
en 1920s

Μετρήσεις

Ύψος σε εκατοστά
20.3
Πλάτος σε εκατοστά
12.7

Υλικά και Τεχνικές

Υλικά
el Ακουαρέλα σε χαρτί
en Watercolor on paper
Τεχνικές
el Υδατογραφία
en Watercolor painting

Περιγραφή αντικειμένου

Περιγραφή έργου
el Aνεικονικό θέμα, πιθανόν σπουδή ενός τοπίου. Η Σχολή του Matiushin έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματά της τη δεκαετία του 1920. Οι μη-αντικειμενικές αρχές και ιδιότητες της θεωρίας του, τόσο διαφορετικές από εκείνες του Σουπρεματισμού, πήραν μορφή μέσα από τα έργα των Enders και του ίδιου. Η καμπύλη γραμμή, και όχι η ευθεία, έγινε η βάση της εικαστικής δομής του έργου του, ενώ το χρώμα χρησιμοποιήθηκε σύμφωνα με τους οργανικούς νόμους της φύσης. Οι γραμμές αυτές αποτελούσαν το πρότυπο της δημιουργίας του, η οποία δεν αποσκοπούσε στο να αντιγράψει τη φύση, αλλά στο να αποδώσει με τη βοήθεια των εικαστικών μέσων τις «χειρονομίες» της φύσης πάνω στον καμβά. Για τον Matiushin η ζωγραφική επιφάνεια αποτελεί τμήμα της φύσης, και τα στοιχεία που τη συνθέτουν –υφή, χρώμα, σχέδιο- λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες που τη διέπουν.
en An iconic subject, probably a study of a landscape. The Matiushin School gave its best results in the 1920s. The non-objective principles and properties of his theory, so different from those of Suprematism, took shape through the works of Ender and himself. The curved line, rather than the straight line, became the basis of the visual structure of his work, and color was used in accordance with the organic laws of nature. These lines were the model for his creation, which was not intended to copy nature, but to convey by means of visual media the "gestures" of nature on canvas. For Matiushin, the painted surface is part of nature, and the elements that compose it - texture, colour, pattern - function according to the rules that govern it.

Δημιουργός

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού
el Η Ksenia Vladimirovna Ender γεννήθηκε το 1895 στο Σλούτσκ. Οικογένεια καλλιτεχνών, αδερφή των Boris, Yurii και Maria Ender, ήταν όλοι ενεργά αναμεμιγμένοι με τα εικαστικά, την ποίηση, τη μουσική και το θέατρο. Σπούδασε στα Εργαστήρια Ρεαλισμού του Χώρου των Κρατικών Ελεύθερων Καλλιτεχνικών Εργαστηρίων (Svomas) της Πετρούπολης (1918-1922) με δάσκαλο τον Mikhail Matiushin. Την περίοδο 1920-1922 έλαβε μέρος σε εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από φίλους και μαθητές του Matiushin προς τιμήν της Elena Guro. Από το 1923 έως το 1926 εργάστηκε στο Τμήμα Οργανικής Παιδείας του Κρατικού Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας, πήρε ενεργό μέρος σε χωρικούς και χρωματικούς πειραματισμούς στον κύκλο του Mikhail Matiushin και στη συνέχεια εργάστηκε στο Ινστιτούτο Διακοσμήσεων (1925-1927). Το 1923 συμμετείχε στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων καλλιτεχνών της Πετρούπολης και το 1924 στην 14η Μπιενάλε της Βενετίας. Πέθανε στο Λένινγκραντ το 1955.
en Ksenia Vladimirovna Ender was born in 1895 in Slutsk. A family of artists, sister of Boris, Yurii and Maria Ender, they were all actively involved in visual arts, poetry, music and theatre. She studied at the Realism Workshops of the State Free Artistic Workshops (Svomas) in Petrograd (1918-1922) under Mikhail Matiushin. In 1920-1922 she took part in events held by Matiushin's friends and students in honour of Elena Guro. From 1923 to 1926 she worked in the Department of Organic Education of the State Institute of Artistic Education, took an active part in spatial and colour experiments in Mikhail Matiushin's circle and then worked at the Institute of Decorations (1925-1927). In 1923 she participated in the Exhibition of Paintings of All Trends of Artists in Petrograd and in 1924 in the 14th Venice Biennale. She died in Leningrad in 1955.

Αξία/ Εκτίμηση

Αξία ασφάλισης
8.000
Μονάδα
el Στερλίνες

Τρέχουσα θέση/ φύλαξη

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση
el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη
Παλιός κωδικός
Κωδικός ΥΠΠΟ: 991, Κωδικός Κωστάκη: 174.80a, Κωδικός Pictura: C1182

Ιδιοκτησία συλλογής

Τρόπος απόκτησης
el Αγορά
Προέλευση online
el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη
en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Βιβλιογραφία

Βιβλιογραφία

• Οργανική Τέχνη. Η Πρωτοπορία στο Πέτρογκραντ, επιμ. John E. Bowlt, Nicoletta Misier, Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 92(κατάλογος έκθεσης)

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004.

ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999.

John E. Bowlt – Nicoletta Misler, Twentieth Century Russian and East European Painting, The Thyssen-Bornemisza collection, Λονδίνο 1993.
Jean – Claude Marcadé, L’ Avant – Garde Russe 1907-1927, Paris 1995.
Evgenii Kovtun, The Third Path to Non-Objectivity, στον κατάλογο The Great Utopia. The Russian and Soviet Avant – Garde 1915-1932, the Solomon Guggenheim Foundation, Guggenheim Museum, New York 1992, 320-328, 326.

Alla Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System”,Saskatoon, Καναδάς 1975/1976, 64-71.
Φανή Τσατσάια, Mikhail Matiushin (1861-1934). Οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές θεωρίες της εποχής του και η επίδρασή τους στο έργο του: από τη θεωρία της διευρυμένης όρασης στο εγχειρίδιο του χρώματος, Θεσσαλονίκη 2005. (μεταπτυχιακή εργασία)

Eli Bornstein, Toward an organic art: Ecological Views of Man / Nature, στο περιοδικό THE STRUCTURIST, No 11, Saskatoon, Canada 1971, 58-68.

Παρατηρήσεις

Παρατηρήσεις
Σημειώσεις - Παρατηρήσεις Έργου: Έχει τη μορφή βιβλίου μαζί με τα ID606, 607.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 643.
Organica, 246.
Bowlt-Misler, 90-94.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ (Κρατικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας), λειτουργούσε το Τμήμα Οργανικής Παιδείας με διευθυντή τον Μikhail Matiushin. Εκεί εξεταζόταν ο τρόπος όρασης και αντίληψης των πραγματικών και ζωγραφικών στοιχείων από τον άνθρωπο. Βασικά ζητήματα της έρευνας ήταν η επίδραση του χρώματος σε ουδέτερο περιβάλλον, οι αλλαγές που αυτό προκαλεί στη φόρμα των σχημάτων και η σχέση ήχου και χρώματος, με βασικό άξονα τη διέγερση του νευρικού συστήματος.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Marcade, L’ Avant-Garde Russe, 345, 349.
Υλικά και Τεχνικές - Παρατηρήσεις: Το ζωγραφικό έργο είναι φτιαγμένο με υδατόχρωμα πάνω σε χαρτί, που είναι κολλημένο σε χαρτόνι.
Υλικά και Τεχνικές - Παρατηρήσεις: Υλικά και Τεχνικές - Παρατηρήσεις: Το ζωγραφικό έργο είναι φτιαγμένο με υδατόχρωμα πάνω σε χαρτί, που είναι κολλημένο σε χαρτόνι.
Υλικά και Τεχνικές - Παρατηρήσεις: Υλικά και Τεχνικές - Παρατηρήσεις: Το ζωγραφικό έργο είναι φτιαγμένο με υδατόχρωμα πάνω σε χαρτί, που είναι κολλημένο σε χαρτόνι.
Επιγραφές/ Σημάνσεις - Παραπομπές: Pictura
Περιγραφή - Παραπομπές: Kovtun, Non-Objectivity, 326.
Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System”, 64-71.
Τσατσάια, Matiushin, 56-59.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Bornstein, Toward an organic art, 58-68.
Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Τα έργα διευρυμένης όρασης, οι πειραματισμοί, τα θεωρητικά κείμενα και οι αναρίθμητες σπουδές χρώματος δημιούργησαν μια καινούρια σχολή στην επιστήμη του χρώματος η οποία από τη μια συνδύαζε την αντικειμενική όραση του θεατή και από την άλλη μέσα από το διαλογισμό "ζητούσε" από τον πειραματιζόμενο να "διευρύνει" τα όρια και τις δυνατότητές του, ώστε να πετύχει τη σύλληψη του διευρυμένου χώρου, του Νέου Ρεαλισμού του Χώρου όπως τον ονόμαζε ο Ματιούσιν. Τα έργα που προέκυψαν από την παραπάνω θεώρηση προκάλεσαν το ενδιαφέρον θεωρητικών και ζωγράφων μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε τα έργα διευρυμένης όρασης ζητούν από το θεατή να διευρύνει και ο ίδιος τα όριά του για να κατανοήσει το περιεχόμενό τους.
Τίτλοι συναφών έργων: Ksenia Ender, Χωρίς τίτλο (174.80β), αχρονολόγητο, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Other metadata

Επιπρόσθετες πληροφορίες
Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ ο Ματιούσιν μέσα από την καθολική σύλληψη όγκων και σχημάτων, μέσα από τη διευρυμένη όραση, επιδιώκει στην ένωση του αντικειμένου με το σύμπαν. Σχεδιάζουν σχήματα είτε οριζόντια είτε κάθετα, αποτυπώνοντας τη θέση τους πάνω στο χαρτί και ιχνογραφώντας την πορεία και τις συνισταμένες τους.
Η εξέταση ενός οργανικού εικαστικού συστήματος οφείλει να καταγράφει όλες τις σχέσεις που προκύπτουν ανάμεσα στο χρώμα και το χώρο, το χρόνο, τον ήχο και την κίνηση. Το εργαστήριο του Matiushin πράγματι μελέτησε και κατέγραψε τις παραπάνω παραμέτρους ακολουθώντας μια πορεία από τη ρεαλιστική απεικόνιση του πραγματικού αντικειμένου στην αντίληψη του έργου ως αυτόνομο οργανισμό, τη σχέση του με τη φύση μέσα από τις αντιδράσεις των χρωμάτων και των σχημάτων που το συνθέτουν και τη σύλληψη μιας θεωρίας συμβατής με την καθολική αντίληψη της τέχνης ως ζωντανό οργανισμό.