CC-0065/K.Ender-/ATH80.27-1008
Item
Αντικείμενο/ Έργο
- Κωδικός έργου
- CC-0065/K.Ender-/ATH80.27-1008
- Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου
- el Έργο ζωγραφικής
- en Painting
- Μουσείο
- el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
- en Museum of Modern Art
- Συλλογή
- el Συλλογή Κωστάκη
- en Costakis Collection
Θέμα
- Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)
- el Ρωσική Πρωτοπορία
- el Οργανική Παιδεία
- el Μοντέρνα τέχνη
Τίτλοι ή Ονόματα
- Τίτλος έργου
- el Χωρίς τίτλο
- en Untitled
Δημιουργία
- Δημιουργός
- el Έντερ, Ξένια (1895-1955)
- en Ender, Ksenia (1895-1955)
- Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας
- 1921-1922
- Πιο πρώιμη χρονολογία (από)
- 1921
- Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)
- 1922
Μετρήσεις
- Ύψος σε εκατοστά
- 22.3
- Πλάτος σε εκατοστά
- 27.6
Υλικά και Τεχνικές
- Υλικά
- el Ακουαρέλα σε χαρτί κολλημένο σε χαρτόνι
- en Watercolor on paper mounted on cardboard
- Τεχνικές
- el Υδατογραφία
- en Watercolor painting
Περιγραφή αντικειμένου
- Περιγραφή έργου
- el Επάλληλες γραμμές και καμπύλες δημιουργούν διάφορα επίπεδα, όπου το ένα μπαίνει μέσα στο άλλο και δημιουργούν ένα οργανικό μόρφωμα. Τα έντονα χρώματα κεντρίζουν τον αμφιβληστροειδή του θεατή, ο οποίος προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια αυτού του πολύχρωμου μωσαϊκού. Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ ο Ματιούσιν και οι μαθητές του μέσα από την καθολική σύλληψη όγκων και σχημάτων, μέσα από τη διευρυμένη όραση, επιδιώκει την ένωση του αντικειμένου με το σύμπαν. Σχεδιάζουν σχήματα είτε οριζόντια είτε κάθετα, αποτυπώνοντας τη θέση τους πάνω στο χαρτί και ιχνογραφώντας την πορεία και τις συνισταμένες τους.
- en Overlapping lines and curves create various levels, where one enters into the other and create an organic formation. The bright colours stimulate the retina of the viewer, who tries to put together the pieces of this colourful mosaic. In GINHOOK, Matiushin and his students, through the universal conception of volumes and shapes, through expanded vision, seek to unite the object with the universe. They draw shapes either horizontally or vertically, capturing their position on paper and tracing their path and components.
Δημιουργός
- Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού
- el Η καλλιτεχνική εξέλιξη της Ξένια Βλαντιμίροβνα Έντερ (Σλούτσκ, 1895 - Λένινγκραντ, 1955) επηρεάστηκε από την ατμόσφαιρα της οικογένειάς της· ο πατέρας της ήταν κηπουρός και τα αδέλφια της Μπορίς, Γιούρι και Μαρία ήταν επίσης καλλιτέχνες. Όλοι τους ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για τη μουσική, την ποίηση και το θέατρο. Σπούδασε στα Εργαστήρια Ρεαλισμού του Χώρου στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) της Πετρούπολης (1918-1922), με καθηγητή τον Μιχαήλ Mατιούσιν, και παράλληλα εργάστηκε στην ομάδα του «Βλέπω – Γνωρίζω», όπου συμμετείχαν και τα αδέλφια της Μπορίς και Mαρία. Τα χρόνια 1920-1922 συμμετείχε σε εκδηλώσεις που οργανώθηκαν από μαθητές και φίλους του Ματιούσιν προς τιμήν της Ελένα Γκουρό. Από το 1923 ως το 1926 εργάστηκε στο Τμήμα Οργανικής Παιδείας του Κρατικού Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΓΚΙΝΧΟΥΚ), που διηύθυνε ο Mατιούσιν και συμμετείχε ενεργά στους χωρικούς και χρωματικούς πειραματισμούς του κύκλου του. Το 1923 παρουσίασε έργα της στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων των καλλιτεχνών της Πετρούπολης και το 1924 συμμετείχε στη 14η Μπιενάλε στη Βενετία.
- en Ksenia’s Vladimirovna’s Ender (Slutsk, 1895; Leningrad, 1955) artistic growth was influenced by the atmosphere of her family; her father was a horticulturist, her two brothers, Boris and Yurii, as well as her sister, Maria were artists too; the whole family was deeply interested in music, poetry and the theatre. She studied at the Free State Art Studios (SVOMAS) in the workshops of spatial realism in Petrograd (1918-1922) under Mikhail Matiushin and worked with his “Zorved” group, in which her brother Boris participated, too. From 1920 to 1922 she took part in performances organized by Matiushin’s students and friends in honor of Elena Guro. During the years 1923-1926 she worked at the Department of Organic Culture of the Institute of Artistic Culture (INKHUK), headed by Matiushin. She took an active part in the spatial and color experiments of Matiushin’s circle. She participated in the Exhibition of Painting of Petrograd Artists of All Trends (1923) and took part in the 14th Biennale in Venice (1924).
Αξία/ Εκτίμηση
- Αξία ασφάλισης
- 10.000
- Μονάδα
- el Στερλίνες
Τρέχουσα θέση/ φύλαξη
- Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση
- el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη
- Παλιός κωδικός
- Κωδικός ΥΠΠΟ: 1008, Κωδικός Κωστάκη: ATH80.27, Κωδικός Pictura: C1199
Ιδιοκτησία συλλογής
- Τρόπος απόκτησης
- el Αγορά
- Προέλευση online
- el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη
- en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family
Βιβλιογραφία
- Βιβλιογραφία
-
Οργανική Τέχνη. Η Πρωτοπορία στο Πέτρογκραντ, επιμ. John E. Bowlt, Nicoletta Misier, Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 75 (κατάλογος έκθεσης)
Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004.
ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999.
John E. Bowlt – Nicoletta Misler, Twentieth Century Russian and East European Painting, The Thyssen-Bornemisza collection, Λονδίνο 1993.
Jean – Claude Marcadé, L’ Avant – Garde Russe 1907-1927, Paris 1995.
Evgenii Kovtun, The Third Path to Non-Objectivity, στον κατάλογο The Great Utopia. The Russian and Soviet Avant – Garde 1915-1932, the Solomon Guggenheim Foundation, Guggenheim Museum, New York 1992, 320-328, 326.
Alla Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System”,Saskatoon, Καναδάς 1975/1976, 64-71.
Φανή Τσατσάια, Mikhail Matiushin (1861-1934). Οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές θεωρίες της εποχής του και η επίδρασή τους στο έργο του: από τη θεωρία της διευρυμένης όρασης στο εγχειρίδιο του χρώματος, Θεσσαλονίκη 2005. (μεταπτυχιακή εργασία)
Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.
Margareta Tillberg, Coloured Universe and the Russian Avant–Garde, Stockholm 2003.
Παρατηρήσεις
- Παρατηρήσεις
-
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 643.
Organica, 246.
Bowlt-Misler, 90-94.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ (Κρατικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας), λειτουργούσε το Τμήμα Οργανικής Παιδείας με διευθυντή τον Μikhail Matiushin. Εκεί εξεταζόταν ο τρόπος όρασης και αντίληψης των πραγματικών και ζωγραφικών στοιχείων από τον άνθρωπο. Βασικά ζητήματα της έρευνας ήταν η επίδραση του χρώματος σε ουδέτερο περιβάλλον, οι αλλαγές που αυτό προκαλεί στη φόρμα των σχημάτων και η σχέση ήχου και χρώματος, με βασικό άξονα τη διέγερση του νευρικού συστήματος.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Marcade, L’ Avant-Garde Russe, 345, 349.
Περιγραφή - Παραπομπές: Kovtun, Non-Objectivity, 326.
Alla Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System, 64-71.
Τσατσάια, Matiushin, 56-59.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Zhadova, Malevich, 318
Tillberg, Coloured Universe, 73, 75.
Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Τα έργα διευρυμένης όρασης, οι πειραματισμοί, τα θεωρητικά κείμενα και οι αναρίθμητες σπουδές χρώματος δημιούργησαν μια καινούρια σχολή στην επιστήμη του χρώματος η οποία από τη μια συνδύαζε την αντικειμενική όραση του θεατή και από την άλλη μέσα από το διαλογισμό "ζητούσε" από τον πειραματιζόμενο να "διευρύνει" τα όρια και τις δυνατότητές του, ώστε να πετύχει τη σύλληψη του διευρυμένου χώρου, του Νέου Ρεαλισμού του Χώρου όπως τον ονόμαζε ο Ματιούσιν. Τα έργα που προέκυψαν από την παραπάνω θεώρηση προκάλεσαν το ενδιαφέρον θεωρητικών και ζωγράφων μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε τα έργα διευρυμένης όρασης ζητούν από το θεατή να διευρύνει και ο ίδιος τα όριά του για να κατανοήσει το περιεχόμενό τους.
Τίτλοι συναφών έργων: Ksenia Ender, Χωρίς τίτλο (ΑΤΗ80.26), 1921-1922, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ksenia Ender, Χωρίς τίτλο (ΑΤΗ80.25), 1921-1922, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Other metadata
- Επιπρόσθετες πληροφορίες
-
Η Σχολή του Matiushin έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματά της τη δεκαετία του 1920. Οι μη-αντικειμενικές αρχές και ιδιότητες της θεωρίας του, τόσο διαφορετικές από εκείνες του Σουπρεματισμού, πήραν μορφή μέσα από τα έργα των Enders και του ίδιου. Η καμπύλη γραμμή, και όχι η ευθεία, έγινε η βάση της εικαστικής δομής του έργου του, ενώ το χρώμα χρησιμοποιήθηκε σύμφωνα με τους οργανικούς νόμους της φύσης. Οι γραμμές αυτές αποτελούσαν το πρότυπο της δημιουργίας του, η οποία δεν αποσκοπούσε στο να αντιγράψει τη φύση, αλλά στο να αποδώσει με τη βοήθεια των εικαστικών μέσων τις «χειρονομίες» της φύσης πάνω στον καμβά. Για τον Matiushin η ζωγραφική επιφάνεια αποτελεί τμήμα της φύσης, και τα στοιχεία που τη συνθέτουν –υφή, χρώμα, σχέδιο- λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες που τη διέπουν.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων στη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα στη Ρωσία, λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων. Η διδασκαλία του Ματιούσιν, δασκάλου της Ξένια Έντερ έγκειται στην απόδοση των οργανισμών με χρώμα και φόρμες. Μαθητές και δάσκαλος πειραματίζονταν καθημερινά στην απόδοση της φύσης μέσα από τακτικά και αυστηρά χρονομετρημένα πειράματα, τα οποία εκτελούνταν με μεγάλη προσοχή και συνέπεια και τα αποτελέσματά τους παρουσιάζονταν προφορικά. Σε περίπτωση μεγάλων αποκλίσεων το πείραμα εκτελούνταν από την αρχή. Έτσι λοιπόν οι μαθητές εξασκούνταν καθημερινά στην παρατήρηση της φύσης και των στοιχείων που την απαρτίζουν.
