CC-0112/M.Ender-/C426-1023
Item
Αντικείμενο/ Έργο
- Κωδικός έργου
- CC-0112/M.Ender-/C426-1023
- Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου
- el Έργο ζωγραφικής
- en Painting
- Μουσείο
- el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
- en Museum of Modern Art
- Συλλογή
- el Συλλογή Κωστάκη
- en Costakis Collection
Θέμα
- Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)
- el Ρωσική Πρωτοπορία
- el Οργανική Παιδεία
- el Μοντέρνα τέχνη
- en Russian Avantgarde
- en Organic art
- en Modern art
Τίτλοι ή Ονόματα
- Τίτλος έργου
- el Χωρίς τίτλο
- en Untitled
Δημιουργία
- Δημιουργός
- el Έντερ, Μαρία (1897-1942)
- en Ender, Maria (1897-1942)
- Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας
- 1927
- Πιο πρώιμη χρονολογία (από)
- 1927
- Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)
- 1927
Μετρήσεις
- Ύψος σε εκατοστά
- 11.1
- Πλάτος σε εκατοστά
- 15.5
Υλικά και Τεχνικές
- Υλικά
- el Ακουαρέλα σε χαρτί κολλημένο σε χαρτόνι
- en Watercolor on paper mounted on board
- Τεχνικές
- el Υδατογραφία
- el Κολάζ
- en Watercolor painting
- en Collage
Περιγραφή αντικειμένου
- Περιγραφή έργου
- el Η Μαρία Έντερ έχει ζωγραφίσει ένα τοπίο με τη μέθοδο της διευρυμένης όρασης, που θυμίζει τη σειρά "Λίμνες" της αδερφής της Ξένιας Έντερ. Με οριζόντιες, καμπύλες συνθέσεις,απεικονίζονται η δυναμική κίνηση των ηχοχρωματικών στοιχείων, η ηχοχρωματική μετάβαση από τη μια τονικότητα στην άλλη, ενώ οι τόνοι των χρωμάτων είναι απλοί και αρμονικοί. Μέσα στα πλαίσια του Νέου Χωρικού Ρεαλισμού ο Ματιούσιν και οι μαθητές του δημιουργούν τις καινούριες εικόνες του διευρυμένου κόσμου, που παίρνει στοιχεία από το φυσικό κόσμο, αλλά επεκτείνει τη χρωματικότητα και τη δυναμική των εικόνων που παρουσιάζει. Οι πίνακες αυτοί θυμίζουν παιδική ζωγραφική, καθώς η ματιά με την οποία έχουν γίνει είναι πιο καθαρή, πιο απελευθερωμένη από τις συμβατικότητες και τους κανόνες ρεαλιστική απόδοσης του τοπίου.
- en Maria Ender has painted a landscape using the method of expanded vision, reminiscent of her sister Ksenia Ender's "Lakes" series. With horizontal, curved compositions,the dynamic movement of the echochromatic elements, the echochromatic transition from one tonality to another are depicted, while the colour tones are simple and harmonious. Within the framework of New Spatial Realism, Matiushin and his students create the new images of the expanded world, which takes elements from the natural world, but expands the chromaticity and dynamics of the images presented. These paintings are reminiscent of children's paintings, as the eye with which they are made is clearer, more liberated from the conventions and rules of realistic rendering of the landscape.
Δημιουργός
- Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού
- el Η Maria Vladimirovna Ender γεννήθηκε στην Πετρούπολη το 1897. Επηρεάστηκε καλλιτεχνικά από την ατμόσφαιρα της οικογένειάς της (αδερφή των Boris, Yurii και Ksenia Ender). Υπήρξε στενής συνεργάτης του Mikhail Matiushin και εργάστηκε για εκείνον από το 1916. Σπούδασε στα Εργαστήρια Ρεαλισμού του Χώρου των Ελεύθερων Κρατικών Καλλιτεχνικών Εργαστηρίων της Πετρούπολης (1918-1922) με δάσκαλο τον Matiushin. Κατά την περίοδο 1923-26 εργάστηκε στη Σχολή Οργανικής Παιδείας του Γκίνχουκ ως διευθύντρια στο Εργαστήριο Αντίληψης Μορφής-Χρώματος, ενώ το χρονικό διάστημα 1930-1932 δίδαξε θεωρία του του χρώματος στο Ινστιτούτο Προλεταριακής Εικαστικής Τέχνης του Λένινγκραντ. Το 1923 συμμετείχε στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων καλλιτεχνών της Πετρούπολης και το 1924 πήρε μέρος στην 14η Μπιενάλε της Βενετίας. Τη δεκαετία του 1930 συνέχισε να ασχολείται με τα προβλήματα του χρώματος στην αρχιτεκτονική και το 1932 βοήθησε τον Matiushin στη σύνταξη της μελέτης Οι κανόνες της μεταβλητότητας των χρωματικών συνδυασμών: εγχειρίδιο χρώματος. Μαζί με τον αδερφό της Boris Ender συμμετείχε στις διακοσμήσεις των σοβιετικών περιπτέρων στις Παγκόσμιες Εκθέσεις στο Παρίσι (1937) και στη Νέα Υόρκη (1939). Πέθανε στο Λένινγκραντ το 1942.
- en Maria Vladimirovna Ender was born in Petersburg in 1897. She was artistically influenced by the atmosphere of her family (sister of Boris, Yurii and Ksenia Ender). She was a close associate of Mikhail Matiushin and worked for him since 1916. She studied at the Realism Workshops of the Free State Artistic Workshops in Petrograd (1918-1922) with Matiushin as her teacher. In 1923-26 she worked at the Ginkhuk School of Organic Education as director of the Laboratory of Form-Colour Perception, and in 1930-1932 she taught colour theory at the Institute of Proletarian Art in Leningrad. In 1923 she participated in the Exhibition of Painting of All Trends of Artists in Petrograd and in 1924 she took part in the 14th Venice Biennale. In the 1930s she continued to work on the problems of colour in architecture and in 1932 she assisted Matiushin in writing The rules of variability of colour combinations: a colour manual. Together with her brother Boris Ender she participated in the decorations of Soviet pavilions at the World Exhibitions in Paris (1937) and New York (1939). She died in Leningrad in 1942.
Αξία/ Εκτίμηση
- Αξία ασφάλισης
- 6.000
- Μονάδα
- el Στερλίνες
Τρέχουσα θέση/ φύλαξη
- Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση
- el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη
- Παλιός κωδικός
- Κωδικός ΥΠΠΟ: 1023, Κωδικός Κωστάκη: C426, Κωδικός Pictura: C1215
Ιδιοκτησία συλλογής
- Τρόπος απόκτησης
- el Αγορά
- Προέλευση online
- el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη
- en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family
Βιβλιογραφία
- Βιβλιογραφία
-
Οργανική Τέχνη. Η Πρωτοπορία στο Πέτρογκραντ, επιμ. John E. Bowlt, Nicoletta Misier, Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 109 (κατάλογος έκθεσης)
Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004.
ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999.
Jean – Claude Marcadé, L’ Avant – Garde Russe 1907-1927, Paris 1995.
Maria Ender, Εισαγωγή στο εγχειρίδιο του Μιχαήλ Ματιούσιν, «The Laws governing the variability of color combinations», μτφ. Φανή Τσατσάια, Margareta Tillberg, Coloured Universe and the Russian Avant–Garde, Stockholm 2003.
Φανή Τσατσάια, Mikhail Matiushin (1861-1934). Οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές θεωρίες της εποχής του και η επίδρασή τους στο έργο του: από τη θεωρία της διευρυμένης όρασης στο εγχειρίδιο του χρώματος, Θεσσαλονίκη 2005. (μεταπτυχιακή εργασία)
Evgenii Kovtun, The Third Path to Non-Objectivity, στον κατάλογο The Great Utopia. The Russian and Soviet Avant – Garde 1915-1932, the Solomon Guggenheim Foundation, Guggenheim Museum, New York 1992, 320-328, 326.
Alla Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System”, THE STRUCTURIST, Saskatoon, Καναδάς 1975/1976, 64-71.
Παρατηρήσεις
- Παρατηρήσεις
-
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 643.
Organica, 245.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ (Κρατικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας), λειτουργούσε το Τμήμα Οργανικής Παιδείας με διευθυντή τον Μikhail Matiushin. Εκεί εξεταζόταν ο τρόπος όρασης και αντίληψης των πραγματικών και ζωγραφικών στοιχείων από τον άνθρωπο. Βασικά ζητήματα της έρευνας ήταν η επίδραση του χρώματος σε ουδέτερο περιβάλλον, οι αλλαγές που αυτό προκαλεί στη φόρμα των σχημάτων και η σχέση ήχου και χρώματος, με βασικό άξονα τη διέγερση του νευρικού συστήματος. Η Μαρία έντερ εργάστηκε εκεί ως διευθύντρια στο Εργαστήριο Αντίληψης Μορφής-Χρώματος, μελέτησε από κοντά τις αντιδράσεις του χρώματος και την επίδρασή τους στα αντικείμενα και μας άφησε έργα που εικονογραφούν το Νέο Ρεαλισμό του Χώρου και επιδιώκουν στην ανάγνωσή τους από το θεατή με διευρυμένη όραση.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Marcade, L’ Avant-Garde Russe, 345, 349.
Περιγραφή - Παραπομπές: Maria Ender, Εισαγωγή στο εγχειρίδιο του Μιχαήλ Ματιούσιν, «The Laws governing the variability of color combinations», Tillberg, Coloured Universe, 350-351.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Alla Povelikhina, “Matyushin’s Spatial System”, 64-71.
Τσατσάια, Matiushin, 56-59.
Kovtun, Non-Objectivity, 326.
Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Τα έργα διευρυμένης όρασης, οι πειραματισμοί, τα θεωρητικά κείμενα και οι αναρίθμητες σπουδές χρώματος δημιούργησαν μια καινούρια σχολή στην επιστήμη του χρώματος η οποία από τη μια συνδύαζε την αντικειμενική όραση του θεατή και από την άλλη μέσα από το διαλογισμό "ζητούσε" από τον πειραματιζόμενο να "διευρύνει" τα όρια και τις δυνατότητές του, ώστε να πετύχει τη σύλληψη του διευρυμένου χώρου, του Νέου Ρεαλισμού του Χώρου όπως τον ονόμαζε ο Ματιούσιν. Τα έργα που προέκυψαν από την παραπάνω θεώρηση προκάλεσαν το ενδιαφέρον θεωρητικών και ζωγράφων μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε τα έργα διευρυμένης όρασης ζητούν από το θεατή να διευρύνει και ο ίδιος τα όριά του για να κατανοήσει το περιεχόμενό τους.
Τίτλοι συναφών έργων: Maria Ender, Χωρίς τίτλο (C267), αχρονολόγητο, υδατόχρωμα και μολύβι σε χαρτί, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Maria Ender, Χωρίς τίτλο (C436), αχρονολόγητο, υδατόχρωμα και μολύβι σε χαρτί, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Other metadata
- Επιπρόσθετες πληροφορίες
-
Ο «Χωρικός Ρεαλισμός» είναι αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής και επιστημονικής έρευνας του Mikhail Matiushin από το 1914 ως το 1929. Ο Matiushin, με τον όρο Χωρικό Ρεαλισμό αντιτίθεται στην αφαιρετικότητα που παρουσιάζουν οι σπουδές των «ρώσων κυβιστών» και προτείνει τη ζωγραφική που αντανακλά τη ζωή. Εάν οι «κυβιστές» και «οι σουπρεματιστές» έφτιαξαν τις μη-παραστατικές συνθέσεις τους σύμφωνα με τους νόμους της φορμαλιστικής ανάλυσης της πρόσφατης γαλλικής ζωγραφικής, ο Matiushin και η ομάδα του προτίμησαν να χρησιμοποιήσουν από το γαλλικό κυβισμό και τον Ιμπρεσιονισμό, την ιδιαίτερη προσοχή στη λειτουργία του ματιού – «διευρυμένη όραση», στην άμεση αίσθηση, τη διαίσθηση, κ.λπ.. Μελέτησαν την τοπιογραφία και τη νεκρή φύση, θεωρώντας αυτά τα στοιχεία απαραίτητα για τις πιο επαρκείς συνθήκες ανάπτυξης της διευρυμένης όρασης.
Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ ο Ματιούσιν και οι μαθητές του μέσα από την καθολική σύλληψη όγκων και σχημάτων, μέσα από τη διευρυμένη όραση, επιδιώκει την ένωση του αντικειμένου με το σύμπαν. Σχεδιάζουν σχήματα είτε οριζόντια είτε κάθετα, αποτυπώνοντας τη θέση τους πάνω στο χαρτί και ιχνογραφώντας την πορεία και τις συνισταμένες τους. Η Σχολή του Matiushin έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματά της τη δεκαετία του 1920. Οι μη-αντικειμενικές αρχές και ιδιότητες της θεωρίας του, τόσο διαφορετικές από εκείνες του Σουπρεματισμού, πήραν μορφή μέσα από τα έργα των Enders και του ίδιου. Η καμπύλη γραμμή, και όχι η ευθεία, έγινε η βάση της εικαστικής δομής του έργου του, ενώ το χρώμα χρησιμοποιήθηκε σύμφωνα με τους οργανικούς νόμους της φύσης. Οι γραμμές αυτές αποτελούσαν το πρότυπο της δημιουργίας του, η οποία δεν αποσκοπούσε στο να αντιγράψει τη φύση, αλλά στο να αποδώσει με τη βοήθεια των εικαστικών μέσων τις «χειρονομίες» της φύσης πάνω στον καμβά. Για τον Matiushin η ζωγραφική επιφάνεια αποτελεί τμήμα της φύσης, και τα στοιχεία που τη συνθέτουν –υφή, χρώμα, σχέδιο- λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες που τη διέπουν.
