CC-0127/M.Ender-/C457-298
Item
Αντικείμενο/ Έργο
- Κωδικός έργου
- CC-0127/M.Ender-/C457-298
- Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου
- el Έργο ζωγραφικής
- en Painting
- Μουσείο
- el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης
- en Museum of Modern Art
- Συλλογή
- el Συλλογή Κωστάκη
- en Costakis Collection
Θέμα
- Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)
- el Ρωσική Πρωτοπορία
- el Οργανική Παιδεία
- el Μοντέρνα τέχνη
Τίτλοι ή Ονόματα
- Τίτλος έργου
- el Χωρίς τίτλο
- en Untitled
Δημιουργία
- Δημιουργός
- el Έντερ, Μαρία (1897-1942)
- en Ender, Maria (1897-1942)
- Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας
- el Δεκαετία 1920
- en 1920s
Μετρήσεις
- Ύψος σε εκατοστά
- 37.8
- Πλάτος σε εκατοστά
- 22.1
Υλικά και Τεχνικές
- Υλικά
- el Ακουαρέλα σε χαρτί κολλημένο σε χαρτί
- en Watercolor on paper mounted on board
- Τεχνικές
- el Υδατογραφία
- en Watercolor painting
Περιγραφή αντικειμένου
- Περιγραφή έργου
- el Η αντίληψη του σύμπαντος ως μία Οργανική Ενότητα οδήγησε τον Matiushin στην προσπάθεια σύλληψης του Όλου με τη διεύρυνση των αισθήσεών του και κυρίως της όρασης. Για να συλλάβει αυτές τις κρυμμένες σχέσεις των οργανισμών με το χώρο επιδίωξε τη διευρυμένη όραση. Το πρώτο συνθετικό "ZOR" προέρχεται από το ρωσικό ρήμα zrenie - βλέπω, ενώ το δεύτερο συνθετικό "VED" από το ρήμα vedanie - γνωρίζω. Ο Ματιούσιν και οι μαθητές του, σκοπό είχαν τη θεώρηση του διευρυμένου οπτικού πεδίου εν κινήσει σε μια ακτίνα 360 μοιρών. Το Ζορβέντ εκφράζεται και αποτυπώνεται πάνω στον καμβά με την άτακτη τοποθέτηση φωτός και χρώματος πάνω στην επιφάνεια, όπου οι οργανισμοί αποκτούν φόρμα και η διευρυμένη όρασή μας επιτρέπει τη θεώρησή τους. Η Έντερ σ' αυτό το έργο επεκτείνει τη ματιά της έξω από το αντικείμενο διευρύνοντας τα όριά του προς τα πάνω και δίνοντας μας ένα έργο που μοιάζει να έχει ζωγραφιστεί από κάτω προς τα πάνω, σαν να ακολουθούμε την πορεία που έχουν αφήσει τα χρώματα καθώς ενώνονταν για να δημιουργήσουν τη νέα εικόνα. Αυτό το έργο της Έντερ θυμίζει έντονα τους πειραματισμούς του αδερφού της Μπορίς.
- en The perception of the universe as an Organic Unity led Matiushin to attempt to grasp the Whole by expanding his senses, especially his vision. To grasp these hidden relationships of organisms to space he pursued expanded vision. The first compound "ZOR" comes from the Russian verb zrenie - to see, while the second compound "VED" comes from the verb vedanie - to know. Matiushin and his students intended to see the expanded field of vision on the move in a 360-degree radius. Zorved is expressed and captured on canvas by the disorderly placement of light and color on the surface, where organisms take form and our expanded vision allows us to view them. In this work, Ender extends her gaze outside the object by expanding its boundaries upward, giving us a work that seems to have been painted from the bottom up, as if we are following the path left by the colors as they come together to create the new image. This work by Ender is strongly reminiscent of the experimentation of her brother Boris.
Δημιουργός
- Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού
- el Η Mαρία Βλαντιμίροβνα Έντερ (Πετρούπολη, 1897 - Λένινγκραντ, 1942) κόρη κηπουρού, συνάντησε το 1916 τον Μιχαήλ Mατιούσιν και σπούδασε αργότερα στα Εργαστήρια Ρεαλισμού του Χώρου στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) της Πετρούπολης με τον ίδιο ως δάσκαλο (1918-1922)). Το 1923 έγινε μέλος του Μουσείου Ζωγραφικής Παιδείας στην Πετρούπολη και συμμετείχε στην Έκθεση ζωγραφικής όλων των τάσεων των καλλιτεχνών της Πετρούπολης. Το 1924 πήρε μέρος στη 14η Μπιενάλε της Βενετίας. Κατά την περίοδο 1925-1926 εργάστηκε στο Τμήμα Οργανικής Παιδείας του Κρατικού Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΓΚΙΝΧΟΥΚ), ως διευθύντρια στο Εργαστήριο Αντίληψης Μορφής-Χρώματος, ενώ την περίοδο 1930-1932 δίδαξε θεωρία του χρώματος στο Ινστιτούτο Προλεταριακής Εικαστικής Τέχνης του Λένινγκραντ. Το 1932 βοήθησε τον Ματιούσιν στη σύνταξη της μελέτης του Οι Κανόνες της Μεταβλητότητας των Χρωματικών Συνδυασμών: Εγχειρίδιο Χρώματος. Στη δεκαετία του 1930 συνέχισε να ασχολείται με τα προβλήματα του χρώματος στην αρχιτεκτονική. Συμμετείχε μαζί με τον αδελφό της Μπορίς στις χρωματικές διακοσμήσεις των σοβιετικών περιπτέρων στις Παγκόσμιες Εκθέσεις στο Παρίσι (1937) και στη Νέα Υόρκη (1939).
- en Maria Vladimirovna Ender (Petersburg, 1897 - Leningrad, 1942), the daughter of a gardener, met Mikhail Matyushin in 1916 and later studied at the Space Realism Workshops at the Free State Art Workshops (SVOMAS) of Petersburg with him as a teacher (1918-1922). ). In 1923 he became a member of the Museum of Painting Education in Petersburg and participated in the Painting Exhibition of all tendencies of the artists of Petersburg. In 1924 he took part in the 14th Venice Biennale. During the period 1925-1926 she worked at the Department of Organic Education of the State Institute of Art Education (GINHOOK), as the director of the Form-Color Perception Laboratory, while during the period 1930-1932 she taught colour theory at the Institute of Proletarian Visual Art in Leningrad. In 1932 he assisted Matyushin in writing his study The Rules of Variability of Color Combinations: A Color Manual. In the 1930s he continued to deal with the problems of colour in architecture. She participated with her brother Boris in the color decorations of the Soviet pavilions at the World Expositions in Paris (1937) and New York (1939).
Αξία/ Εκτίμηση
- Αξία ασφάλισης
- 10.000
- Μονάδα
- el Στερλίνες
Τρέχουσα θέση/ φύλαξη
- Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση
- el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη
- Παλιός κωδικός
- Κωδικός ΥΠΠΟ: 298, Κωδικός Κωστάκη: C457, Κωδικός Pictura: C316
Ιδιοκτησία συλλογής
- Τρόπος απόκτησης
- el Αγορά
- Προέλευση online
- el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη
- en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family
- Λεπτομέρειες προέλευσης
- Αγοράστηκε από την οικογένεια της καλλιτέχνιδας
Βιβλιογραφία
- Βιβλιογραφία
-
Οργανική Τέχνη. Η Πρωτοπορία στο Πέτρογκραντ, επιμ. John E. Bowlt, Nicoletta Misier, Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 115 (κατάλογος έκθεσης)
Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004.
ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999.
Jean – Claude Marcadé, L’ Avant – Garde Russe 1907-1927, Paris 1995.
Μιχαήλ Ματιούσιν, «Ο Νέος Ρεαλισμός του Χώρου. Ο καλλιτέχνης μέσα στο πείραμα της τέταρτης διάστασης», στον κατάλογο Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια), Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995, 207.
Φανή Τσατσάια, Mikhail Matiushin (1861-1934). Οι επιστημονικές και καλλιτεχνικές θεωρίες της εποχής του και η επίδρασή τους στο έργο του: από τη θεωρία της διευρυμένης όρασης στο εγχειρίδιο του χρώματος, Θεσσαλονίκη 2005. (μεταπτυχιακή εργασία)
Alla Povelikhina, Avantguardie Russe, Arte di Milano, Modena 1991.
Άλα Ποβελίχινα, Λίγα λόγια για την «Οργανική Παιδεία» του Μιχαήλ Ματιούσιν, στον κατάλογο Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια), Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995, 278-281.
Wassili Rakitin, Tendencies in the Russian Avant-Garde, ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999, 27-29.
Alla Povelikhina, Matyushin's Anthropologism: The ZOR-VED system in the perception of nature, ORGANICA. Organic. The Non-Objective World of Nature in the Russian Avant-Garde of the 20th Century, Alla V. Povelikhina (curator), galerie gmurzynska, Köln 1999, 43-47.
Evgenii Kovtun, The Third Path to Non-Objectivity, στον κατάλογο The Great Utopia. The Russian and Soviet Avant – Garde 1915-1932, the Solomon Guggenheim Foundation, Guggenheim Museum, New York 1992, 320-328, 326.
Παρατηρήσεις
- Παρατηρήσεις
-
Σημειώσεις - Παρατηρήσεις Έργου: Καφέτση αρ. 253, σελ. 295.
Φως και Χρώμα αρ. 159, σελ. 212.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 643.
Organica, 245.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Στο ΓΚΙΝΧΟΥΚ (Κρατικό Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας), λειτουργούσε το Τμήμα Οργανικής Παιδείας με διευθυντή τον Μikhail Matiushin. Εκεί εξεταζόταν ο τρόπος όρασης και αντίληψης των πραγματικών και ζωγραφικών στοιχείων από τον άνθρωπο. Βασικά ζητήματα της έρευνας ήταν η επίδραση του χρώματος σε ουδέτερο περιβάλλον, οι αλλαγές που αυτό προκαλεί στη φόρμα των σχημάτων και η σχέση ήχου και χρώματος, με βασικό άξονα τη διέγερση του νευρικού συστήματος. Η Μαρία έντερ εργάστηκε εκεί ως διευθύντρια στο Εργαστήριο Αντίληψης Μορφής-Χρώματος, μελέτησε από κοντά τις αντιδράσεις του χρώματος και την επίδρασή τους στα αντικείμενα και μας άφησε έργα που εικονογραφούν το Νέο Ρεαλισμό του Χώρου και επιδιώκουν στην ανάγνωσή τους από το θεατή με διευρυμένη όραση.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Marcade, L’ Avant-Garde Russe, 345, 349.
Περιγραφή - Παραπομπές: Povelikhina, Avantguardie Russe, 172.
Ποβελίχινα, Οργανική Παιδεία, 279.
Ματιούσιν, Όχι Τέχνη αλλά Ζωή, 1923.
Rakitin, Tendencies in Russian Avant-Garde, ORGANICA, 27-29.
Povelikhina, Matyushin's Anthropologism, ORGANICA, 43-47.
Ματιούσιν, "Ο Νέος Ρεαλισμός του Χώρου", Καφέτση, 207.
Τσατσάια, Matiushin, 53-55.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Kovtun, Non-Objectivity, 326.
Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Τα έργα διευρυμένης όρασης, οι πειραματισμοί, τα θεωρητικά κείμενα και οι αναρίθμητες σπουδές χρώματος δημιούργησαν μια καινούρια σχολή στην επιστήμη του χρώματος η οποία από τη μια συνδύαζε την αντικειμενική όραση του θεατή και από την άλλη μέσα από το διαλογισμό "ζητούσε" από τον πειραματιζόμενο να "διευρύνει" τα όρια και τις δυνατότητές του, ώστε να πετύχει τη σύλληψη του διευρυμένου χώρου, του Νέου Ρεαλισμού του Χώρου όπως τον ονόμαζε ο Ματιούσιν. Τα έργα που προέκυψαν από την παραπάνω θεώρηση προκάλεσαν το ενδιαφέρον θεωρητικών και ζωγράφων μέχρι τις μέρες μας. Άλλωστε τα έργα διευρυμένης όρασης ζητούν από το θεατή να διευρύνει και ο ίδιος τα όριά του για να κατανοήσει το περιεχόμενό τους.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, 500.
Other metadata
- Επιπρόσθετες πληροφορίες
-
Σύμφωνα με το Ματιούσιν τα εργαστηριακά πειράματα της οργανικής σχολής αποδείκνυαν ότι η ενέργεια της χρωματικότητας ενός αντικειμένου αυξάνει όταν αυτό βρίσκεται σε κίνηση, ενώ σε «κατάσταση ηρεμίας του σώματος το μάτι και η ενέργεια της ευρείας σύλληψης αποκτούν το μέγιστο του χρώματος». Η ευρεία σύλληψη της κίνησής του, των αλλαγών που παρατηρούνται στη χρωματικότητα, τον κορεσμό και τη φωτεινότητα της χροιάς του χρώματος αντικειμένου και η συνειδητή εμπλοκή του ατόμου στην ανάγνωση και καταγραφή αυτών των δεδομένων μπορούσαν να αποτελέσουν, σύμφωνα με το Ματιούσιν «την αρχή και το θεμέλιο της τέταρτης διάστασης».
Η Σχολή του Matiushin έδωσε τα καλύτερα αποτελέσματά της τη δεκαετία του 1920. Οι μη-αντικειμενικές αρχές και ιδιότητες της θεωρίας του, τόσο διαφορετικές από εκείνες του Σουπρεματισμού, πήραν μορφή μέσα από τα έργα των Enders και του ίδιου. Η καμπύλη γραμμή, και όχι η ευθεία, έγινε η βάση της εικαστικής δομής του έργου του, ενώ το χρώμα χρησιμοποιήθηκε σύμφωνα με τους οργανικούς νόμους της φύσης. Οι γραμμές αυτές αποτελούσαν το πρότυπο της δημιουργίας του, η οποία δεν αποσκοπούσε στο να αντιγράψει τη φύση, αλλά στο να αποδώσει με τη βοήθεια των εικαστικών μέσων τις «χειρονομίες» της φύσης πάνω στον καμβά. Για τον Matiushin η ζωγραφική επιφάνεια αποτελεί τμήμα της φύσης, και τα στοιχεία που τη συνθέτουν –υφή, χρώμα, σχέδιο- λειτουργούν σύμφωνα με τους κανόνες που τη διέπουν.
