Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CC-0174/I.Kliun-/75.78-204

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Σχέδιο

en Drawing

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Σχέδια και τυπώματα

el Σουπρεματισμός

en Drawings and prints

en Suprematism

Τίτλος έργου

el Χωρίς τίτλο

en Untitled

Δημιουργός

el Κλιούν, Ιβάν (1873-1943)

en Kliun, Ivan (1873-1943)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

el περ. 1917

en ca. 1917

Ύψος σε εκατοστά

30.5

Πλάτος σε εκατοστά

26

Υλικά

el Ακουαρέλα, μελάνι και μολύβι σε χαρτί

en Watercolor, ink and pencil on paper

Περιγραφή έργου

el O Κλιούν κατά την περίοδο 1916-1917 πραγματοποίησε μια σειρά συνθέσεων στις οποίες πραγματοποίησε διάφορους συνδυασμούς με γεωμετρικά σχήματα σε διάφορες χρωματικές κλίμακες, εκτείνοντας τα όρια του Σουπρεματισμού. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού ήταν το Μαύρο τετράγωνο του Μαλέβιτς, που εμπεριείχε όλα τα σχήματα και τα χρώματα. Σ' αυτό το ζωγραφικό σχέδιο ο Ιβάν Κλιούν παίρνει ένα μαύρο τετράγωνο και το γεμίζει κυριολεκτικά με σχήματα και με χρώματα. Ένα μπλε παραλληλόγραμμο, ένας κίτρινος και ένας μικρότερος μαύρος κύκλος, ένα πράσινο τρίγωνο και μια ροζ έλλειψη συνθέτουν αυτό το σουπρεματιστικό έργο. Τα σχήματα είναι διαφανή και εισέρχονται το ένα μέσα στο άλλο, επηρεάζοντας το περίγραμμα και τη χρωματικότητα του εκάστοτε σχήματος.

en During the period 1916-1917, Kliun produced a series of compositions in which he made various combinations of geometric shapes in various colour scales, extending the boundaries of Suprematism. The emblem of Suprematism was Malevich's Black Square, which contained all shapes and colours. In this painting Ivan Kliun takes a black square and literally fills it with shapes and colours. A blue rectangle, a yellow and a smaller black circle, a green triangle and a pink ellipse make up this suprematist work. The shapes are transparent and flow into each other, affecting the contour and coloration of each shape.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Τα χρόνια 1881-1892 η οικογένεια του Ιβάν Βασιλιεβίτς Kλιούν (Kλιουνκόφ) (Μπολσίγιε Γκόρκι, περιοχή Ποκρόφσκι της επαρχίας Βλαντιμίρ, 1 Σεπτεμβρίου 1873 - Μόσχα, 13 Δεκεμβρίου 1943) ζούσε στην Ουκρανία. Το 1892-1893 ο Kλιούν εργάστηκε ως λογιστής σε εργοστάσιο ζαχάρεως στην επαρχία Βορόνεζ. Την περίοδο 1892-1896 έζησε στην Πολωνία, όπου και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή για την Προώθηση των Τεχνών της Βαρσοβίας (1896). Το 1898 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως λογιστής και από το 1900 μαθήτευσε σε διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία και αυτό του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1903-1906), όπου συνάντησε τον Μαλέβιτς. Συμμετείχε σε διάφορες εκθέσεις στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, στο Οριόλ και στο Kούρσκ. Την περίοδο 1914-1916 δημιούργησε σειρές ανάγλυφων και γλυπτών στο χώρο. Το 1915 υποστήριξε το σουπρεματισμό του Μαλέβιτς και τα χρόνια 1915-1916 συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της πρωτοπορίας μεταξύ των οποίων στην Πρώτη Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: Tραμ V (Πετρούπολη,1915), στην Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0,10 (Πετρούπολη, 1915-1916), στην έκθεση Το Μαγαζί (Μόσχα, 1916) και στην έκθεση της ομάδας «Βαλές-Καρό» (Μόσχα,1916). Το 1918 ορίστηκε διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου Εκθέσεων του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου (IΖΟ NΑΡΚΟΜΠΡΟΣ), τα χρόνια 1918-1921 ήταν καθηγητής ζωγραφικής στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) και κατά την περίοδο 1920-1921 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (IΝΧΟΥΚ). Το 1919 συμμετείχε στην Πέμπτη Κρατική Έκθεση: Από τον Ιμπρεσιονισμό στη Μη-Αντικειμενική Τέχνη και στην Δέκατη Κρατική Έκθεση: Μη-Αντικειμενική Δημιουργία και Σουπρεματισμός στη Μόσχα. Στις δεκαετίες 1920-1930 δημιούργησε μια σειρά νεκρών φύσεων με γεωμετρικές φόρμες και χρωματικούς συνδυασμούς. Το 1922 παρουσίασε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο. Κατά το διάστημα 1923-1930 σχεδίασε μια σειρά φουτουριστικών εκδόσεων και το 1925 στράφηκε στον πουρισμό. Το 1936 ζωγράφισε μία μνημειακή σύνθεση για τον προθάλαμο του Πανρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Αλιείας και Ωκεανογραφίας με τίτλο Η Ζωή στη Θάλασσα.

en The Kliunkov family lived in Ukraine (1881- 1892), where Ivan Vasilievich Kliun (Kliunkov) (Bolshiye Gorki, Porkoskii regim, Vladimir province, September 1st, 1873- Moscow, December 13th, 1943) worked as a bookkeeper at a sugar factory in Voronezh Province. During the years 1892-1893 he lived in Poland. In 1898 he returned to Moscow and started attending the School of the Society for the Encouragement of the Arts. Working as a bookkeeper he attended lessons at various studios, such as Fiodor Rerberg’s, where he met Malevich (1906). He participated in several exhibitions in Moscow, St.Petersburg, Orel and Kursk. From 1914 to 1916 he created a series of relieves and spatial sculptures. In 1915 he followed Malevich’s Suprematism. In 1915-1916 he participated in the major avant-garde exhibitions, including First Futurist Exhibition of Paintings: Tramway V and The Last Futurist Exhibition of Pictures: 0.10 in Petrograd as well as in The Store and in the sxhibition of the group “Jack of Diamonds”, both in Moscow. From 1918 onwards he was the director of the Central Exhibition Bureau of the People’s Commissariat for Enlightenment (IZO-NARKOMPROS). From 1918 to 1921 he taught painting at the Free State Art Studios (SVOMAS) and at the Higher State Art-Technical Studios (VKHUTEMAS). In 1920-1921 he joined the Institute of Artistic Culture (INKHUK). In 1919 he participated in the Fifth State Exhibition: From Impressionism to Non-objective Art and in the Tenth State Exhibition: Non-objective Creation and Suprematism in Moscow. During the 1920s and 1930s he created a series of still life paintings based on geometric forms and color relationships. In 1922 he participated in the First Russian Art Exhibition at the “Galerie van Diemen” in Berlin. In 1923-1930 he designed a series of Futurist publications and in 1925 he turned to Pourism. In 1936 he painted a monumental panel, entitled Life in the sea, for the vestibule of the All-Soviet Research Institute of Fishery and Oceanography.

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός ΥΠΠΟ: 204, Κωδικός Κωστάκη: 75.78, Κωδικός Pictura: C190

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

Βιβλιογραφία

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη - Martin Gropius Bau, Βερολίνο - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη.

Καζιμίρ Μαλέβιτς, Γραπτά, Θεσσαλονίκη 1992.

Norbert Lynton, The Story of Modern Art, Oxford 1980.

Andrei Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, Θεσσαλονίκη 1992.

Κάμιλα Γκραίη, Η Ρωσική Πρωτοπορία. Προεπαναστατική και επαναστατική τέχνη στη Ρωσία, 1863-1922, μετάφραση Πέπη Ρηγοπούλου, Αθήνα 1987.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Φως και Χρώμα αρ. 31, σελ. 88.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 644
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο Kazimir Malevich τοποθέτησε χρονολογικά τη γέννηση του Σουπρεματισμού το 1913. Την αρχική έμπνευση για την ιδέα του Σουπρεματισμού έδωσε στο Μαλέβιτς ένα από τα πανό των σκηνικών της όπερας Νίκη επί του Ήλιου, τη σκηνογραφία της οποίας είχε αναλάβει ο καλλιτέχνης. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού θα γίνει ένα Μαύρο τετράγωνο, που βρισκόταν στο κέντρο ενός λευκού τετραγώνου, σχεδόν διπλάσιου μεγέθους. Το μαύρο χρώμα με την αδιαφανή ιδιότητά του απορροφά το φως, ενώ το άσπρο χρώμα αποκαθαρμένο από τα υπόλοιπα χρώματα λειτουργεί όπως το φως. Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων και το σχήμα που χρησιμοποιήθηκε υπομνηματίζουν την παρουσία όλων των χρωματικών και γραμμικών συνδυασμών σε ένα πίνακα. Πρόκειται για το απόλυτο έργο, το supremus. Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργούν, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, 57.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 270.
Zhadova, Malevich, 61, 74.

Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Ο Κλιουν μας ενδιαφέρει σαν ένας τυπικός σουπρεματιστής, που το έργο του αποτελεί τυπικό δείγμα της σχολής του, παρά της προσωπικής του αξίας. Τα έργα του μας δείχνουν πως το ενδιαφέρον για τη διακόσμηση υποβαθμίστηκε γρήγορα μετά την Επανάσταση σε στερεότυπες φόρμουλες και πως ο Σουπρεματισμός έχασε τη ζωτικότητά του σαν δημιουργικό κίνημα στη ζωγραφική και εκτοπίστηκε από διάφορες μορφές κονστρουκτιβισμού.
Κριτική Υποδοχή - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 236.
Τίτλοι συναφών έργων: Ivan Kliun, Σουπρεματισμός. Σύνθεση με τρία χρώματα (82.78b), περ. 1917, λάδι σε χαρτόνι, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Στην έκθεση 0,10 διανεμήθηκαν φυλλάδια με τη διακήρυξη του Σουπρεματισμού, στα οποία οι Μαλέβιτς, Κλιουν, Μενκόφ, Πούνι και Μπογκοσλάφσκαγια εξέφραζαν τις απόψεις τους. Μαύρα τετράγωνα, κύκλο, σταυροί και άλλα γεωμετρικά σχήματα άρχισαν να αποκτούν χρώμα από τους μαθητές του, οι οποίοι μέχρι το 1919 είχαν δημιουργήσει σειρές με σουπρεματιστικές σπουδές και ολοκληρωμένα έργα.
Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και των πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων, στο πλαίσιο της τάσης αυτοπροσδιορισμού της σύγχρονης ρωσικής τέχνης. Ο Κλιουν, καθηγητής και μέλος όλων των πρωτοποριακών ιδρυμάτων, συμμετείχε ενεργά στην αναμόρφωση της ρωσικής τέχνης. Τα ΣΒΟΜΑΣ (Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια), ιδρύθηκαν το 1918 υπό την αιγίδα του ΙΖΟ και με ιδρυτικό μέλος τον Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο συνδυασμός γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων με άτακτο ρυθμό και με το ενδιαφέρον επικεντρωμένο στην πνευματικότητα της μη-αντικειμενικής εικόνας που υποστήριζε ο Σουπρεματισμός, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία ενός νέου συστήματος διδασκαλίας της τέχνης και ειδικότερα στη διαμόρφωση ενός νέου σοβιετικόυ καλλιτεχνικού προτύπου στο οποίο συμμετείχαν ζωγράφοι, γλύπτες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές και σχεδιαστές.