Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CC-0176/I.Kliun-/80.78-92

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Μοντέρνα τέχνη

el Σουπρεματισμός

en Russian Avantgarde

en Suprematism

en Modern art

Τίτλος έργου

el Χωρίς τίτλο

en Untitled

Δημιουργός

el Κλιούν, Ιβάν (1873-1943)

en Kliun, Ivan (1873-1943)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1921-1925

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1921

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1925

Ύψος σε εκατοστά

72.5

Πλάτος σε εκατοστά

44.3

Υλικά

el Λάδι σε καμβά

en Oil on canvas

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 1920 ο Κλιούν παρουσιάζει διάφορους συνδυασμούς με γεωμετρικά σχήματα σε διαφορετικές χρωματικές κλίμακες, εκτείνοντας τα όρια του Σουπρεματισμού. Ο Κλιουν ενδιαφέρθηκε για τη λειτουργία μεμονωμένων γεωμετρικών σχημάτων στο χώρο, ενώ αργότερα διερεύνησε τις σχέσεις κυκλικών και γραμμικών σχημάτων σε συνθέσεις που μαρτυρούν κάποια επίδραση της ζωγραφικής του Ροτσένκο. Τα έργα του ωστόσο χαρακτηρίζονται από μια προσωπική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της φόρμας, του χώρου, του υλικού και της σύνθεσης. Τον Κλιούν τον γοήτευε επίσης το φαινόμενο των τεμνόμενων διαφανών επιπέδων, ένα είδος σύνθεσης που θυμίζει, ως ένα βαθμό, μερικά από τα κυβοφουτουριστικά και Ζωγραφικά Αρχιτεκτονήματα της Ποπόβα.

en In the first half of the 1920s, Kliun presented various combinations of geometric shapes in different colour scales, pushing the boundaries of Suprematism. Kliun was interested in the function of individual geometric shapes in space, and later explored the relationships between circular and linear shapes in compositions that reveal some influence of Rochenko's painting. His works, however, are characterized by a personal approach to the treatment of form, space, material and composition. Kliun was also fascinated by the phenomenon of intersecting transparent planes, a kind of composition that recalls, to some extent, some of Popova's cubo-futuristic and painterly architectural works.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ivan Vasilyevich Kliun (Kliunkov) / Ιβάν Βασιλιεβίτς Κλιουν (Κλιουνκόφ)
Ο Ιβάν Βασιλιεβίτς Κλιουν (Κλιουνκόφ) γεννήθηκε το 1873 στο Μπολσίγιε Γκόρκι, της επαρχίας Βλαντιμίρ, ενώ από το 1881 ως το 1892 έζησε μαζί με την οικογένειά του στην Ουκρανία. Τα χρόνια 1892-1893 εργάστηκε ως λογιστής σε εργοστάσιο ζαχάρεως στην επαρχία Βορόνεζ. Την περίοδο 1892-1896 έζησε στην Πολωνία, όπου και παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή για την Προώθηση των Τεχνών της Βαρσοβίας (1896). Το 1898, εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου εργάστηκε ως λογιστής και από το 1900 μαθήτευσε σε διάφορα εργαστήρια, ανάμεσα στα οποία και αυτό του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1903-1906), όπου συνάντησε το Μαλέβιτς. Συμμετείχε σε διάφορες εκθέσεις στη Μόσχα, στην Πετρούπολη, στο Οριόλ και στο Κουρσκ. Την περίοδο 1914-16 δημιούργησε σειρές ανάγλυφων αι γλυπτών στο χώρο. Το 1915, υποστήριξε το Σουπρεματισμό του Μαλέβιτς και τα χρόνια 1915-16 συμμετείχε σε όλες τις μεγάλες εκθέσεις της πρωτοπορίας όπως Τραμ V , 0,10, Το Μαγαζί και στην έκθεση της ομάδας Βαλές Καρό. Το 1918 ορίστηκε διευθυντής του Κεντρικού Γραφείου Εκθέσεων του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών του Λαϊκού Κομισαριάτου Διαφώτισης (ΙΖΟ ΝΑΡΚΟΜΠΡΟΣ), τα χρόνια 1918-21 ήταν Καθηγητής Ζωγραφικής στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ), στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Εργαστήρια (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) και κατά την περίοδο 1920-21 ήταν μέλος του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΙΝΧΟΥΚ). Στις δεκαετίες 1920-1930 δημιούργησε μια σειρά νεκρών φύσεων με γεωμετρικές φόρμες και χρωματικούς συνδυασμούς. Το 1922, παρουσίασε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην Γκαλερί βαν Ντίμεν στο Βερολίνο. Κατά το διάστημα 1923-30 σχεδίασε μια σειρά φουτουριστικών εκδόσεων και το 1925 στράφηκε στον Πουρισμό. Το 1936, ζωγράφισε μία μνημειακή σύνθεση για τον προθάλαμο του Πανρωσικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Αλιείας και Ωκεανογραφίας με τίτλο Η Ζωή στη Θάλασσα. Πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου του 1943.

en Ivan Vasilievich Kliun (Kliunkov) was born in 1873 in Bolshie Gorky, Vladimir Province, and from 1881 to 1892 he lived with his family in Ukraine. In 1892-1893 he worked as an accountant in a sugar factory in Voronezh province. In 1892-1896 he lived in Poland, where he attended classes at the Warsaw School for the Promotion of Arts (1896). In 1898, he moved to Moscow, where he worked as an accountant and from 1900 he studied in various workshops, including that of Fyodor Rerberg (1903-1906), where he met Malevich. He participated in various exhibitions in Moscow, Petersburg, Oriol and Kursk. In 1914-16 he created series of reliefs and sculptures in space. In 1915, he supported Malevich's Suprematism and in 1915-16 he participated in all the major avant-garde exhibitions such as Tram V , 0,10, The Shop and the exhibition of the Vales Caro group. In 1918 he was appointed director of the Central Exhibition Office of the Visual Arts Department of the People's Commissariat of Enlightenment (IZO NARKOMBROS), in 1918-21 he was a professor of painting at the Free State Artistic Workshops (SVOMAS), the Higher State Artistic and Technical Workshops (VHUTEMAS) and in 1920-21 he was a member of the Institute of Artistic Education (INHUK).
In the 1920s-1930s he created a series of still lifes with geometric forms and colour combinations. In 1922, he exhibited his works at the First Exhibition of Russian Art at the van Diemen Gallery in Berlin. Between 1923-30 he designed a series of futuristic publications and in 1925 he turned to Purism. In 1936, he painted a monumental composition for the lobby of the All-Russian Research Institute of Fisheries and Oceanography entitled Life at Sea.
He died on 13 December 1943.

Αξία ασφάλισης

800.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός ΥΠΠΟ: 92, Κωδικός Κωστάκη: 80.78, Κωδικός Pictura: C179

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Βιβλιογραφία

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη - Martin Gropius Bau, Βερολίνο - Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης – Συλλογή Λούντβιχ, Βιέννη.

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια) Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Καζιμίρ Μαλέβιτς, Γραπτά, Θεσσαλονίκη 1992.

Norbert Lynton, The Story of Modern Art, Oxford 1980.

Andrei Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, Θεσσαλονίκη 1992.

Κάμιλα Γκραίη, Η Ρωσική Πρωτοπορία. Προεπαναστατική και επαναστατική τέχνη στη Ρωσία, 1863-1922, μετάφραση Πέπη Ρηγοπούλου, Αθήνα 1987.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Ιβάν Κλιούν. Υπερβατικά τοπία. Ιπτάμενα γλυπτά. Φωτεινές σφαίρες, επιμ. Μαρία Τσαντσάνογλου, Θεσσαλονίκη 2021, σελ. 170

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Καφέτση αρ. 306, σελ. 337.
Φως και Χρώμα αρ. 20, σελ. 77.
Δημιουργία - Παραπομπές: Φως και Χρώμα, 644
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο Kazimir Malevich τοποθέτησε χρονολογικά τη γέννηση του Σουπρεματισμού το 1913. Την αρχική έμπνευση για την ιδέα του Σουπρεματισμού έδωσε στο Μαλέβιτς ένα από τα πανό των σκηνικών της όπερας Νίκη επί του Ήλιου, τη σκηνογραφία της οποίας είχε αναλάβει ο καλλιτέχνης. Το έμβλημα του Σουπρεματισμού θα γίνει ένα Μαύρο τετράγωνο, που βρισκόταν στο κέντρο ενός λευκού τετραγώνου, σχεδόν διπλάσιου μεγέθους. Το μαύρο χρώμα με την αδιαφανή ιδιότητά του απορροφά το φως, ενώ το άσπρο χρώμα αποκαθαρμένο από τα υπόλοιπα χρώματα λειτουργεί όπως το φως. Ο συνδυασμός των δύο χρωμάτων και το σχήμα που χρησιμοποιήθηκε υπομνηματίζουν την παρουσία όλων των χρωματικών και γραμμικών συνδυασμών σε ένα πίνακα. Πρόκειται για το απόλυτο έργο, το supremus. Η ισχυρή προσωπικότητα του Μαλέβιτς προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών δημιουργούν, που ασπάστηκαν τις ιδέες του και συσπειρώθηκαν γύρω του.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Μαλέβιτς, Γραπτά, 15.
Lynton, 79.
Nakov, Εισαγωγή στα Γραπτά του Μαλέβιτς, 57.
Επιγραφές/ Σημάνσεις - Σημειώσεις: Στο αρχείο συντήρησης του Getty αναφέρεται ότι σύμφωνα με τις ακτίνες UV η υπογραφή είναι ζωγραφισμένη πάνω στη ρετουσαρισμένη περιοχή, πιθανότατα προστέθηκε μετά από συντήρησ του έργου.
Περιγραφή - Παραπομπές: Μαγκνταλένα Νταμπρόφσκι, στον κατάλογο Καφέτση, 514.
Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 270.
Zhadova, Malevich, 61, 74.

Κριτική Υποδοχή - Παρατηρήσεις: Ο Κλιουν μας ενδιαφέρει σαν ένας ελάσσων σουπρεματιστής, που το έργο του αποτελεί τυπικό δείγμα της σχολής του, παρά της προσωπικής του αξίας. Τα έργα του μας δείχνουν πως το ενδιαφέρον για τη διακόσμηση υποβαθμίστηκε γρήγορα μετά την Επανάσταση σε στερεότυπες φόρμουλες και πως ο Σουπρεματισμός έχασε τη ζωτικότητά του σαν δημιουργικό κίνημα στη ζωγραφική και εκτοπίστηκε από διάφορες μορφές κονστρουκτιβισμού.
Κριτική Υποδοχή - Παραπομπές: Γκραίη, Ρωσική Πρωτοπορία, 236.
Τίτλοι συναφών έργων: Ivan Kliun, Σφαιρική μη-αντικειμενική σύνθεση (83.78), 1922-25, λάδι σε καμβά, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Ivan Kliun, Χωρίς τίτλο (184.80), περ.1923, υδατόχρωμα, μολύβι και κιμωλία σε χαρτί, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, 514.

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Μέσα στο γενικότερο κλίμα των κοινωνικών αλλαγών και των πολιτικο-ιδεολογικών αντιθέσεων λειτουργούσαν διάφορα καλλιτεχνικά και τεχνικά εργαστήρια, τα οποία προωθούσαν την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και εικαστικών προτάσεων, στο πλαίσιο της τάσης αυτοπροσδιορισμού της σύγχρονης ρωσικής τέχνης. Ο Κλιουν, καθηγητής και μέλος όλων των πρωτοποριακών ιδρυμάτων, συμμετείχε ενεργά στην αναμόρφωση της ρωσικής τέχνης. Τα ΣΒΟΜΑΣ (Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια), ιδρύθηκαν το 1918 υπό την αιγίδα του ΙΖΟ και με ιδρυτικό μέλος τον Καζιμίρ Μαλέβιτς. Ο συνδυασμός γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων με άτακτο ρυθμό και με το ενδιαφέρον επικεντρωμένο στην πνευματικότητα της μη-αντικειμενικής εικόνας που υποστήριζε ο Σουπρεματισμός, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία ενός νέου συστήματος διδασκαλίας της τέχνης και ειδικότερα στη διαμόρφωση ενός νέου σοβιετικόυ καλλιτεχνικού προτύπου στο οποίο συμμετείχαν ζωγράφοι, γλύπτες, αρχιτέκτονες, διακοσμητές και σχεδιαστές.