Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CC-0385/G.Klutsis-/C376-169

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Painting

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Παραγωγισμός

el Μοντέρνα τέχνη

el Κατασκευή

el Προπαγανδιστική κατασκευή

en Russian Avantgarde

en Productivism

en Construction

en Modern art

Τίτλος έργου

el “Ράδιο-ρήτορας. Εκράν”. Προσχέδιο για προπαγανδιστική κατασκευή με οθόνη και μεγάφωνο, αρ. 5

en "Radio-Orator. Ekran". Design for radio-orator and rostrum, no 5

Δημιουργός

el Κλούτσις, Γκούσταβ (1895-1938)

en Klucis, Gustav (1895-1938)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1922

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1922

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1922

Ύψος σε εκατοστά

26.1

Πλάτος σε εκατοστά

14.7

Υλικά

el Χρωματιστά μελάνια και μολύβι σε χαρτί

en Coloured inks and pencil on paper

Περιγραφή έργου

el Έγχρωμη σύνθεση που απεικονίζει κατασκευή (πτυσσόμενης βάσης) με οθόνη (πάνω αριστερά) και ραδιοφωνικό μεγάφωνο αναγγελιών (κέντρο), το οποίο στηρίζεται σε ορθογώνιο στερεό που στις δύο ορατές πλευρές του φέρει σε κόκκινο και λευκό τον αριθμό 5, σε λευκό και μαύρο φόντο αντίστοιχα. Το κωνικό σχήμα του μεγαφώνου αποδίδεται με κόκκινο τρίγωνο που έχει καμπύλη τη μια του πλευρά, επί της οποίας εφάπτεται κυκλικός δίσκος μαύρος εξωτερικά και με μικρότερα τρίγωνα εσωτερικά, εναλλάξ κόκκινα και λευκά και ακτινωτά διατεταγμένα γύρω από μικρότερο κόκκινο κύκλο. Ο φέρων σκελετός της κατασκευής αποτελείται από χιαστί τεμνόμενα κατακόρυφα, διαγώνια και οριζόντια ευθύγραμμα στοιχεία (συρματόσκοινα ή μεταλλικοί ράβδοι) και μακρόστενα στερεά ορθογώνιας διατομής, εν είδη δοκών. Στην ορθογώνια οθόνη αναγράφεται η λέξη ЭКРАН με γράμματα εναλλάξ σκιασμένα μαύρα και διαγραμμισμένα με επάλληλες λεπτές μαύρες γραμμές, ενώ επάνω της, σε διαγώνια διάταξη και η μια κάτω από την άλλη είναι γραμμένες οι λέξεις РАДИО ОРАТОР.

en Colour composition depicting a structure (folding base) with a screen (top left) and a radio loudspeaker (centre), which rests on a rectangular solid bearing on its two visible sides the number 5 in red and white, on a white and black background respectively. The conical shape of the loudspeaker is represented by a red triangle curved on one side, on which a black circular disc on the outside and smaller triangles on the inside, alternately red and white and radially arranged around a smaller red circle, are placed. The load-bearing frame of the structure consists of cross-sectional vertical, diagonal and horizontal rectilinear elements (wire mesh or metal bars) and long rectangular solids in the form of beams. On the rectangular screen the word 'ЭКРАН' is written in letters alternately shaded black and crossed out with alternating thin black lines, while above it, in a diagonal arrangement and one below the other, the words 'РАДИО ОРАТОР' are written.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Gustav Gustanovich Klucis γεννήθηκε το 1895 στη Ρουιένα της Λετονίας. Το διάστημα 1911-1912 σπούδασε στην Παιδαγωγική Σχολή του Βόλμαρ, τη διετία 1913-1915 παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Ρίγας και στη συνέχεια μετοίκησε στην Πετρούπολη, όπου μέχρι το 1917 σπούδασε στη Σχολή της Εταιρείας για την Προώθηση των Τεχνών και ταυτόχρονα δούλεψε σαν σκηνογράφος στο Εργατικό Θέατρο Okhtensky. Το ενδιαφέρον του για τις εικαστικές τέχνες τον οδήγησε να φοιτήσει στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) καθώς και στα Ανώτερα Τεχνικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια της Μόσχας (ΒΧΟΥΤΕΜΑΣ) της Μόσχας. Η γνωριμία του κατά τη διάρκεια των σπουδών του με τον Kazimir Malevich τον φέρνει σε επαφή με το νέο καλλιτεχνικό ρεύμα του σουπρεματισμού, τον οποίο αφομοιώνει και στρέφεται προς τον κονστρουκτιβισμό. Υπήρξε ιδιαίτερα δραστήριος δημιουργώντας μια πληθώρα σχεδίων, λάδια, χαρακτικά και φωτομοντάζ ενώ ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι και η ενότητα σχεδίων που φιλοτέχνησε το 1922 και αφορούσε κατασκευές-περίπτερα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν ως περίπτερα προπαγάνδας που συνδύαζαν τον ήχο, την εικόνα και την κίνηση. Στα μέσα της δεκαετίας του 1920 δίδαξε θεωρία του χρώματος στα Ανώτερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια, παράλληλα συμμετείχε σε εκθέσεις καλλιτεχνών της πρωτοπορίας στη Ρωσία και στο εξωτερικό. Ασχολήθηκε με την τυπογραφία, σχεδίασε αφίσες και εγκαταστάσεις και το 1937 υπήρξε ένας από τους σχεδιαστές του σοβιετικού περιπτέρου στην Παγκόσμια Έκθεση στο Παρίσι. Το 1938 συνελήφθη ως μέλος της ομάδας ”Latvian Operation” και εκτελέστηκε στη Μόσχα.

en Gustav Gustanovich Klucis was born in 1895 in Rujiena, Latvia. He began his artistic education by studying at the Pedagogical School in Volmar from 1911 to 1912. In the following years, from 1913 to 1915, he attended the School of Fine Arts in Riga. He later moved to Petrograd (now St. Petersburg), where he studied at the School of the Society for the Advancement of the Arts until 1917. During this time, he also worked as a scenographer at the Okhtensky Workers' Theater. Klucis' interest in the fine arts led him to study at the Free State Art Studios (SVOMAS) and the Higher State Art and Technical Workshops (VHUTEMAS) in Moscow. It was during his studies that he came into contact with Kazimir Malevich and the new artistic movement of Suprematism. However, he quickly shifted his focus towards Constructivism. He was particularly active in creating a multitude of drawings, paintings, prints, and photomontages. One of his notable artworks from 1922 is a series of drawings for propaganda pavilions that combined sound, image and motion. In the mid-1920s, he taught colour theory at the Higher State Art Studios while simultaneously participating in exhibitions of avant-garde artists in Russia and abroad. He also engaged in typography, drew posters and installations and was one of the designers of the Soviet pavilion at the 1937 World Exposition in Paris. However, in 1938, he was arrested as a member of the "Latvian Operation" group and executed in Moscow.

Αξία ασφάλισης

50.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός ΥΠΠΟ: 169, Κωδικός Κωστάκη: 106.78c, Κωδικός Pictura: C376

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Purchase of the Greek State by the heirs of the Costakis family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αποκτήθηκε από τη γυναίκα του καλλιτέχνη, καλλιτέχνιδα V. I. Kulagina

Βιβλιογραφία

Καφέτση Ι: Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930 Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, 6/12/1995-8/4/1996, Υπουργείο Πολιτισμού, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Rudenstine: Russian Avant-Garde Art: The George Costakis Collection, εκδ. Abrams 1981.
Licht und Farbe: Licht und Farbe in der Russischen Avant-Garde. Die Sammlung Costakis aus dem Staatlichen Museum fur Zeitgenossische Kunst Thessaloniki, Martin-Gropius-Bau Βερολίνο 2004-2005, Dumont 2004.
Gustav Klucis, Retrospective, Museum Fridericianum, Κάσελ 1991.
Lodder Chr., Russian Constructivism, Yale University 1983.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Αρχείο "Pictura"
Τίτλος/ Σημειώσεις - Παρατηρήσεις: Αρχείο "Pictura": Προσχέδιο για βήμα ομιλητή με οθόνη και μεγάφωνο Αριθμός 5
Καφέτση Ι: Προσχέδιο για κατασκευή προπαγάνδας με οθόνη και μεγάφωνο, Αρ. 5
Gustav Klucis: “Radio Orator. Ekran” [Radio-Orator. Leinwand], Entwurf zur Lautsprechertribüne Nr 5.
Ο προτεινόμενος τίτλος είναι της συντάκτριας με βάση τον Gustav Klucis.
Τίτλος/ Σημειώσεις - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 212, εικ. 359.
Καφέτση Ι, σ. 526, εικ. 390.
Gustav Klucis, Wl.ΙII, 9, σ. 362.

Δημιουργία - Παραπομπές: Αρχείο "Pictura"
Rudenstine, σ. 212, εικ. 359.
Καφέτση Ι, σ. 526, εικ. 390.
Gustav Klucis, Wl.ΙII, 9, σ. 362.
Για τα βιογραφικά βλ. Rudestine, σ. 206 και V. Rakitin, Καφέτση I, σ. 675.

Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Παραπομπές: Καφέτση Ι, εικ. 390.
Μετρήσεις - Παραπομπές: Λίστα SMCA07
Υλικά και Τεχνικές Περιγραφή: Χρωματιστά μελάνια σε χαρτί.
Επιγραφές/ Σημάνσεις - Παραπομπές: Λίστα SMCA07
Ιστορικό έργου: Τα σχέδια του Klutsis του 1922 για μια σειρά υπαίθριων περιπτέρων (stands) προπαγάνδας σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τον ίδιο τον καλλιτέχνη για το Τέταρτο Συνέδριο της Κομιντέρν και την Πέμπτη Επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης. Αυτά αποτέλεσαν κατά την Lodder μια από τις πρώτες εφαρμογές των κονστρουκτιβιστικών ιδεών.
Από τα σχέδια των περιπτέρων κατασκευάστηκαν τελικά μόνο δύο, συμπεριλαμβάνοντας τη «Διεθνή», που εγκαταστάθηκε στη Λεωφόρο Tverskoi, κοντά στο Ξενοδοχείο Nerenzee (Νερένζι), όπου διέμεναν οι αντιπρόσωποι της Κομιντέρν. Μοντέλα των υπόλοιπων από ξύλο και χαρτί ετοιμάστηκαν για τη σύγκλιση του συνεδρίου στο Κρεμλίνο το Νοέμβριο του 1922 και όλα δημοσιεύτηκαν ως ξεχωριστές λιθογραφικές εκδόσεις. Τα σχέδια αναπαράχθηκαν σε διάφορες σοβιετικές εκδόσεις, συμπεριλαμβανομένης και του ΛΕΦ, νο. 4, Μόσχα, 1924.

Ιστορικό έργου - Παραπομπές: Chr.Lodder, Καφέτση Ι, σσ. 526-528.
Rudenstine, σσ. 212 και εξ.
Gustav Klucis, σσ. 111 και εξ.
Chr.Lodder, σσ. 163 και εξ.

Γενικό Πλαίσιο Έργου - Παραπομπές: Chr.Lodder, Καφέτση Ι, σσ. 526-528.
Rudenstine, σσ. 212 και εξ.
Gustav Klucis, σσ. 111 και εξ.
Chr.Lodder, σσ. 163 και εξ.

Τίτλοι συναφών έργων: Όλα τα σχέδια προπαγανδιστικών κατασκευών του καλλιτέχνη που έγιναν από αυτόν το 1922, στο πλαίσιο των εορτασμών για το Τέταρτο Συνέδριο της Κομιντέρν και την Πέμπτη Επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης.


Συναφή έργα - Παρατηρήσεις: Μορφολογικά ο σκελετός των κατασκευών βασιζόταν γενικά στα γλυπτά και την «εργαστηριακή δουλειά» που παρουσιάστηκε στην έκθεση της Obmokhu (Μάης 1921) ενώ κατά την Lodder θυμίζει αρθρωτές κατασκευές του Ioganson και περίπτερα εκθέσεων των αδελφών Stenberg. Επίσης το σύστημα συναρμολόγησης στοιχείων στις κατασκευές του Klutsis θυμίζει και Rodchenko.
Ειδικά τα Radio Orator του Klucis χρωστούν τυπολογικά στην κατασκευή των Stenberg KPS (Konstruktsiia prostranstvennogo sooruzheniia – Κατασκευή Χωρικής Συσκευής) του 1920.



Συναφή έργα - Παραπομπές: Chr.Lodder, Καφέτση Ι, σσ. 526-528.
Rudenstine, σσ. 212 και εξ.
Gustav Klucis, σσ. 111 και εξ.
Chr.Lodder, σσ. 163 και εξ.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Rudenstine, σ. 206.
Καφέτση Ι, σ. 526, εικ. 390.
Εκθέσεις/ Ιστορία Δανεισμών - Παραπομπές: Καφέτση Ι, σ. 526, εικ. 390.
Gustav Klucis, Wl.ΙII, 9, σ. 362.
Licht und Farbe, σ. 278, εικ. 223.

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1922 στο Inkhuk και ως μέλος της ομάδας των Προντουκτιβιστών, ο Klutsis σχεδιάζει πυρετωδώς, στο πλαίσιο των εορτασμών για το Τέταρτο Συνέδριο της Κομιντέρν και την Πέμπτη Επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, προπαγανδιστικά σταντς διαφόρων τύπων (τριάντα περίπου σήμερα γνωστών) και αποδεικνύεται έτσι ένας από τους πρώτους κονστρουκτιβιστές που θέλει σε εφαρμογή την απόφαση του Inchuk του τέλους του 1921 για παραγωγή χρήσιμων κατασκευών.
Οι προπαγανδιστικές κατασκευές του καλλιτέχνη ήταν γενικά ελαφριές και στοιχεία τους ήταν συχνά πτυσσόμενα, ώστε να αποθηκεύονται εύκολα (108.78). Σχεδιάστηκαν με σκοπό να εκτεθεί σε αυτές προπαγανδιστικό φωτογραφικό υλικό και αφίσες ή να συνοδευτούν οπτικοακουστικά τα πολιτικά συνθήματα. Πιο συγκεκριμένα μια κλούβα - σκελετός κρατούσε την συσκευή της προπαγάνδας, που εξυπηρετούσε μια (106.78b) ή και πολλές λειτουργίες ταυτόχρονα (109.78, 116.78) και μπορεί να αποτελούνταν από μεγάφωνο ή μεγάφωνα, οθόνη για την προβολή των ταινιών, εξέδρα ή βήμα ομιλητή ή και ορθογώνιες πινακίδες (ταμπέλες) για ανακοινώσεις και σλόγκαν.
Κατά την Lodder η μέθοδος του καλλιτέχνη, με περιορισμένο κατασκευαστικό σκελετό και πολλά κάθετα, διαγώνια και οριζόντια στηρίγματα για επίτευξη σταθερότητας, οφειλόταν μεν στην έλλειψη υλικών αλλά η γεωμετρία των ευθειών γραμμών και η αλληλεπενέργειές τους συχνά ήταν καθεαυτό κίνητρο. Τα προβλεπόμενα υλικά των κατασκευών ήταν ξύλο, πανί και σκοινί και τα χρώματά τους κόκκινο, μαύρο και λευκό. Ο τρόπος εργασίας του Klucis με τη σύμπτυξη των λειτουργιών σε μια μονάδα και τη λιτότητα των μέσων (χώρου και υλικών) έγινε βασική αρχή του κονστρουκτιβιστικού σχεδίου αφού η συναρμολόγηση των κατασκευών παρουσιάζει οικονομία υλικού και κατασκευής, με κάθε παξιμάδι και βίδα εκτεθειμένα, απλότητα και μέγιστη λειτουργικότητα.