Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CC-0458/I.Kudriashev-/C202-257

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Σχέδιο

en Drawing

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Ρωσική Πρωτοπορία

el Σουπρεματισμός

el Μοντέρνα τέχνη

en Russian Avantgarde

en Suprematism

en Modern art

Τίτλος έργου

el Χωρίς τίτλο

en Untitled

Δημιουργός

el Κουντριασόφ, Ιβάν (1896-1972)

en Kudriashev, Ivan (1896-1972)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1920-1921

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1920

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1921

Υλικά

el Γκουάς και μολύβι σε χαρτί

en Gouache and pencil on paper

Περιγραφή έργου

el Στη Συλλογή Κωστάκη βρίσκονται οκτώ έργα που αποτελούν μελέτες σουπρεματιστικής τοιχογραφίας εσωτερικού χώρου. Όλοι οι πίνακες αφορούν το ίδιο σχέδιο, αφού έχουν τη σημείωση "1ο δωμάτιο", "2ο δωμάτιο" κλπ. Οι φωτογραφίες που έχουν διασωθεί από το εσωτερικό του ίδιου του κτιρίου της Λαϊκής Σχολής Καλών Τεχνών του Βιτέμπσκ μας επιτρέπουν να κάνουμε την υπόθεση ότι αυτά τα σχέδια προορίζονταν για κεντρικούς χώρους της Σχολής. Σ' αυτή την υπόθεση οδηγούν οι αναλογίες των τριών παραθύρων και των ψηλών εσωτερικών θυρών.
Για τη διακόσμηση των τοίχων το "ανώνυμο" μέλος του Ούνοβις χρησιμοποίησε ορισμένα τυπικά σουπρεματιστικά θέματα. Στη συγκεκριμένη μελέτη συνδυάζονται το κόκκινο τετράγωνο, ο μαύρος κύκλος και η διαγώνια σύνθεση με τα γεωμετρικά σχήματα που διαπερνώνται από ένα τμήμα ευθείας γραμμής. Όλα αυτά τα σουπρεματιστικά θέματα χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τους Μαλέβιτς, Λισίτσκι, Γιερμολάεβα κ.ά. για τη διακόσμηση των εξεδρών των ομιλητών του Βιτέμπσκ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Μαλέβιτς ανέπτυξε αργότερα τις αρχές των διακοσμητικών τοιχογραφιών εσωτερικού χώρου σε μια σελίδα στην οποία συμπεριέλαβε και τη σύνθεση που ήταν αρχικά φτιαγμένη σαν σχέδιο τοιχογραφίας της εξέδρας ομιλητών. Η ίδια αυτή σύνθεση, αλλά χωρίς σύνθημα και με μερικές αλλαγές στα χρώματα, έλαβε τον τίτλο Αρχή τοιχογραφίας και δωρίθηκε από το δημιουργό το 1930 στο Κρατικό Μουσείο. Η απεικόνιση συνοδευόταν με τη θέση: "Η αρχή της τοιχογραφίας μιας επιφάνειας, ή ολόκληρου δωματίου ή ολόκληρου διαμερίσματος σύμφωνα με το σύστημα του σουπρεματισμού (Θάνατος στις Ταπετσαρίες), Κ. Μαλέβιτς, 1919, Βιτέμπσκ. Αυτό σημαίνει ότι η ζωγραφική των τοίχων των δωματίων ή κάποιου συνόλου γίνεται, σύμφωνα με το σουπρεματιστή καλλιτέχνη, με βάση τη χρωματική αντίθεση, ας πούμε οι κορνίζες των παραθύρων με ένα ή δύο χρώματα, οι πόρτες με άλλα, το ταβάνι με ένα, οι τοίχοι με άλλα, λαμβάνεται δε υπόψη ο όγκος, δηλαδή ότι όλες οι πλευρές μπορούν να ζωγραφιστούν με διαφορετικά χρώματα, ώστε κάθε οπτική γωνία να έχει άλλο χρώμα. Αυτός ο χρωματικός πίνακας είναι ένας πίνακας που απεικονίζει τις αναλογίες των χρωμάτων και τις σχέσεις τους, με την εισαγωγή του δυναμικού στοιχείου στη μέση. Κ. Μαλέβιτς".
Ο καλλιτέχνης διατύπωσε αυτούς τους νόμους αργότερα. Πρέπει ακόμα να σημειωθεί ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, η σκόπιμη ανωνυμία, η μη καταγραφή στην ιστορία του ονόματος του καλλιτέχνη, αποτελούσε σταθερή αρχή της συλλογικής δημιουργίας του Ούνοβις.

en The Costakis Collection contains eight works that are studies of interior Suprematist murals. All the paintings relate to the same plan, since they are marked "1st room", "2nd room", etc. The photographs that have survived from the interior of the building of the Vitebsk People's School of Fine Arts itself allow us to make the assumption that these designs were intended for central rooms of the School. The proportions of the three windows and the tall interior doors lead to this assumption.
For the decoration of the walls the 'anonymous' member of Unovis used a number of typical Suprematist themes. In this particular study, the red square, the black circle and the diagonal composition are combined with geometric shapes interspersed with a section of straight line. All these suprematist themes were widely used by Malevich, Lissitzky, Yermolaeva and others to decorate the lecture halls of the Vitebsk speakers.
It is noteworthy that Malevich later developed the principles of decorative interior murals in a page in which he included the composition originally made as a mural design for the speakers' platform. This same composition, but without a motto and with some changes in colours, was given the title Principle of Mural Painting and was donated by the author in 1930 to the State Museum.
The illustration was accompanied by the thesis: 'The principle of fresco painting of a surface, or a whole room or a whole apartment according to the system of Suprematism (Death on Tapestries), K. Malevich, 1919, Vitebsk. This means that the painting of the walls of rooms or of a whole is done, according to the Suprematist artist, on the basis of colour contrast, say the window frames with one or two colours, the doors with other colours, the ceiling with one, the walls with other, and the volume is taken into account, i.e. all sides can be painted with different colours, so that each angle of vision has a different colour. This colour table is a table that illustrates the proportions of the colours and their relationships, with the introduction of the dynamic element in the middle. Mr Malevich".
The artist later formulated these laws. It should also be noted that in this particular case, the deliberate anonymity, the non-recording in history of the artist's name, was a constant principle of Unovic's collective creation.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Iβάν Aλεξέγεβιτς Kουντριασόφ (Καλούγκα, 1896 - Mόσχα, 1972) σπούδασε στη Μόσχα, στο Ινστιτούτο Ζωγραφικής, Γλυπτικής και Αρχιτεκτονικής (1913-1917) και αργότερα στα Ελεύθερα Κρατικά Καλλιτεχνικά Εργαστήρια (ΣΒΟΜΑΣ) με καθηγητή τον Μαλέβιτς (1918-1919). Το 1917 ζωγράφισε τις πρώτες αφηρημένες συνθέσεις του. Το 1919 στάλθηκε στο Ορενμπούργκ για να οργανώσει τα ΣΒΟΜΑΣ. Εκεί το 1920 συναντήθηκε με τον Mαλέβιτς και τον Λισίτσκι. Συμμετείχε στην Πρώτη Κρατική Έκθεση του Ορενμπούργκ, όπου εξέθεσε σχέδια για την τοιχογραφία του Πρώτου Σοβιετικού Θεάτρου και άλλα αφηρημένα έργα. Το 1920 εργάστηκε ως διακοσμητής στο Θερινό Θέατρο του Κόκκινου Στρατού και οργάνωσε το τμήμα της ομάδας «Ουνόβις» («Επιβεβαιωτές της Νέας Τέχνης») στο Ορενμπούργκ. Το 1921, ως επόπτης ενός τρένου για τη διακομιδή λιμοκτονούντων παιδιών, έφτασε στο Σμολένσκ όπου συνάντησε τους Καταρτζίνα Kόμπρο και Βλαντισλάβ Στρζεμίνσκι, πολωνούς καλλιτέχνες, οπαδούς των θεωριών του Mαλέβιτς. Στα τέλη του 1921 επέστρεψε στη Μόσχα και έστειλε έργα του στην Πρώτη Έκθεση Ρωσικής Τέχνης στην «Γκαλερί βαν Ντίμεν» στο Βερολίνο το 1922 και στο Άμστερνταμ το 1923. Από το 1925 ως το 1928 παρουσίασε τα κοσμικά αφηρημένα έργα του στην πρώτη, δεύτερη και τέταρτη έκθεση της «Ένωσης Ζωγράφων του Καβαλέτου». Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στη δεκαετία του 1960 ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα προβλήματα της κοσμικής αφηρημένης ζωγραφικής, ένα θέμα που τον είχε απασχολήσει και παλαιότερα, και στράφηκε, κάτω από την επίδραση των θεωριών του αστροφυσικού Kονσταντίν Tσιολκόφσκι, στη θεώρησή της μέσα από το σουπρεματισμό.

en Ivan Alekseevich Kudriashev (Kaluga, 1896; Moscow, 1972) attended the Institute of Painting, Sculpture and Architecture (1913-1917) and later studied at the Free State Art Studios (SVOMAS) in Moscow, under Kazimir Malevich. In 1917 he painted his first abstract compositions. In 1919 he was sent to Orenburg to establish a branch of SVOMAS. There he met Malevich and Lissitzky (1920). He participated in the First State Exhibition in Orenburg, showing sketches for the mural paintings of the First Soviet Theatre, and produced a number of abstract works. In 1920 he worked on the interior of the Summer Theatre of the Red Army and organized a branch for the “Unovis” group in Orenburg. In 1921, being the supervisor of a train for the evacuation of starving children, he arrived in Smolensk, where he met Katarzina Kobro and Wladislav Strzeminskii, Polish artists, followers of Malevich. In late 1921 he returned to Moscow. He participated in the First Russian Art Exhibition in the “Galerie van Diemen” in Berlin (1922). From 1925 to 1928 he showed his cosmic abstract works at the first, second and fourth exhibitions of the “Society of Studio Artists”. By the end of the 1950s and during the 1960s, he focused on the problems of cosmic abstract painting, as perceived through Suprematism, under the influence of the ideas of the astrophysic scientist Konstantin Tsiolkovsky.

Αξία ασφάλισης

10.000

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός ΥΠΠΟ: 257, Κωδικός Κωστάκη: C202

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis family

Λεπτομέρειες προέλευσης

10/6/1998

Βιβλιογραφία

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Κωστάκη, Γενική Επιμέλεια Άννα Καφέτση, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Russian Avant-Garde. The George Costakis Collection. Angelica Zander Rudenstine (general editor), New York 1981, εικ. 516, σελ. 264.

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Καφέτση εικ. 187ι, σελ.242.
Δημιουργία - Παρατηρήσεις: Τα σχέδια με ID 1257-1260 προέρχονται από τον κύκλο του Μαλέβιτς στο Βιτέμπσκ. Βλέπε κατάλογο Καφέτση και Abrams. Το αρχείο Getty τα εισάγει ως έργα άγνωστου καλλιτέχνη, αλλά στην τεκμηρίωση αναφέρονται ως έργα του Κουντριασόφ, στον κατάλογο Καφέτση ο Βασίλι Ρακίτιν τα αποδίδει στο Μαλέβιτς.
Δημιουργία - Παραπομπές: Καφέτση, 676.
Ύφος / Περίοδοι/ Ομάδες/ Κινήματα - Περιγραφή:Ο «σουπρεματισμός» πρωτοπαρουσιάστηκε στην έκθεση «Τελευταία φουτουριστική έκθεση 0,10» στην Πετρούπολη το 1915. Τα σουπρεματιστικά έργα του Μαλέβιτς ήταν απαλλαγμένα από κάθε είδους αντικείμενο και παρουσίαζαν συνθέσεις γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων που στόχο είχαν να δηλώσουν τον πρωτεύοντα ρόλο της φόρμας έναντι του περιεχομένου και να δηλώσουν ότι η φόρμα είναι αυτή που προσδίδει το περιεχόμενο και όχι το αντίθετο, όπως συνέβαινε έως τότε. Η λέξη «σουπρεματισμός» προέρχεται από τη λατινική ρίζα «suprem» (υπεροχή, κυριαρχία) και δηλώνει, σύμφωνα με τον Μαλέβιτς, την υπεροχή του χρώματος πάνω σε όλα τα άλλα τεχνικά μέρη του πίνακα. Ο Μαλέβιτς θεωρούσε τον εαυτό του ιδιότυπο ρεαλιστή, μόνο που έβλεπε τον ρεαλισμό σε μια φανταστική πραγματικότητα «στην οποία για να φτάσεις πρέπει να απομακρυνθείς από την ορατή πλευρά της ζωής». Ο Μαλέβιτς ίδρυσε την ομάδα «Supremus» στην οποία προσχώρησαν πολλοί καλλιτέχνες του κυβοφουτουρισμού όπως ο Ιβάν Κλιούν, η Λιουμπόβ Ποπόβα, η Ναντιέζντα Ουνταλτσόβα, η Όλγα Ρόζανοβα κ.α. ενώ στην πόλη Βιτέμπσκ διηύθυνε την σχολή καλών τεχνών «Ούνοβις» (Επιβεβαιωτές της Νέας Τέχνης) που στόχο είχε να αλλάξει μέσα από την τέχνη την αισθητική αντίληψη των ανθρώπων. Έμβλημα του σουπρεματισμού έγινε το «Μαύρο Τετράγωνο» (1915) το οποίο εξέφραζε το τέλος της παλιάς τέχνης και ταυτόχρονα την αρχή της καινούργιας.
Περιγραφή - Παραπομπές: Καφέτση, 488.
Τίτλοι συναφών έργων: Άγνωστος καλλιτέχνης, Χωρίς τίτλο (C205), Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Άγνωστος καλλιτέχνης, Χωρίς τίτλο (C206),Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.
Άγνωστος καλλιτέχνης, Χωρίς τίτλο (C207),Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη.

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η ιστορία των καλλιτεχνικών κινημάτων της «ρωσικής πρωτοπορίας» οριοθετείται κατά προσέγγιση στα χρόνια ανάμεσα στο 1910 και το 1930. Στα χρόνια αυτά μεσολαβεί η επανάσταση του Οκτωβρίου 1917 και η αλλαγή του πολιτικού συστήματος στη Ρωσία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα στη Ρωσία διαμορφώθηκαν ορισμένες προϋποθέσεις υλικές, κοινωνικές και αισθητικές που κατέστησαν εύφορο το έδαφος για τη δημιουργία και ανάπτυξη πειραματικών καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Οι υλικές προϋποθέσεις αφορούσαν τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα (τηλέφωνο, τηλέγραφος, κινηματογράφος, αεροπλάνο κ.α.), τον εξηλεκτρισμό, την εκβιομηχάνιση, τον νέο αστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προϋποθέσεις αφορούσαν την δηλωμένη από το 1905 λαϊκή επιθυμία για κοινωνικές αλλαγές λόγω της ανυπαρξίας εργατικού δικαίου και της συνεχιζόμενης φεουδαρχικής κατάστασης στην αγροτική οικονομία. Η κοινωνική δυσαρέσκεια εξαπλώθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1905 και κυρίως μετά την μεγάλη οικονομική και διοικητική κρίση που ξέσπασε λόγω του ανοιχτού μετώπου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η παρακμή στην οποία είχε οδηγηθεί η παλαιότερη τέχνη σε συνδυασμό με την επαναστατική νοοτροπία που είχε καταλάβει τα ρωσικά κοινωνικά στρώματα οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μορφών τέχνης, συχνά μέσα από τη λαϊκή παράδοση, την αγιογραφία, την παιδική ζωγραφιά. Η επικράτηση της μορφής έναντι του περιεχομένου έγινε βασική αρχή των νέων πειραματισμών, εκδηλώθηκε θεωρητικά με τον φορμαλισμό και οδήγησε στην άνθηση όλων των τεχνών. Εκτός από τις εικαστικές τέχνες, μιλούμε για πρωτοπορία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την λογοτεχνία, τη μουσική. Συναντούμε επίσης την εφαρμογή της κάθε μορφής ριζοσπαστικής καλλιτεχνικής έκφρασης στην καθημερινή ζωή. Οι καλλιτέχνες της πρωτοπορίας σχεδίαζαν θεατρικά κοστούμια και σκηνικά, εξέδρες για λαϊκές συγκεντρώσεις, υφάσματα και στολές εργασίας, οικιακά σκεύη, είδη καθημερινής χρήσης, με σκοπό να φέρουν την τέχνη στη ζωή, να καταργήσουν τις αστικές διακρίσεις. Μετά το 1917 ιδρύθηκαν νέοι θεσμοί και ιδρύματα που υποστήριζαν την τέχνη της πρωτοπορίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 άρχισε να σκληραίνει σταδιακά η στάση του καθεστώτος απέναντι στα κινήματα και τους εκπροσώπους της πρωτοπορίας, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική επιβολή το 1934 του δόγματος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και την καταδίκη της πρωτοποριακής τέχνης από το σταλινισμό, μία καταδίκη που συνδέθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις με προσωπικές διώξεις εναντίον των καλλιτεχνών και με απαγόρευση έκθεσης των έργων τους.