Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

Κωδικός έργου

CC-0480/K.Malevich-/138.78-47

Είδος έργου/ Τύπος τεκμηρίου

el Έργο ζωγραφικής

en Drawing

Μουσείο

el Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης

en Museum of Modern Art

Συλλογή

el Συλλογή Κωστάκη

en Costakis Collection

Θέμα: Ταξινόμηση αντικειμένου/ έργου (Ύφος/ Τάση/ Ομάδες/ Κινήματα)

el Συμβολισμός

el Ανθρώπινη φιγούρα

en Symbolism

en Human figure

el Μοντέρνα τέχνη

en Modern art

Τίτλος έργου

el Μητρότητα. Γυναίκα στη γέννα

en Maternity. Woman in Birth

Δημιουργός

el Μαλέβιτς, Καζιμίρ (1878-1935)

en Malevich, Kazimir (1878-1935)

Χρονολογία/ Ημερομηνία δημιουργίας

1908

Πιο πρώιμη χρονολογία (από)

1908

Πιο πρόσφατη χρονολογία (έως)

1908

Ύψος σε εκατοστά

24

Πλάτος σε εκατοστά

24.8

Υλικά

el Λάδι σε χαρτόνι

en Oil on cardboard

Τεχνικές

el Ελαιογραφία

en Oil painting

Περιγραφή έργου

el Το έργο "Γυναίκα στη Γέννα" εντάσσεται στη συμβολιστική περίοδο του Καζιμίρ Μαλέβιτς. Το 1907 ο Μαλέβιτς είχε επηρεαστεί άμεσα από την ομάδα ρώσων συμβολιστών "Γαλάζιο Ρόδο". Ταυτόχρονα την ίδια περίοδο το ενδιαφέρον του μεγιστοποιείται για τις ρωσικές θρησκευτικές εικόνες, ανακαλύπτοντας σ' αυτές μια "νέα ιδεολογία του χρώματος". Η αγιογραφία θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην πορεία του Μαλέβιτς προς τη μη παραστατικότητα. Ο Μαλέβιτς γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τη διαπίστωση ότι οι ζωγράφοι αυτών των εικόνων μετέδιδαν το περιεχόμενο με αιθέριο και γραμμικό τρόπο, χωρίς να ενδιαφέρονται για την ανατομική αλήθεια και την προοπτική και δημιουργούσαν χρώμα και μορφή βασιζόμενοι στην καθαρά συγκινησιακή αντίληψη του θέματος. Στη σύνθεση "Γυναίκα στη Γέννα" εντοπίζονται επιρροές από το συμβολισμό και τη ρωσική αγιογραφία τόσο μορφικά όσο και θεματικά, αφού το θέμα της γέννησης κατέχει ιδιαίτερη θέση στη θρησκευτική ζωγραφική αλλά και στη δημιουργία των συμβολιστών ζωγράφων. Η μετωπικότητα της γυναίκας και η ιερατική της στάση με το υψωμένο χέρι, η χρωματική κλίμακα, βασισμένη στις αποχρώσεις του κόκκινου και της ώχρας, παραπέμπουν στην αγιογραφία, ενώ η σχηματοποίηση, οι παραμορφώσεις και η κατάργηση της προοπτικής, στις αναζητήσεις της σύγχρονης ζωγραφικής και αποτυπώνουν την πρόθεση του Μαλέβιτς να προχωρήσει πέρα από τη ρεαλιστική αναπαράσταση της φύσης.

en The work "Maternity. Woman in birth" is part of the symbolic period of Kazimir Malevich. In 1907 Malevich was directly influenced by the Russian symbolist group "Blue Rose". At the same time in the same period his interest in Russian religious icons was maximized, discovering in them a 'new ideology of colour'. Iconography would be a decisive factor in Malevich's move towards non-representationalism. Malevich was particularly fascinated by the realization that the painters of these icons conveyed content in an ethereal and linear manner, unconcerned with anatomical truth and perspective, and created color and form based on a purely emotional perception of the subject. In the composition "Woman in Childbirth" influences from symbolism and Russian iconography can be detected both in terms of form and theme, since the theme of birth occupies a special place in religious painting and in the work of symbolist painters. The frontality of the woman and her priestly pose with her raised hand, the colour scale, based on shades of red and ochre, allude to hagiography, while the schematisation, distortions and the abolition of perspective refer to the quests of contemporary painting and reflect Malevich's intention to go beyond the realistic representation of nature.

Συνοπτικό βιογραφικό δημιουργού

el Ο Καζιμίρ Σεβερίνοβιτς Μαλέβιτς γεννήθηκε στο Κίεβο το 1878 και πέθανε στο Λένινγκραντ το 1935. Υπήρξε κορυφαία φυσιογνωμία της ρωσικής πρωτοπορίας, με πλούσια εικαστική παραγωγή και εκτενές θεωρητικό έργο. Παρακολούθησε τα πρώτα του μαθήματα στη Σχολή Σχεδίου του Κιέβου (1895-1896) και το 1904 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, όπου μαθήτευσε στο εργαστήριο του Φιόντορ Ρέρμπεργκ (1906-1910), όπου γνωρίζεται με τον Ιβάν Κλιούν. Από το 1907 παρουσιάζει έργα του σε εκθέσεις της "Ένωσης Καλλιτεχνών της Μόσχας", ενώ από το 1910 συμμετέχει συστηματικά σε εκθέσεις της πρωτοπορίας, όπως "Βαλές Καρό" (1910), "Ουρά Γαιδάρου" (1912), "Στόχος" (1913). Το 1913 συνεργάστηκε με το Μιχαήλ Ματιούσιν και τον Αλεξέι Κρουτσόνιχ για την παραγωγή της φουτουριστικής όπερας "Νίκη επί του Ήλιου", για την οποία σχεδίασε τα σκηνικά και κοστούμια. Έπειτα από μια περίοδο πειραματισμών πάνω στις αρχές του Κυβοφουτουρισμού και του Υπέρλογου Ρεαλισμού, καθώς επίσης και με τη δημιουργία μιας μικρής σειράς έργων που χαρακτηρίστηκαν ως αλογιστικά, ο Μαλέβιτς παρουσιάζει για πρώτη φορά σουπρεματιστικά έργα στην "Τελευταία Φουτουριστική Έκθεση Ζωγραφικής: 0,10" (Πετρούπολη, 1915-1916), εισηγούμενος ένα νέο ρεύμα στη ζωγραφική, το οποίο υποστηρίζει θεωρητικά με το δοκίμιό του "Από τον Κυβισμό και τον Φουτουρισμό στον Σουπρεματισμό: Ο Νέος Χρωματικός Ρεαλισμός". Μαζί με καλλιτέχνες όπως η Λιουμπόβ Ποπόβα, ο Ιβάν Κλιούν, η Ναντιέζντα Ουνταλτσόβα, η Όλγα Ροζανόβα κ.ά. οργάνωσε την ομάδα "Σουπρέμους" (1916-1917) και δημιούργησαν το ομώνυμο περιοδικό, που ωστόσο δεν εκδόθηκε. Το 1918 διορίζεται καθηγητής στα ΣΒΟΜΑΣ και το 1919 ξεκινά να διδάσκει στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βιτέμπσκ, όπου αντικατέστησε το διευθυντή Μαρκ Σαγκάλ έπειτα από σύγκρουση μεταξύ τους σε φιλοσοφικό επίπεδο. Στο Βιτέμπσκ οργανώνει την ομάδα "Ούνοβις" (Επιβεβαιωτές της Νέας Τέχνης) με σκοπό την προώθηση του Σουπρεματισμού, ενώ σύντομα ιδρύονται παραρτήματα της ομάδας και σε άλλες πόλεις. Το 1922 εγκαθίσταται με την ομάδα του στην Πετρούπολη και διευθύνει το Φορμαλιστικό-Τεχνικό Τμήμα του ΙΝΧΟΥΚ. Στο διάστημα αυτό δημιουργεί και τα σουπρεματιστικά αρχιτεκτονικά μοντέλα του, ενώ συγγράφει και εκδίδει τις θεωρητικές του πραγματείες περί Σουπρεματισμού. Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘20 και τη δεκαετία του ’30 η τεχνοτροπία του είναι μετασουπρεματιστική και ρεαλιστική.

en Magnetic construction. 1916 pattern, 1918-1919 version.
Kazimir Malevich is one of the most multi-dimensional and radical avant-garde artists whose creative trajectory took him from early 20th century impressionism and symbolism to then become associated with cubo-futurism and influenced by the "super-logical language" of the Russian futurists, the language that had acquired its own primary meaning based not on knowledge but on feeling and experience, to develop his own theory of non-objective painting, which he named "Suprematism".
"Suprematism" was first presented at the exhibition "Last Futurist Exhibition 0,10" in Petrograd in 1915. Malevich's Suprematist works were devoid of any kind of object and presented compositions of geometric shapes and colours that were intended to declare the primary role of form over content and to state that it is form that gives content and not the opposite, as had been the case up to that time. The word "supremism" comes from the Latin root "suprem" (supremacy, dominance) and denotes, according to Malevich, the supremacy of colour over all other technical parts of the painting. Malevich considered himself a peculiar realist, except that he saw realism in an imaginary reality "to which you have to move away from the visible side of life in order to reach." Malevich founded the "Supremus" group which was joined by many cubofuturist artists such as Ivan Kliun, Liubov Popova, Nadezhda Udalchova, Olga Rozanova, etc., while in the city of Vitebsk he directed the "Unovis" (Affirmers of New Art) school of fine arts, which aimed to change people's aesthetic perception through art. The emblem of Suprematism became the "Black Square" (1915) which expressed the end of the old art and at the same time the beginning of the new one.

Αξία ασφάλισης

160.000

Μονάδα

el Στερλίνες

Όνομα χώρου αποθήκευσης/ Γεωγραφική θέση

el MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, Κολοκοτρώνη 21, 56430 Σταυρούπολη

Παλιός κωδικός

Κωδικός ΥΠΠΟ: 47, Κωδικός Κωστάκη: 138.78, Κωδικός Pictura: C199

Τρόπος απόκτησης

el Αγορά

Προέλευση online

el Αγορά του Ελληνικού Κράτους από τους κληρονόμους της οικογένειας Κωστάκη

en Greek State purchase by the heirs of the Costakis’ family

Λεπτομέρειες προέλευσης

Αγοράστηκε από τον αδελφό του καλλιτέχνη, Μ. Σ. Μαλέβιτς

Βιβλιογραφία

Ρωσική Πρωτοπορία 1910-1930. Η Συλλογή Γ. Κωστάκη, Άννα Καφέτση (επιστημονική επιμέλεια) Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου, Αθήνα 1995.

Φως και Χρώμα στη Ρωσική Πρωτοπορία. Η Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, Μιλτιάδης Παπανικολάου (επιστημονική επιμέλεια), Κολωνία 2004.

Russian Avant-Garde. The George Costakis Collection, Angelica Zander Rudenstine (general editor), New York 1981, εικ. 478, σελ. 253.

Malevich, Artist and Theoritician, Paris 1990.

Larissa Zhadova, MALEVICH. Suprematism and Revolution in Russian Art 1910-1930, London 1982.

Θεσσαλονίκη. Συλλογή Γιώργου Κωστάκη. Restart, Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 34 (κατάλογος έκθεσης)

Παρατηρήσεις

Σημειώσεις - Παραπομπές Έργου: Καφέτση εικ. 11, σελ. 120.
Δημιουργία - Παραπομπές: Καφέτση, 678.
Ιδιοκτησία/ Ιστορία Συλλογής - Παραπομπές: Καφέτση, 444.

Επιπρόσθετες πληροφορίες

Η ιστορία των καλλιτεχνικών κινημάτων της «ρωσικής πρωτοπορίας» οριοθετείται κατά προσέγγιση στα χρόνια ανάμεσα στο 1910 και το 1930. Στα χρόνια αυτά μεσολαβεί η επανάσταση του Οκτωβρίου 1917 και η αλλαγή του πολιτικού συστήματος στη Ρωσία. Από τις αρχές του 20ου αιώνα στη Ρωσία διαμορφώθηκαν ορισμένες προϋποθέσεις υλικές, κοινωνικές και αισθητικές που κατέστησαν εύφορο το έδαφος για τη δημιουργία και ανάπτυξη πειραματικών καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Οι υλικές προϋποθέσεις αφορούσαν τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα (τηλέφωνο, τηλέγραφος, κινηματογράφος, αεροπλάνο κ.α.), τον εξηλεκτρισμό, την εκβιομηχάνιση, τον νέο αστικό χωροταξικό σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προϋποθέσεις αφορούσαν την δηλωμένη από το 1905 λαϊκή επιθυμία για κοινωνικές αλλαγές λόγω της ανυπαρξίας εργατικού δικαίου και της συνεχιζόμενης φεουδαρχικής κατάστασης στην αγροτική οικονομία. Η κοινωνική δυσαρέσκεια εξαπλώθηκε σε όλα τα κοινωνικά στρώματα μετά την ήττα της Ρωσίας στον ρωσο-ιαπωνικό πόλεμο του 1905 και κυρίως μετά την μεγάλη οικονομική και διοικητική κρίση που ξέσπασε λόγω του ανοιχτού μετώπου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η παρακμή στην οποία είχε οδηγηθεί η παλαιότερη τέχνη σε συνδυασμό με την επαναστατική νοοτροπία που είχε καταλάβει τα ρωσικά κοινωνικά στρώματα οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μορφών τέχνης, συχνά μέσα από τη λαϊκή παράδοση, την αγιογραφία, την παιδική ζωγραφιά. Η επικράτηση της μορφής έναντι του περιεχομένου έγινε βασική αρχή των νέων πειραματισμών, εκδηλώθηκε θεωρητικά με τον φορμαλισμό και οδήγησε στην άνθηση όλων των τεχνών. Εκτός από τις εικαστικές τέχνες, μιλούμε για πρωτοπορία στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την λογοτεχνία, τη μουσική. Συναντούμε επίσης την εφαρμογή της κάθε μορφής ριζοσπαστικής καλλιτεχνικής έκφρασης στην καθημερινή ζωή. Οι καλλιτέχνες της πρωτοπορίας σχεδίαζαν θεατρικά κοστούμια και σκηνικά, εξέδρες για λαϊκές συγκεντρώσεις, υφάσματα και στολές εργασίας, οικιακά σκεύη, είδη καθημερινής χρήσης, με σκοπό να φέρουν την τέχνη στη ζωή, να καταργήσουν τις αστικές διακρίσεις. Μετά το 1917 ιδρύθηκαν νέοι θεσμοί και ιδρύματα που υποστήριζαν την τέχνη της πρωτοπορίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 άρχισε να σκληραίνει σταδιακά η στάση του καθεστώτος απέναντι στα κινήματα και τους εκπροσώπους της πρωτοπορίας, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική επιβολή το 1934 του δόγματος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» και την καταδίκη της πρωτοποριακής τέχνης από το σταλινισμό, μία καταδίκη που συνδέθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις με προσωπικές διώξεις εναντίον των καλλιτεχνών και με απαγόρευση έκθεσης των έργων τους.