-
Ο Κλιούν τέμνει δύο διαγώνιες στο χώρο χρησιμοποιώντας δύο χρώματα, το πορτοκαλί και το μαύρο πάνω σε ένα ουδέτερο φόντο. Ο καλλιτέχνης μας σώζει δεκάδες τέτοια έργα και σπουδές στα οποία συνδυάζει ευθείες γραμμές και γεωμετρικά σχήματα, σε διάφορα χρώματα. Ο σουπρεματιστής Κλιούν απεικόνισε τη φύση και τα αντικείμενα με όλους τους δυνατούς ανεικονικούς τρόπους και προσπάθησε να φτάσει στο ανώτερο σημείο της δημιουργικότητάς του μέσα από τον εξαντλητικό συνδυασμό των στοιχείων της τέχνης του.
-
Πρόκειται για μια plein air τοπιογραφία στην οποία ο Κλιούν παρουσιάζει ένα χωράφι, πιθανότατα με στάχυα. Ο ζωγράφος προτίμησε να μας δώσει την αίσθηση του τοπίου, του αέρα και του φωτός και δεν έχει μείνει σε λεπτομέρειες. Ο Κλιούν μας έχει δώσει ανάλογες τοπιογραφίες και από την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι έχει μεσολαβήσει η σουπρεματιστική, ανεικονική εποχή του.
-
Ο Κλιούν μας παρουσιάζει μια άποψη του χωριού Γκόρκι κατά τη διάρκεια της πρωινής ομίχλης, στην προσπάθειά του να αιχμαλωτίσει το τοπίο μέσα στις συγκεκριμένες φυσικές συνθήκες. Στην παραστατική τέχνη είναι έντονη η ανάγκη των ζωγράφων να αποδώσουν την αίσθηση που προκαλούν τα αντικείμενα που αναπαριστούν, κάτι που λείπει τελείως από την ανεικονική τέχνη. Ο Κλιούν πετυχαίνει να συλλάβει την πρωινή υγρασία μέσα από τα παστέλ χρώματα που χρησιμοποιεί και τις απαλές γραμμές με τις οποίες δούλεψε το έργο. Ο πίνακας μοιάζει σαν να έχει μπροστά του ένα τούλι, μέσα από το οποίο ο θεατής προσπαθεί να διακρίνει την εικόνα. Αριστερά διακρίνονται οι λόφοι της πεδιάδας και δεξιά ένα σπίτι, ενώ πιο πίσω αχνοφαίνονται και τα υπόλοιπα σπίτια του χωριού.
-
Γεωμετρικά σχήματα και φόρμες σε διάφορα χρώματα συνδυάζονται και δημιουργούν διαφορετικές εικόνες και έργα. Αυτήν την περίοδο ο Κλιούν παρουσιάζει διάφορους συνδυασμούς με γεωμετρικά σχήματα σε διαφορετικές χρωματικές κλίμακες, εκτείνοντας τα όρια του Σουπρεματισμού. Τέτοιου είδους ζωγραφικά έργα και σχέδια προκάλεσαν το σχόλιο της Γκραίη ότι "τα έργα του Κλιούν μας δείχνουν πως το ενδιαφέρον για τη διακόσμηση υποβαθμίστηκε γρήγορα μετά την Επανάσταση σε στερεότυπες φόρμουλες και πως ο Σουπρεματισμός έχασε τη ζωτικότητά του σαν δημιουργικό κίνημα στη ζωγραφική και εκτοπίστηκε από διάφορες μορφές κονστρουκτιβισμού".
-
To 1922, ο Μαλέβιτς ολοκληρώνει το βιβλίο του "Σουπρεματισμός. Ο κόσμος χωρίς αντικείμενο" προωθώντας την ιδέα ότι η ύλη η ίδια γίνεται καθαρό αίσθημα, μια και δε γίνεται να συλλάβουμε μια καλλιτεχνική δραστηριότητα χωρίς αντικείμενο. Το αντικείμενο φορτίζεται με μια νέα σημασία, με μια παραστατική δύναμη, όχι πλέον αντικειμενική, αλλά πνευματική. Οι σουπρεματιστές γρήγορα πέρασαν στο σχεδιασμό όλων των γεωμετρικών σχημάτων και το χρωματισμό τους σε όλους τους συνδυασμούς. Με το χρώμα επιτυγχάνεται η εντύπωση τόσο της διαφορετικής απόστασης ανάμεσα στα γεωμετρικά μορφώματα όσο και της προσέγγισής τους στο θεατή ή της απομάκρυνσής τους. Δύο σχήματα στο ίδιο επίπεδο, αλλά με διαφορετική χρωματική ένταση, φαίνονται να απέχουν το ένα από το άλλο στο χώρο. Κόκκινα, κίτρινα και μαύρα ορθογώνια, τρίγωνα, κύκλοι και ρόμβοι οργανώνονται σε οριζόντιους, κάθετους ή διαγώνιους άξονες πάνω σε άσπρο φόντο, διαιρώντας έτσι το χώρο και δημιουργώντας ρυθμικές κινήσεις προς διάφορες κατευθύνσεις. O Κλιουν στις μελέτες του εφαρμόζει τις σουπρεματιστικές αρχές και φτιάχνει σειρές έργων με συνδυασμό γεωμετρικών σχημάτων και χρωμάτων, συμβάλλοντας με την έμπνευσή του στον μη- αντικειμενικό κόσμο του Καζιμίρ Μαλέβιτς.
-
Η σύνθεση διακρίνεται για τη γεωμετρική θεματολογία με έμφαση στη γραμμική κατασκευή. Σε αυτό τμήματα κύκλων και κύκλοι συναντώνται με παράλληλες ή αλληλοτεμνόμενες ευθείες και επίπεδα. Γίνεται χρήση κόκκινων, μπλε, μαύρων και άσπρων γραμμών και σκιάσεων σε φόντο ώχρας. Κονστρουκτιβισμός.
-
Στενόμακρη ορθογώνια έγχρωμη σύνθεση σε μπλε και άσπρο-μαύρο, που βασίζεται στην απεικόνιση επαναλαμβανόμενου εντός σχεδόν τετράγωνου πλαισίου μοτίβου, το οποίο παρουσιάζεται τρεις φορές σε επάλληλη κατακόρυφη διάταξη. Το γεωμετρικής σύνταξης μοτίβο δομείται από αλληλοτομίες κυκλικών τμήματων σε μπλε και άσπρο και από μαύρα ορθογώνια. Το μοτίβο προβάλλεται σε λευκό φόντο με μαύρη διαγράμμιση. Παραγωγισμός.
-
Το 1918, ο Wilhelm Ostwald συστηματοποίησε όλες τις χρωματικές θεωρίες που είχαν τυπωθεί κατά τη διάρκεια του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα και παρουσίασε το βιβλίο του Η Αρμονία των Χρωμάτων, που επιχείρησε να ορίσει με μαθηματικό και συστηματικό τρόπο τους αχρωματικούς και χρωματικούς αρμονικούς συνδυασμούς. Οι εργασίες του Ostwald πάνω στη θεωρία χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από τους Ρώσους καλλιτέχνες, καθώς ο επιστήμονας είχε επισκεφτεί τη Ρωσία και τα βιβλία χημείας που είχε συντάξει διδάσκονταν στα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας. Στα καλλιτεχνικά εργαστήρια της Μόσχας και της Πετρούπολης οι καλλιτέχνες ενδιαφέρονταν άμεσα γι’ αυτές τις θεωρίες και ανέπτυξαν και οι ίδιοι τις δικές του σκέψεις και πειραματίζονταν συστηματικά πάνω στο «σωστό» συνδυασμό των χρωμάτων. Γνωστές είναι οι σκέψεις του Βασίλι Καντίνσκι και του Μιχαήλ Ματιούσιν για το ρόλο των χρωμάτων και το πως επηρεάζουν το περίγραμμα των σχημάτων, αλλά και το πόσο διαφορετικά ο θεατής, λόγω της ψυχολογικής πίεσης, αντιμετωπίζει ένα κίτρινο τρίγωνο αντί ένα μπλε. Εδώ έχουμε μια λιθογραφία από τον Κλιουν στην οποία έχει χρησιμοποιήσει διάφορα σχήματα με διαφορετικούς χρωματισμούς, στα πλαίσια κάποιας άσκησης που θα έκανε στο εργαστήριό του. Μας σώζονται αρκετές συστηματικές μελέτες χρώματος και φόρμας από διάφορους καλλιτέχνες, καθώς ήταν ένα θέμα που απασχολούσε έντονα τους καλλιτέχνες. Ίνχουκ.
-
Βαλές Καρό, ένα λινόλεουμ της Ροζάνοβα που προοριζόταν για τη συλλογή υπέρλογης ποίησης Υπέρλογο βιβλίο (Ζαούμναγια Γκνίγκα) σε ποίηση των Α. Κρουτσόνιχ και Αλιάγκροφ (ψευδώνυμο του Ρομάν Γιάκομπσον), Μόσχα 1915, 22 σελ., περίπου 150 αντίτυπα. Τα λινόλεουμ της Ροζάνοβα απεικονίζουν φιγούρες της τράπουλας. Σύμφωνα με τον Γκέραλντ Γιάνετσεκ, αν και οι μορφές είναι ζωγραφισμένες με κυβιστικό τρόπο, ο συνδυασμός εικόνας και γραμμάτων θυμίζει τα λούμπκι, δηλαδή τις λαϊκές παραδοσιακές εικόνες που αναπαράγονταν με ξυλογραφία. Αξίζει να επισημανθεί ότι το εξώφυλλο του βιβλίου είναι ένα κολάζ που απεικονίζει μια κόκκινη χάρτινη καρδιά με ένα άσπρο κουμπί κολλημένο πάνω της. Παραγωγισμός.
-
Βαλές Μπαστούνι. 1916. Έγχρωμη λινοτυπία σε χαρτί. 20.5 x 20. Βαλές Μπαστούνι, ένα λινόλεουμ της Ροζάνοβα που προοριζόταν για τη συλλογή υπέρλογης ποίησης Υπέρλογο βιβλίο (Ζαούμναγια Γκνίγκα) σε ποίηση των Α. Κρουτσόνιχ και Αλιάγκροφ (ψευδώνυμο του Ρομάν Γιάκομπσον), Μόσχα 1915, 22 σελ., περίπου 150 αντίτυπα. Τα λινόλεουμ της Ροζάνοβα απεικονίζουν φιγούρες της τράπουλας. Σύμφωνα με τον Γκέραλντ Γιάνετσεκ, αν και οι μορφές είναι ζωγραφισμένες με κυβιστικό τρόπο, ο συνδυασμός εικόνας και γραμμάτων θυμίζει τα λούμπκι, δηλαδή τις λαϊκές παραδοσιακές εικόνες που αναπαράγονταν με ξυλογραφία. Αξίζει να επισημανθεί ότι το εξώφυλλο του βιβλίου είναι ένα κολάζ που απεικονίζει μια κόκκινη χάρτινη καρδιά με ένα άσπρο κουμπί κολλημένο πάνω της. Παραγωγισμός.
-
Το κολάζ πιθανότατα προοριζόταν για εικονογράφηση στο χειροποίητο βιβλίο 1918 γκοντ (Έτος 1918) των Β. Καμένσκι, Α. Κρουτσόνιχ και Κ. Ζντανέβιτς, που κυκλοφόρησε στην Τιφλίδα το 1917. Παραγωγισμός.
-
Τα σχέδια που μας έχει αφήσει ο Κλιουν δε γνωρίζουμε αν είναι μελέτες για πραγματικά έργα ή σπουδές που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά είναι φανερό ότι η ύπαρξή τους ρίχνει φως στην αυθεντικότητα του έργου του Ιβάν Κλιουν. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν ένα φάσμα από συμβολιστικές μελέτες μέχρι και σπουδές για σουπρεματιστικά γλυπτά. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που δούλευε ο Κλιουν και για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε και γι’ αυτό το λόγο αυτά τα σχέδια είναι πολύ σημαντικά για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Κλιουν. Σουπρεματισμός.
-
Τα σχέδια που μας έχει αφήσει ο Κλιούν δε γνωρίζουμε αν είναι μελέτες για πραγματικά έργα ή σπουδές που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά είναι φανερό ότι η ύπαρξή τους ρίχνει φως στην αυθεντικότητα του έργου του Ιβάν Κλιού
ν. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν ένα φάσμα από συμβολιστικές μελέτες μέχρι και σπουδές για σουπρεματιστικά γλυπτά. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που δούλευε ο Κλιουν και για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε και γι’ αυτό το λόγο αυτά τα σχέδια είναι πολύ σημαντικά για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Κλιούν.
-
Τα σχέδια που μας έχει αφήσει ο Κλιούν δε γνωρίζουμε αν είναι μελέτες για πραγματικά έργα ή σπουδές που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά είναι φανερό ότι η ύπαρξή τους ρίχνει φως στην αυθεντικότητα του έργου του Ιβάν Κλιούν. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν ένα φάσμα από συμβολιστικές μελέτες μέχρι και σπουδές για σουπρεματιστικά γλυπτά. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που δούλευε ο Κλιούν και για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε και γι’ αυτόν τον λόγο αυτά τα σχέδια είναι πολύ σημαντικά για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Κλιουν. O καλλιτέχνης έχει σχεδιάσει μια αντρική, πιθανότατα, μορφή με γεωμετρικούς όρους, η οποία φοράει παλτό και κασκέτο και θυμίζει έντονα τις γεωμετρικές-κυβοφουτουριστικές μορφές του Μαλέβιτς.
-
Ο Κλιουν σχεδιάζει μια όρθια, γυναικεία, ντυμένη μορφή, που στέκεται μπροστά σε ένα απροσδιόριστο φόντο, που θα μπορούσε να είναι τοίχος, αλλά και φυσικό τοπίο. Το σχέδιο είναι δομημένο με γεωμετρικά σχήματα και θυμίζει ανάλογα σχέδια του Καζιμίρ Μαλέβιτς. Σουπρεματισμός.
-
Χωρίς τίτλο. Χωρίς χρονολογία. Κάρβουνο, μολύβι, μελάνι και γκουάς σε χαρτί. 21.4 x 17.2. Κονστρουκτιβισμός.
-
Τα σχέδια που μας έχει αφήσει ο Κλιούν δε γνωρίζουμε αν είναι μελέτες για πραγματικά έργα ή σπουδές που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά είναι φανερό ότι η ύπαρξή τους ρίχνει φως στην αυθεντικότητα του έργου του Ιβάν Κλιουν. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν ένα φάσμα από συμβολιστικές μελέτες μέχρι και σπουδές για σουπρεματιστικά γλυπτά. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που δούλευε ο Κλιουν και για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε και γι’ αυτό το λόγο αυτά τα σχέδια είναι πολύ σημαντικά για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Κλιουν. Ο Κλιουν έχει σχεδιάσει μια αντρική μορφή που έχει ανεβεί σε μία σκάλα και πιθανότατα να φροντίζει το φωτισμό μιας λάμπας του δρόμου. Η μορφή φοράει σακάκι και ένα κασκέτο και είναι αποδοσμένη ρεαλιστικά. Η μορφή είναι στραμμένη και δε βλέπουμε το πρόσωπό της.
-
Έγχρωμη παραστατική σύνθεση που αποδίδει γυμνή γυναικεία μορφή, σε μπροστινή και πλάγια όψη. Η γυναίκα εμφανίζεται να πατά στο έδαφος με τη δεξιά της πατούσα και το λυγισμένο αριστερό της γόνατο, ενώ με την μια παλάμη μέσα στην άλλη ακουμπά το δεξί της χέρι στον δεξιό μηρό και το δεξί μάγουλο στις παλάμες. Το πρόσωπο της μορφής αποδίδεται σχηματικά ενώ η κόμμωση, οι ανατομικές λεπτομέρειες του σώματος και το εσωτερικό του κορμού αποδίδονται με διαφοροποιημένης διεύθυνσης και πυκνότητας γραμμική σκίαση ή την απουσία της. Η σύνθεση προβάλλεται σε ενιαίο, ουδέτερο φόντο. Κάτω αριστερά διακρίνεται η χρονολογία “1918”.
-
Έγχρωμη παραστατική σύνθεση που απεικονίζει δύο γυμνές γυναικείες μορφές σε μπροστινή και πλάγια όψη, αποδοσμένες σε διαφορετική κλίμακα και στάση. Η αριστερή και μικρότερη από αυτές εμφανίζεται όρθια, με τον κορμό στηριζόμενο στο δεξί κυρίως πόδι και το αριστερό ελαφρώς λυγισμένο και έχει περασμένο πίσω από το κεφάλι το δεξί χέρι της και το αριστερό λυγισμένο στη μέση. Η δεξιά μορφή αποδίδεται καθιστή επί του αριστερού γοφού, με διπλωμένα στην ίδια κατεύθυνση τα πόδια και τον άνω κορμό λυγισμένο ελαφρώς προς τα δεξιά. Το δεξί της χέρι, λυγισμένο στον αγκώνα και στηριζόμενο επί του δεξιού μηρού, στηρίζει το κεφάλι της. Το αριστερό χέρι της, ακουμπώντας στο έδαφος, βοηθά τη στήριξη του σώματός της. Η σύνθεση προβάλλεται σε ενιαίο, ουδέτερο φόντο. Κάτω δεξιά διακρίνεται επιγραφή.
-
Τα σχέδια που μας έχει αφήσει ο Κλιουν δε γνωρίζουμε αν είναι μελέτες για πραγματικά έργα ή σπουδές που ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά είναι φανερό ότι η ύπαρξή τους ρίχνει φως στην αυθεντικότητα του έργου του Ιβάν Κλιουν. Τα σχέδια αυτά καλύπτουν ένα φάσμα από συμβολιστικές μελέτες μέχρι και σπουδές για σουπρεματιστικά γλυπτά. Δεν έχουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που δούλευε ο Κλιουν και για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε και γι’ αυτό το λόγο αυτά τα σχέδια είναι πολύ σημαντικά για την περαιτέρω μελέτη του έργου του Κλιουν.
-
Ο Κλιουν έφτιαξε μια σειρά από ζωγραφικά σχέδια στα οποία αντέγραψε έργα των μεγάλων κυβιστών ζωγράφων, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Ζορζ Μπρακ, ο Φερνάν Λεζέ και ο Χουάν Γκρις είτε ως φόρο τιμής στους Κυβιστές, είτε για να αντιγράψει την τεχνική τους και κατά συνέπεια να την κατανοήσει καλύτερα. Επειδή δεν έχουμε ακριβείς ημερομηνίες σχεδιασμού των έργων δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το λόγο που ο Κλιουν προχώρησε στο σχεδιασμό τους.
-
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ο Κλιούν παρουσιάζει διάφορους συνδυασμούς με γεωμετρικά σχήματα σε διαφορετικές χρωματικές κλίμακες, εκτείνοντας τα όρια του Σουπρεματισμού. Τέτοιου είδους ζωγραφικά έργα και σχέδια προκάλεσαν το σχόλιο της Γκραίη ότι "τα έργα του Κλιουν μας δείχνουν πως το ενδιαφέρον για τη διακόσμηση υποβαθμίστηκε γρήγορα μετά την Επανάσταση σε στερεότυπες φόρμουλες και πως ο Σουπρεματισμός έχασε τη ζωτικότητά του σαν δημιουργικό κίνημα στη ζωγραφική και εκτοπίστηκε από διάφορες μορφές κονστρουκτιβισμού”.
-
Έγχρωμη παραστατική σύνθεση που απεικονίζει κεντρικά μοτίβο γυμνής καθιστής γυναικείας μορφής με τα χέρια λυγισμένα ελαφρώς και περασμένα γύρω από το δεξί λυγισμένο γόνατο. Δεξιά πάνω εμφανίζεται το ίδιο μοτίβο σε μικρότερη κλίμακα και κάτω το κεφάλι, ο λαιμός και οι ώμοι άλλης γυναικείας μορφής σχηματικά αποδοσμένης. Αριστερά πάνω διακρίνεται τμήμα του προσώπου (δεξί μάτι και φρύδι, δεξιά παρειά, μύτη) άλλης μορφής. Η σύνθεση προβάλλεται σε ενιαίο, ουδέτερο φόντο. Κάτω στο κέντρο διακρίνονται η υπογραφή του καλλιτέχνη και η χρονολογία “1918”.
-
Έγχρωμη παραστατική σύνθεση που απεικονίζει δύο ντυμένες γυναικείες μορφές καθιστές σε καρέκλες. Οι μορφές φορούν κεφαλόδεσμο στα μαλλιά και έχουν ελαφρώς σκυμμένο εμπρός τον άνω κορμό τους, ενώ η δεξιά στηρίζει το πρόσωπο στο αριστερό της λυγισμένο στον αγκώνα χέρι, που ακουμπά μάλλον στα πόδια της. Οι μορφές αποδίδονται σχηματικά με κυβιστική βασικά σύνταξη και έντονη χρήση της γραμμικής σκίασης. Η σύνθεση προβάλλεται σε ενιαίο, ουδέτερο φόντο. Κάτω δεξιά διακρίνεται η χρονολογία “1918”.
-
Χωρίς τίτλο. Δεκαετία 1920. Κάρβουνο και κιμωλία σε χαρτί, κολλημένο σε χαρτόνι. 20.9 x 13.9.
