-
Ασπρόμαυρη στο μεγαλύτερο μέρος της σύνθεση, στην οποία αποδίδονται διάφορες μορφές (κεφάλι γυναίκας με μαντίλα, μικρογραφικά αποδοσμένες μορφές, κοπάδια ζώων), εικόνες τοπίων (θάλασσα με ιστιοφόρο, λόφοι, ήλιος) αλλά και αντικείμενα (ιπτάμενος δίσκος αιωρούμενη σφαίρα), τα οποία αποδίδονται σε διαφοροποιημένες κλίμακες και από διαφορετικά σημεία οράσεως.
-
Ασπρόμαυρη ορθογώνια με έμφαση στον κατακόρυφο άξονα σύνθεση, στην οποία αποδίδονται σχηματικά διάφορες μορφές και αντικείμενα ή φυσικά σώματα (από κάτω προς τα πάνω ζεύγος μορφών, σφαίρα σαν υδρόγειος που εγγράφεται σε ελλειψοειδές σχήμα τοποθετημένο κατά μήκος του οριζόντιου άξονα, ελλειψοειδές στερεό σαν αερόπλοιο με ομάδα μικρογραφικά αποδοσμένων μορφών στο άνω μέρος του), που όλα εγγράφονται σε μεγάλη ωοειδή φόρμα σαν περίγραμμα προσώπου. Στο χαμηλότερο τμήμα της ζωγραφικής επιφάνειας, δεξιά και αριστερά της ωοειδούς φόρμας, σχεδόν συμμετρικά σχεδιασμένες και σε επαφή με αυτήν, περιγράφονται σχηματικά δύο καθιστές μορφές με κεκλιμένο προς τα εμπρός το άνω μέρος του κορμού τους.
-
Ασπρόμαυρη στο μεγαλύτερο μέρος της και ορθογώνια πλαγιαστή σύνθεση, στην οποία αποδίδονται διάφορες μορφές (άνδρας με κιάλια, πιθηκοειδής μορφή με ουρά) σε πρώτο πλάνο και οχήματα (αμαξοστοιχία σε κίνηση, τροχοφόρο) στο φόντο, καθώς και εικόνες διαφορετικών τοπίων και συγκεκριμένα ενός αστικού (γέφυρα, ομάδα ψηλών κλιμακωτών πολυκατοικιών που θυμίζουν τους λεγόμενους “σταλινικούς ουρανοξύστες”), ενός αγροτικού (οικισμός με καλύβες και ζώα με βοσκό) και περισσότερες από μίας φυσικού (γυμνά δέντρα, ήλιος και λόφος με θάμνους και ψηλόκορμα δέντρα, που θυμίζουν τροπικό τοπίο). Οι σκηνές είναι ειδωμένες από διαφορετικά σημεία οράσεως και αποδίδονται σε διαφοροποιημένες κλίμακες.
-
Έγχρωμη σύνθεση, στην οποία κυριαρχεί μια μεγάλη σχεδόν τριγωνικού σχήματος φόρμα (σα σύννεφο, βουνό ή νησί) που καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της. Γύρω ή πάνω στη φόρμα διακρίνονται, αποδοσμένες σχηματικά, σε διαφοροποιημένες κλίμακες και από διαφορετικά σημεία οράσεως, μικρές παραστατικές αναφορές (όρθια μάλλον ανδρική μορφή, ήλιος, αερόπλοιο, δέντρο, σημαία, καράβια κ.α).
-
Δύο φιγούρες και ο νεκρός ανθρωπάκος (1). Από τη σειρά “Ταξίδι”. 1926. Μελάνι και μολύβι σε χαρτί. 25.5 x 17.6. Μεταπρωτοπορία.
-
Στην ασπρόμαυρη, ορθογώνια με έμφαση στον κατακόρυφο άξονα σύνθεση, παρουσιάζεται ομάδα προσώπων που καταλαμβάνει το κάτω μέρος της ζωγραφικής επιφάνειας και γυμνή, σχηματικά και σε άλλο επίπεδο αποδοσμένη μορφή στο άνω μέρος, που εγγράφεται εντός ενός παραλληλεπίπεδου σχεδόν στερεού. Στην κάτω δεξιά γωνία παρουσιάζεται τμήμα μορφής που παρακολουθεί τη σκηνή. Ανάμεσα στα πρόσωπα της ομάδας της κύριας σύνθεσης, που αποδίδονται σχηματικά, με βάση κυρίως την κυλινδρική, ημι-κωνική και καμπύλη φόρμα και ειδωμένα από πάνω και ψηλά, ξεχωρίζει η μορφή τριών παιδιών από τα οποία το αριστερό κρατά τσέρκι, ενώ το δεξί έχει κομμένο στο ύψος του μηρού το αριστερό του πόδι και στηρίζεται σε πατερίτσα. Οι υπόλοιπες μορφές παρουσιάζονται σχεδόν σε σειρές με γυρισμένες τις πλάτες τους ή με γερμένο εμπρός τον κορμό και τα χέρια κοντά στο πρόσωπο σε στάση θρήνου. Η σύνθεση προβάλλεται σε μαύρο φόντο και δομείται με βάση την αντίθεση του λευκού και του μαύρου.
-
Ασπρόμαυρη σύνθεση που παρουσιάζει εσωτερικό αίθουσας και ανθρώπινες μορφές, σε όρθια στάση (ομάδα προσώπων δεξιά που παρουσιάζονται κατά παράταξη ή ο ένας δίπλα και πίσω από τον άλλον), σε χορευτική κίνηση (γυμνή γυναικεία μορφή ειδωμένη από την πίσω πλευρά με το δεξί γόνατο λυγισμένο και τα χέρια υψωμένα προς το ταβάνι) ή σε στυλιζαρισμένη (“παγωμένη”) ακινησία (χειρονομούσα μορφή με ψηλό καπέλο στο βάθος). Μορφές και χώρος δομούνται μέσω γραμμικών σκιάσεων διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων.
-
Στο ασπρόμαυρο αυτό σχέδιο απεικονίζεται ποικιλία μορφών και αντικειμένων (άνθρωπος με ημίψηλο, συμπλέγματα μορφών, μεγάλο κτίριο σα στρατόπεδο, ξαπλωμένες μορφές σε νεκρική ακινησία, κανόνια) εγγεγραμμένων σε μικρού μεγέθους και ακανόνιστου σχήματος ασκίαστες ή φωτεινές κηλίδες ή θύλακες. Αντίθετα οι δύο κεντρικές μορφές της σύνθεσης (γυμνός και ντυμένος με ψηλό καπέλο άνδρας που συνδέονται με κλειστό φάκελο, προφανώς γράμμα, που ο ένας παραδίδει στον άλλο) προβάλλονται σε παρόμοια κηλίδα ή θύλακα που προκύπτει από δίκτυο ιδιαίτερα έντονων γραμμικών σκιάσεων. Συνολικά η απόδοση των μορφών (τόσο το περίγραμμα ή η φόρμα όσο και οι ανατομικές λεπτομέρειές τους), αλλά και του χώρου που τις περιβάλλει (φόντο) γίνεται μέσω γραμμικών σκιάσεων διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων.
-
Στο ασπρόμαυρο αυτό σχέδιο απεικονίζεται ειδωμένο από ψηλά το άνω μέρος του κορμού, το κεφάλι και τα χέρια ανθρώπινης μορφής, που κρατά μεμονωμένο σαν αποκεφαλισμένο και αναποδογυρισμένο, κεφάλι άλλης μορφής. Η μορφή, σε κύφωση, με τα χέρια ελαφρώς λυγισμένα και τεντωμένα προς τα εμπρός, σε στάση αγκαλιάς, προσλαμβάνει συνολικά το σχήμα καμπυλόγραμμης φόρμας. Το κεφάλι παρουσιάζεται με συσπασμένο μέτωπο, τις κόρες των ματιών γυρισμένες προς το πάνω μέρος του βολβού και το στόμα ανοιχτό σε μεγάλη έλλειψη. Η απόδοση των μορφών (τόσο το περίγραμμα όσο και οι ανατομικές λεπτομέρειές τους) όπως και του μαύρου ενιαίου φόντου τους στηρίζεται σε γραμμικές σκιάσεις διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων. Η μορφή αποδίδεται αφαιρετικά εκτός από τις παλάμες της, όπου ανατομικές λεπτομέρειες (π.χ. νύχια) παρουσιάζονται με νατουραλιστική τεχνοτροπία.
-
Στο ασπρόμαυρο αυτό σχέδιο μεμονωμένες ανθρώπινες μορφές (γυμνός άνδρας σε στάση τρόμου, άνδρας με καλυμμένο πρόσωπο σαν κατάσκοπος, πεσμένοι ή νεκροί άνδρες) ή ομάδες μορφών (στρατιώτες, ιππείς) και αντικείμενα (βαρέλια, τμήματα τοίχους, κανόνι) απεικονίζονται εγγεγραμμένα σε μεγάλη ακανόνιστου σχήματος ασκίαστη ή φωτεινή κηλίδα ή θύλακα και προβάλλονται σε έντονα και πυκνά ανά περιοχές γραμμικά σκιασμένο φόντο. Εντός της μεγάλης φωτεινής κηλίδας της σύνθεσης κάθε μορφή ή θεματική ομάδα παρουσιάζεται με τη σειρά της εγγεγραμμένη σε άλλη ακανόνιστου επίσης σχήματος κηλίδα ή θύλακα γραμμικών σκιάσεων. Συνολικά η απόδοση των μορφών (τόσο το περίγραμμα ή η φόρμα όσο και οι ανατομικές λεπτομέρειές τους), αλλά και του χώρου που τις περιβάλλει γίνεται μέσω γραμμικών σκιάσεων διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων.
-
Στο ασπρόμαυρο αυτό σχέδιο ομάδες μορφών (πεσμένος ή σκοτωμένος άνδρας και άνδρες με ψηλό καπέλο σε κίνηση, στρατιώτες) καθώς και άλλη ομάδα αντικειμένων (κτιριακό συγκρότημα σα στρατόπεδο και βαρέλια) διαγράφονται εγγεγραμμένες μέσα σε ακανόνιστου σχήματος γραμμικά σκιασμένες επιφάνειες σαν σκοτεινές κηλίδες ή θύλακες που προβάλλονται σε μαύρο φόντο. Συνολικά η απόδοση των μορφών (τόσο το περίγραμμα όσο και οι ανατομικές λεπτομέρειές τους) αλλά και του χώρου που τις περιβάλλει, γίνεται μέσω γραμμικών σκιάσεων διαφορετικής τονικότητας, πυκνότητας και κατευθύνσεων.
-
Στο μέσον του μήκους της ζωγραφικής επιφάνειας και στο κάτω μέρος της απεικονίζεται σκυφτός άνδρας με καπέλο και γυαλιά που κρατά τηλέφωνο στο δεξί του χέρι και με το αριστερό συσκευή, ίσως ασύρματου. Η μορφή αποδίδεται με κόκκινο περίγραμμα και σκίαση ανά περιοχές και προβάλλεται σε μαύρο φόντο.
-
Έγχρωμη σύνθεση που αποδίδει σχηματικά ανθρώπινη μορφή έως το ύψος των ώμων. Η σύνθεση δομείται με βάση καμπυλόγραμμα μοτίβα συχνά ελικοειδή (κάποια σε κόκκινο) καθώς και δύο μεγάλες ελλείψεις (περίγραμμα κεφαλιού και μεγάλη σκούρα σκιά πίσω του). Χρωματικά η σύνθεση κινείται σε σκούρους τόνους ενώ ιδιαίτερα φωτεινά παρουσιάζονται τμήματα του προσώπου και κυρίως η επιφάνεια που αποδίδει το μέτωπο. Πάνω από αυτήν διακρίνεται σχηματικά αποδοσμένη και σε μικρογραφική κλίμακα όρθια λευκή (ή γαλάζια) ανθρώπινη μορφή σε σκούρο φόντο. Διακρίνονται ακόμη ανατομικές λεπτομέρειες του προσώπου (μύτη, μάτια) καθώς και ενδυματολογικές αναφορές (γραβάτα).
-
Ασπρόμαυρη γεωμετρική σύνθεση σφαίρας, επιμηκισμένης στους πόλους, που αποδίδει σχηματικά ανθρώπινο κεφάλι, λαιμό και ώμους και δομείται με βάση δίκτυο από κατακόρυφες ελλείψεις με κοινούς τους πόλους τους, και οριζόντιες παράλληλες ελλείψεις κάθετες στις προηγούμενες καθώς και πυκνό δίκτυο γραμμικών, καμπυλόγραμμων βασικά σκιάσεων που εκτείνεται σε όλο το χώρο της σύνθεσης και γύρω από έναν υλοποιημένο κεντρικό κατακόρυφο άξονα. Διακρίνονται ανατομικές λεπτομέρειες του προσώπου (αυτί, μάτι).
-
Γεωμετρική σύνθεση που δομείται με βάση μια μεγάλη έλλειψη εγγεγραμμένη σε ορθογώνιο. Εντός της μεγάλης έλλειψης, που διαμορφώνει χοντρή μαύρη γραμμή, σχηματίζονται άλλες ιδίου η ελαφρώς μικρότερου πάχους ελλειψοειδείς γραμμές, ενώ στο κέντρο της υπάρχει όρθιο μακρόστενο ορθογώνιο με μεγάλο Χ σημειωμένο επάνω του καθώς και τη λέξη εισαγωγή (βλ. Επιγραφές). Η επιφάνεια μεταξύ αρχικού ορθογωνίου και εξωτερικής έλλειψης πληρώνεται με μικρές μαύρες ευθείες γραμμές σε ακτινωτή διάταξη.
Γεωμετρική σύνθεση που δομείται με βάση μια μεγάλη έλλειψη εντός της οποίας σχηματίζονται άλλες και στο κέντρο της υπάρχει ορθογώνιο με μεγάλο Χ σημειωμένο επάνω του και τη λέξη εισαγωγή. Γύρω από την εξωτερική έλλειψη διακρίνονται μικρές ευθείες γραμμές σε ακτινωτή διάταξη.
-
Αφηρημένη σύνθεση που δομείται με βάση γεωμετρικά σχηματοποιημένες (ορθογώνιες βασικά) καθώς και άμορφες χρωματικές μάζες. Στη σύνθεση δίνεται έμφαση στο διαγώνιο άξονα της ζωγραφικής επιφάνειας από πάνω αριστερά προς τα κάτω δεξιά και επικρατούν το κόκκινο, το κίτρινο και το μαύρο χρώμα.
-
Απεικονίζεται όρθια, ολόσωμη, καλυμμένη με μαύρη ένδυση και καπέλο μορφή που δείχνει να κοιτάζει πλάι και πίσω. Η μορφή, που αποδίδεται συνολικά με μαύρο και το πρόσωπό της παραμένει δυσδιάκριτο, είναι τοποθετημένη αριστερά, ενώ δίπλα της διακρίνονται ίχνη παραστατικών αναφορών (χαλί, κλίμακα). Η σύνθεση δομείται με βάση καμπύλα και λιγότερο ευθύγραμμα μοτίβα και αποδίδεται σχηματικά.
-
Η Μαρία Έντερ με απαλούς και αρμονικούς χρωματικούς συνδυασμούς έχει φτιάξει ένα ζωγραφικό έργο που θα μπορούσε να απεικονίζει ένα τοπίο είτε ένα οργανικό μόρφωμα. Η καλλιτέχνιδα χρησιμοποιεί τις καμπύλες γραμμές, τα κοίλα και τα κυρτά μέρη για να φτιάχνει διάφορα επίπεδα που στη συνέχεια συνθέτουν διάφορες μη παραστατικές εικόνες. Πρόκειται για μια από τις ελάχιστες ελαιογραφίες που έχουμε από τη Μαρία και παρατηρείται ότι χρησιμοποιεί το ελαιόχρωμα όπως ακριβώς και το υδατόχρωμα. Δε χρησιμοποιεί παχιές και πυκνές πινελιές, αλλά αντίθετα αφήνει τον καμβά να "αναπνεύσει" και να φανεί από κοντά.
-
Η Ξένια Έντερ χρησιμοποιεί τις καμπύλες γραμμές και τα ελικοειδή σχήματα για να δημιουργήσει μια καινούρια εικόνα στο Χώρο, στα πλαίσια της Οργανικής Παιδείας. Δημιουργούνται εικόνες, που αν και παρουσιάζονται ανεικονικές θυμίζουν εικόνες από το φυσικό περιβάλλον. Τα γήινα χρώματα που χρησιμοποιεί η καλλιτέχνιδα κάνουν ακόμη πιο έντονους τους συνειρμούς για το φυσικό περιβάλλον.
-
Η Ξένια Έντερ χρησιμοποιεί τις καμπύλες γραμμές και τα ελικοειδή σχήματα για να δημιουργήσει μια καινούρια εικόνα στο Χώρο, στα πλαίσια της Οργανικής Παιδείας. Δημιουργούνται εικόνες, που αν και παρουσιάζονται ανεικονικές θυμίζουν εικόνες από το φυσικό περιβάλλον. Τα γήινα χρώματα που χρησιμοποιεί η καλλιτέχνιδα κάνουν ακόμη πιο έντονους τους συνειρμούς για το φυσικό περιβάλλον.
-
Χωρίς τίτλο. 1920. Λάδι σε καμβά. 31.3 x 40.6. Σχολή της Οργανικής Παιδείας/ Αναλυτική Τέχνη.
-
Πρόκειται για ένα ζωγραφικό έργο που παρουσιάζει ένα μόρφωμα στα πλαίσια της Οργανικής Παιδείας και των πειραμάτων που διεξάγονταν στα εργαστήρια. Επάλληλες γραμμές και καμπύλες δημιουργούν ένα σύνολο, έναν όγκο που, αν και δεν απεικονίζει κάτι παραστατικό, μοιάζει με στοιχείο του ορατού, οργανικού μας κόσμου, καθώς είναι αποτέλεσμα των αναρίθμητων παρατηρήσεων της Ξένιας στη φύση.
-
Η Ξένια Έντερ χρησιμοποιεί τις καμπύλες γραμμές και τα ελικοειδή σχήματα για να δημιουργήσει μια καινούρια εικόνα στο Χώρο, στα πλαίσια της Οργανικής Παιδείας. Δημιουργούνται εικόνες, που αν και παρουσιάζονται ανεικονικές θυμίζουν εικόνες από το φυσικό περιβάλλον. Τα γήινα χρώματα που χρησιμοποιεί η καλλιτέχνιδα κάνουν ακόμη πιο έντονους τους συνειρμούς για το φυσικό περιβάλλον.
-
Η σύνθεση βασίζεται σε ένα πολύπλοκο ρυθμό μιας συστρεφόμενης, περιστρεφόμενης μάζας. Αυτό είναι ένα σύμβολο της ύλης του χώρου, της ενότητας του και της χρωματικής του ποικιλίας. Πινελιές διαφορετικού μεγέθους και χρώματος δημιουργούν μια οπτική δόνηση που προκαλεί την αίσθηση της μετατόπισης. Ο Ματιούσιν και οι μαθητές του χρησιμοποιούσαν συχνά αυτή τη μέθοδο όταν ζωγράφιζαν την καθαρή ύλη του εναέριου ή υποβρύχιου χώρου. Το φόντο είναι σκούρο, σχεδόν μαύρο και πυκνώνει την περιστρεφόμενη ύλη. Εδώ ο ζωγράφος ενδιαφέρεται όχι μόνο για το χρώμα αλλά και για το φως. Το φως εισχωρεί στο χώρο ακτινοβολώντας και παράγει χρωματικότητα. Η περιστροφή της ύλης σχετίζεται με υψηλούς μουσικούς τόνους. Είναι ένα είδος ουράνιας μουσικής, όπου τα χρώματα παίζουν και αλληλεπιδρούν δημιουργώντας μια χρωματική δόνηση.
-
Σε όλη την καλλιτεχνική του δραστηριότητα ο Ματιούσιν ενδιαφερόταν για το πρόβλημα της ουσίας του ζωγραφικού χώρου και το πως αυτός γίνεται αντιληπτός από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η συνειδητή χρήση και ο συνδυασμός των διαφορετικών λειτουργιών των οπτικών αισθητηρίων επιτρέπει στον άνθρωπο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες που του δόθηκαν από τη φύση. Η ταυτόχρονη χρήση της κεντρικής και περιφερικής όρασης καλείται από το Ματιούσιν διευρυμένη όραση. Ο Ματιούσιν μέσα από την καθολική σύλληψη όγκων και σχημάτων, επιδιώκει την ένωση του αντικειμένου με το σύμπαν. Δημιουργεί διάφορες επιφάνειες με ευθείες κάθετες και οριζόντιες γραμμές και επιδιώκει την όρασή τους από όλες τις πλευρές, δημιουργώντας όχι μόνο ένα καινούριο ζωγραφικό στυλ, αλλά και έναν καινούριο τρόπο όρασης της ζωγραφικής.
